Türk-Yunan Nüfus Mübadelesinde İstanbul'a Gelen Türk Göçmenlerin Uyum ve Entegrasyon Süreci

Çalışmanın amacı 30 Ocak 1923 tarihinde imzalanan Türk ve Yunan Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol’ün ardından İstanbul ilçelerine yerleştirilmiş olan mübadillerin burada yaşamış oldukları zorlukları ortaya koymaktır. Bu kapsamda öncelikle kavramsal bir çalışma yapılmış, ardından mübadele kararına giden süreçten bahsedilmiş, mübadiller için yapılan hazırlıklardan, mübadillere yapılan yardımlardan ve mübadillerin yerleştirildikleri bölgelerden bahsedilmiştir. Araştırma çerçevesinde İstanbul’da bulunan iki dernek ve bir vakıf ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sonrası analiz yapılırken belirli temalar oluşturulmuştur. Sonuç olarak ise İstanbul’a yerleştirilen mübadillerin karşılaştıkları zorluklar, yaşadıkları sıkıntılar “Ekonomik Sorunlar”, “Dil Sorunu”, “Yerli Halk Tarafından Kabul Görülmeme” ve “Gelenek- Görenek” olmak üzere dört ana tema altında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mübadele, Mübadil, İstanbul, Müslüman, Rum

Adaptation and Integration Process of Turkish Migrants Coming to Istanbul in the Turkish-Greek Population Exchange

The purpose of this study is to reveal the difficulties experienced by the refugees who were settled in the districts of Istanbul after the Convention and Protocol on the Exchange of Turkish and Greek Peoples signed on 30th January, 1923. In this context, firstly a conceptual study was conducted, and then the process leading to the exchange decision, the preparations made for the refugees, the aid given to the refugees and the regions where the refugees were settled were mentioned. In order to collect data, interviews were conducted with two associations and a foundation in Istanbul. Certain themes were created during the analysis over the interviews. As a conclusion, the difficulties the refugees experienced in İstanbul in those times were categorized under 4 main themes which are “Economical Problems”, “Language Problems”, “Not being accepted by the local people” and “Traditions”.

Keywords:

Population Exchange, Refugee, Istanbul, Muslim, Greek,

PDF

___

368 Sayılı Mübadele, İmar ve İskân Kanunu. (1923, Kasım 8). https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc002/kanuntbmmc002/kanuntbmmc00200368.pdf Erişim Tarihi: 27 Şubat 2021
Alexandris, A. (1992). The Greek Minority Of Istanbul And Greek-Turkish Relations 1918-1974. Athens: Centre For Asia Minor Studies.
Arı, K. (1995). Büyük Mübadele Türkiye'ye Zorunlu Göç (1923-1925). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Arı, K. (2015). Suyun İki Yanı: "Mübadele". İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Baltsiotis, L. (2005). Yunanistan ve Türkiye'de Muhacirlik ve Nüfus Mübadeleleri, İki Farklı Anlatım ve Yorumun Oluşma Şartları ve Sonuçları. M. Pekin içinde, Yeniden Kurulan Yaşamlar 1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi (s. 401-440). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1923, 10 2). HR. İM, Dosya No:47 Gömlek No:67.
Bayındır Goularas, G. (2012). 1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve Günümüzde Mübadil Kimlik ve Kültürlerinin Yaşatılması. Alternatif Politika, 129-146.
Behar, C. (1996). Osmanlı İmparatorluğu'nun ve Türkiye'nin Nüfusu 1500-1927. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları.
Bolcan, S. (t.y.). Mübadele Gerçeği. İstanbul: T.C. Büyükçekmece Belediyesi Kültür Yayınları.
Bozdağlıoğlu, Y. (2014). Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve Sonuçları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9-32.
Chouseın, Ş. (2009). Unwelcome Citizens:Muslim Turks of Greece and Orthodox Greeks of Turkey. üleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 69-86.
Çelebi, E. (2019). Mübadele, İmar ve İskan Vekaleti (Kuruluşu, Teşkilat Yapısı ve Faaliyetleri). İstanbul: Hiperlink Yayınları.
Düşgün, U. (2017). Yeni Vatanın Ötekileri: Mübadele Romanlarında Öteki Algısı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 59-67.
Fırat, M. (2014). Yunanistan'la İlişkiler (1923-1939). B. Oran içinde, Türk Dış Politikası (1919-1980) (s. 325-356). İstanbul: İletişim.
Güner, Z. (2015). Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin İskan Politikası. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Tarih ve Medeniyetler Tarihi Bildirileri (s. 1453-1466). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
Güvenç, S. (2020, Nisan 16). Lozan Mübadilleri Vakfı Genel Sekreteri. (B. H. Tarcan, Röportaj Yapan)
Kayacan, M. A. (2008). Çatalca Vilayeti. İstanbul: Çatalca Belediyesi Yayınları.
Marantzidis, N. (2005). Yunanistan'da Türkçe Konuşan Pontuslular ve Uyum Sorunları. M. Pekin içinde, Yeniden Kurulan Yaşamlar 1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Meray, S. (2001). Lozan Barış Konferansı Tutanaklar-Belgeler Takım:I, Cilt:1, Kitap:1. İstanbul : Yapı Kredi Yayınları.
Metintaş, M. Y., & Metintaş, M. (2018). Analysis Of Turkish-Greek Population Exchange In The Context Of Greek And Turkish Foreign Policy. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi, 1-16.
Oran, B. (1986). Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
Oran, B. (2004). The Story Of Those Who Stayed: Lessons From Articles 1 And 2 Of The 1923 Convention. R. Hirschon içinde, Crossing The Aegean: An Appraisal Of The 1923 Compulsory Population Exchange Between Greece And Turkey (s. 97-115). New York-Oxford: Berghahn Books.
Özcan, E. (2010). Ahali Mübadelesi ve Yardımların İstanbul Örneği. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 55-75.
Özsoy, İ. (2003). İki Vatan Yorgunları Mübadele Acısını Yaşayanlar Anlatıyor. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Semiz, S. (2020, Mart 31). Büyük Mübadele Derneği Genel Başkanı. (B. H. Tarcan, Röportaj Yapan)
Sepetçioğlu, T. E. (2014). İki Tarihsel "Eski" Kavram, Bir Sosyo-Kültürel "Yeni" Kimlik: Mübadele Nedir, Mübadiller Kimlerdir? Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 49-83.
Tesal, R. D. (1998). Selanik'ten İstanbul'a Bir Ömrün Hikayesi. İstanbul: İletişim.
Yerebasmaz, Z. F. (2020, Mayıs 3). Sarıyer Lozan Mübadilleri Derneği Genel Başkanı. (B. H. Tarcan, Röportaj Yapan)
Yılmaz, A. (2019). Mübadillerin El Kitabı.
Yılmaz, A. (9 , Aralık 2019). https://silivri.tv.tr/2019/12/09/kose-yazisi-mubadele-ile-gocenlerin-turkiyede-yerlestirildikleri-yerler/?fbclid=IwAR3GZNMkYRYIO5BMthywI565H-9_EorNvW6RbcaY-ariSC07Xbk7L9IFXt0 Erişim Tarihi: 26 Şubat 2021
https://www.catalca.bel.tr/sayfa-catalca-tarihi-38 Erişim Tarihi: 25 Şubat 2021
http://www.lozanmubadilleri.org.tr/mubadele-bolgeleri/ Erişim Tarihi: 24 Şubat 2021