Ersin GÜLSOY, Tuncay KAYA, Mikdat ŞİMŞEK, Mücahit PEHLUVAN

Iğdır Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyonu

Bu çalışma 2013 ve 2015 yıllarında Iğdır merkez ilçesi ve bağlı köylerinde üstün ceviz genotiplerinibelirlemek için yürütülmüştür. Çalışmada 102 ceviz ağacından meyve örneği alınmış ve tartılı derecelendirmeyöntemine göre bunların 21’i ümitvar ceviz genotipi olarak seçilmiştir. Ümitvar genotiplerin ortalama meyveağırlıkları 10.04-15.77 g, iç ağırlıkları 5.57-7.46 g, iç oranları % 42.87-%59.62 ve kabuk kalınlıkları 1.25-3.10mm arasında değişmiştir. Ayrıca, seçilen genotiplerden 1’i homogamy, 9’u protogeny ve 11’i protandry çiçeklenmeözelliği göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ceviz, Iğdır, pomoloji, seleksiyon

Selections of Walnut (Juglans regia L.) in Igdır District

This study was carried out to determine promising walnut genotypes in 2013 and 2015 years, in Iğdırcentral district and its villages. In the study, fruit samples were collected from 102 walnut trees and 21 of them wereselected as promising walnut genotypes according to weighted ranked method. Promising genotypes averagelychanged between fruit weight of 10.04-15.77g, kernel weight of 5.57-7.46 g, kernel ratio of 42.87-59.62% and shellthickness of 1.25-3.10 mm. In addition, their ﬂowering habits were determined as protandrous 11, protogynous 9and homogamous 1 in selected genotypes.

Keywords:

Walnut, Igdır, pomology, selection,

PDF

___

Akça Y, 1993, Gürün cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde araştırmalar, Doktora Tezi (basılmamış), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Akça Y, 2005. Türkiye’de Yürütülen Ceviz Seleksiyon Islah Çalışmalarının Değerlendirilmesi ve Seleksiyon Islahında Kullanılan Karakterlerin Tanımlanması, Türkiye II. Ulusal Ceviz Sempozyumu, s: 15- 29, 2005, Yalova.
Akçay ME, Tosun İ, 2005, Bursa ili III. alt bölgesinde (Gemlik, Orhangazi, İznik ve Mudanya) yetiştirilen ceviz tiplerinin seleksiyonu, Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, II. Ulusal Ceviz Sempozyumu Özel Sayısı, ISBN:1300-8943, Yalova, 57-62.
Anonim, 2015a. Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı. https://biruni.tuik.gov.tr/ bitkiselapp/bitkisel.zulErişim tarihi: 30.12.2015
Anonim 2015b FAO, Agriculture Statistics Database. http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault. aspx?PageID=567#ancorErişim tarihi:30.12.2015.
Aslansoy B, 2012. Sultandağı (Afyon) Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar (yüksek lisans tezi basılmamış) Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Konya Beyhan Ö, 2009., Akyazı bölgesi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyonu yoluyla ıslahı üzerine araştırmalar, Bahçe Dergisi, 38(2): 1-8.
Bilgen Y, 2012. Kemah Cevizlerinin (J. regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı.. (yüksek lisans tezi basılmamış) Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Tokat
Çelebioğlu G, 1978. Ceviz Bahçe Kültürleri Araştırma Eğitim Merkezi, Yayın No: 43,48. Yalova.
Karadeniz T, 2011. Ordu Yöresinde Yetiştirilen Ceviz Genotiplerinin (Juglans regıa L.) Seleks iyonu. Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., Cilt:1, Sayı:1,64-72
Oğuz Hİ., Aşkın A., 2007. Ermenek Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 2007, 17(1): 21-28
Ölez H, 1971. Marmara Bölgesi Cevizlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar, (Basılmamış Doktora Tezi), Yalova.
Özçağıran R, Ünal A, Özeker E, İsfendiyaroğlu M, 2014. Ilıman İklim Meyve Türleri, Sert Kabuklu Meyveler Cilt III. S: 114-116. İzmir
Radicati L, Vergano G, Zannini P, 1990. Vegetative and Productive Evaluation of 19 Walnut Cultivar in Piamonte (Italy). First Int. Symp. on Walnut Prod. Acta Hort.Sept. 25-29, Budapest, Hungary.
Serr EF, 1962. Selecting Suitable Walnut Varieties. California Agricultural Experimental Station. Leat. 144, Davis, California, USA.
Szentivanyi P, 1990. Breeding Early Fruiting High Producing Walnut Cultivars Leafng After Late Spring Frosts. First Int. Symp. of Walnut Prod. Acta Hort. Sept.2529, Budapest, Hungary.
Şen SM, 1980. Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Cevizlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü (Doktora Tezi) Erzurum.
Şen S M, 1988. Anatolia İs A Walnut Garden I. Inter.Cong. On Walnuts. Atatrk Central Hort. Resarch Enst.Sept. 19-23,21- 27 Yalova/Turkey
Şen SM, Tekintaş, E.A., 1990, A study on the selection of Adilcevaz walnuts, XIII International Horticultural Congess Abstracts of Contributed Papers, August 27September 11, 1 Oral, Friencei, 1121.
Şimşek M, Osmanoğlu A, 2010 Mazıdağı (Mardin) Yöresindeki Doğal Cevizlerin (Juglans regia L.) Seleksiyonu. YYÜ Tar Bil Derg (YYU J Agr Scı) 2010, 20(2): 131-137.
Ünver H, Çelik M, 2005, Ankara yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı, Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Arastırma Enstitüsü Dergisi, II. Ulusal Ceviz Sempozyumu Özel Sayısı, ISBN:1300-8943, Yalova, 83-89.
Yarılgaç T, 1997, Gevaş yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar, Doktora Tezi (basılmamış), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Yarılgaç T, Kazankaya A, Balta, MF, Özrenk K, 2005a, Van merkez ilçede tohumdan yetiştirilen cevizlerin (Juglans regia L.) morfolojik ve pomolojik özellikleri, Türkiye II. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Yalova, 91-101.
Yarılgaç T, Oğuz, H.İ., Kazankaya, A. ve Balta MF, 2005b, Muş yöresi ceviz (Juglans regia L.) seleksiyonları, Türkiye II. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Yalova, 101- 109.
Yaviç A, 2000, Bahçesaray yöresel cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerine araştırmalar, Doktora Tezi (basılmamış), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Yıldırım FA, Koyuncu MA, Koyuncu F, Yıldırım AN, Çağatay Ö, 2005, Yalvaç yöresi (Isparta) ceviz tiplarinin seleksiyon yolu ile ıslahı, Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, II. Ulusal Ceviz Sempozyumu Özel Sayısı, 13-16 Eylül, ISBN:1300-8943, Yalova, 63-72.