Atlarda Alaca Don ve Türkiye’deki Alaca Atlar

Bu çalışma genel olarak atlarda seyrek olarak görülen alaca don ile Türkiye’de oldukça sınırlı birbölgede yetiştiriciliği yapılan ve az sayıda popülasyona sahip alaca atlar ile ilgili bazı bilgileri sunmak amacıylagerçekleştirilmiştir. At yetiştiriciliğinde ırk düzeyinde saﬂığı koruyabilmek ve ekonomik önem taşıyan özelliklerigeliştirebilmek önemlidir. Bunun için ırklara ait morfolojik ve fzyolojik karakterlerin tespiti ile fenotipik vegenotipik parametrelerin ortaya konulması gerekir. Atın morfolojik özelliklerinin en önemlilerinden olan don venişaneler genetik esaslara göre şekillenmektedir. Alaca don, atlarda nadir görülen donlardan birisidir. Bu donasahip atlar günümüzde birçok ülkede yetiştirilmekte birlikte saf olarak en fazla ABD’de yetiştirilmektedir. Buülkede alaca dona sahip atların kayıtlarının tutulduğu iki farklı yetiştirici birliği bulunmaktadır. Oysa Türkiye’dekialaca atların ırk mı, tip mi yoksa sadece mevcut yerli ırklar içerisinde bulunan bir varyete mi oldukları noktasındatartışmalı bir durum vardır. Türkiye’nin sahip olduğu bir değer olan bu atların tartışma konusu olan mevcutdurumlarının açıklığa kavuşturulması ve yok olma tehdidi altındaki varlıklarının korunmasına yönelik önlemlerinalınabilmesi için mevcut sayılarının, morfolojik ve fzyolojik karakterlerinin tespitine ve bunlara ait fenotipik vegenotipik parametrelerin ortaya konulmasına ihtiyaç vardır. Bu derlemede alaca don ve alaca atlar hakkında mevcutbilgilerin toplanarak sunulması, sınırlı sayıda çalışmaya konu olmuş Türkiye’deki alaca atlarla ilgili daha güncelbilgilere ulaşılması ve bu atların bilimsel açıdan daha ayrıntılı şekilde incelenmesinin gerekli olduğu düşünülerekderlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Alaca at, fenotip, genotip, morfoloji

Coloured Coat in Horses and Coloured Horses in Turkey

This study intends to focus on the data about coloured coat and coloured horses rarely found andbreeded in limited areas in Turkey. It is signifcant to protect the purity and improve economic characteristics ofrace in horse breeding. For this reason, the morphological and physiological identifcation of the race charactersand their phenotypic and genotypic parameters are compulsory. Coats and signs, the most important characters ofhorses, are shaped according to the genetic parameters. Coloured coat is one of the rarely occurring coat of thehorse. Nowadays, coloured horses are widely breeded in the United States where there are two different associationskeeping the records of these horses. However, there is an academic discussion on whether coloured horse is arace or a type or else it is a variety of native horse. It is vital to uncover the place of rarely existing colouredhorses’ place in Turkey that is the subject of academic discussion in zoological system. It is also important to takeprecautions against being endangered of extinction. It is necessary to identify their number and their morphologicaland physiological characters. On the other hand, it is also signifcant to reveal the coloured horses’ phenotypicand genotypic parameters. This review highlights a contribution to having searches on the rare coloured horses inTurkey. The aim is to reach specifc data about coloured horses through the analysis of current academic informationabout coloured coats and coloured horses.

Keywords:

Coloured horse, genotype, phenotype, morphology,

PDF

___

Akçay T, 2014. http://www.arsivfotoritim.com/yazi/tuna-akcayturk-tarihinde-at/türk tarihinde at. (Erişim 18/11/2014).
Anonim, 2014a. TÜİK. Hayvansal Üretim İstatistikleri. (Mayıs 2014). http://www.tuik.gov.tr. (Erişim 18/11/2014).
Anonim, 2014b. http://www.en.wikipedia.com. (Erişim 21.11.2014).
Anonim, 2014c. http://www.equitrekking.com/articles/entry/the_ pinto_horse (Erişim 21.11.2014).
Anonim, 2014d. http://www.pinto.org/about_pinto.html. (Erişim 21.11.2014).
Anonim, 2014e. http://www.whitehorseproductions.com/ecg_ basics2.html. (Erişim 21.11.2014).
Anonim, 2014f. http://www.en.wikipedia.org/Pinto_horse. (Erişim 18.11.2014).
Anonim, 2014g. http://archive.today/www.pinto.org (Erişim 21.11.2014).
Anonim, 2014h. http://www.apha.com/breed/history (Erişim 21.11.2014).
Anonim, 2014i. http://www.en.wikipedia.org/Appaloosa. (Erişim 21.11.2014).
Anonim, 2014j. http://www.horses-and-horse-information.com/ horsebreeds.shtml (Erişim 04.12.2014).
APHA, 2014. Coat colour. http://www.apha.com. (Erişim 21.11.2014).
Arpacık R, 1996. At Yetiştiriciliği. Şahin Matbaası, Ankara. Batu S, 1962. Türk Atları ve At Yetiştirme Bilgisi. A. Ü. Veteriner Fakültesi Yayınları, Ankara,
Bayram D, 2005. Van yöresinde yetiştirilen atlarda fenotipik özellikler. Y. Y. Ü. Veteriner Fakültesi Dergisi, 16, 1, 85-88.
Bilgili N, 2014. http://turkkozmology.blogspot.com.tr/2014/06/alaca-atlar-turkler-icin-cok-kıymetli- (Erişim 21.11.2014.
Emiroğlu K., Yüksel A, (2002). Yoldaşımız At. Yapı Kredi Yayınları, 1744. İstanbul. 29-33s.
Esin, E. 1994. Türk sanatında at. Türk Kültüründe At ve Çağdaş Atçılık Sempozyumu, 11-14 Mayıs 1994, İstanbul.
Hendricks B L, 1995. International Encyclopedia of Horse Breeds. University Oklahoma pres. Norman and London.USA. ISBN:0-8061-2753-8.
Householder D D, 2012. The Genetics of Equine Coat Color. Teas A&M University, Department of Animal Science, Equine Sciences Program, http://animalscience.tamu.edu. (Erişim 12.01.2012).
Kırmızıbayrak T, Aksoy A R, Tilki M, Saatçi M, 2004. Kars yöresi Türk yerli atlarının morfolojik özelliklerinin incelenmesi. Kafkas Ü., Veteriner Fakültesi Dergisi. 17 (1): 69-72.
Köseman A, Özbeyaz C, 2015. Macar atlarında bazı morfolojik özellikler ile kan grup ve protein polimorfzmi. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 55 (1) 23-30.
Özbeyaz, C, Akçapınar H, 2010. At Yetiştiriciliği Ders Notları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Ankara.
Sönmez R, 1973. At Yetiştirme (Özel Zootekni). E. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, 141, E. Ü. Basımevi, İzmir.
Sponenberg P D, 2009. Equine Color Genetics.Third Edition, Wiley–Blackwell, Iowa,USA. 87-109p.
Thiruvenkadan A K., Kandasamyi N, Panneerselvam S, 2008. Coat colour ınheritance in horses. Livescotk Science, 117: 109-129