Kültür ve Sanat Ekonomisi Kapsamında Talep Analizleri Yardımı ile Kültür Politikasına Teorik Yaklaşım: Türkiye Örneği
Kültür-sanat ekonomisinin bağımsız bir disiplin olarak ortaya çıkmasını sağlayantemel tez, devletin sanatı desteklemesi gerektiği önermesidir. Gösteri sanatı formlarınıniktisadi araçlarla incelenmesi sonucunda ortaya konan maliyet hastalığı argümanı, devletsanatları desteklemezse sanatların yok olacağı öngörüsünü içerir. Söz konusu analizlerdenönce devlet-sanat ilişkisi farklı disiplinlerin gözlem alanında iken, bu değişkenlerin yanınaekonomi teriminin eklenmesi tartışmaları bilimsel zemine çekmiş ve engin incelemeleriberaberinde getirmiştir. Devletin finansal ve kurumsal anlamda sanatı desteklemesi politikayapıcıların nezdinde erdemli mallar varsayımı ile gerçekleşirken, literatürdekitemellendirmeler büyük ölçüde piyasa başarısızlıkları ekseninde olmuş ve maliyet hastalığıargümanı çürütülmüştür. Devletin sanatı destekleme formu ve miktarına yönelik tercihlerkültür politikasının önemli payını oluştururken, söz konusu politikaların edinilmiş başarısıancak talep analizleri ile tartılabilir. Türkiye’nin kültür politikasına hem teorik biryaklaşımda bulunmayı hem de ulaşılmış başarısını araştırmayı amaçlayan buçalışmada, kültür-sanat ekonomisindeki mikroekonomik talep analizlerinden yola çıkarak,talep profilinin kültür politikasındaki önemi vurgulanmakta ve devletin kültür-sanata olandesteği kadar biçiminin öneminin de altı çizilmektedir. Talep analizlerinin gelişmesidoğrultusunda, talebin profiline yönelik farklı kültür politikaları gerekecek, kültür-sanatayönelik çoğunlukla yetersiz veri ve analiz ile tespit edilen destek, üretim vesübvansiyonların içerik ve miktarı farklılaşarak optimal düzeye yakınsanacaktır. Piyasabaşarısızlıklar da kültür politikasının temellendiği teorik faz olarak analize eklenmiş, pozitifdışsallıklar özelinde devletin sanatı desteklemesinin sebepleri tartışılmıştır.
___
- Akdede,Sacit Hadi (2011), Kültür ve Sanatın Politik Ekonomisi:Devlet Tiyatroları Örneği, Ankara, Efil Yayınevi
Baumol, Bowen, William J (1966), Performing Arts:The Economic Dilemma, New York, Twentieth Century Fund
Frey, Bruno S. (2003), Arts and Economics:Analysis and Cultural Policy, Germany, Springer-Verlag Berlin Heidelberg New York
Frey,Bruno S. (2009), Cultural Economics, CESifo DICE Report,Munich
Ginsburgh, Victor, David Throsby (2006) Handbook of The Economics of Art And Culture, Amsterdam;Boston, Elsevier North –Holland
Heilbrun,James, Charles M. Gray (2001), The Economics of Art And Culture ,New York, Cambridge University Press
Seaman, Bruce, (2006) Empirical Studies of Demand for Performing Arts, The Handbook of the Economics of Art and Culture, Edt by David Throsby- Victor A. Ginsburgh, Volume I, Elsevier
TAVAK (2013), Türkiye’de Kültür (Kreatif) Sektör Araştırması
TAVAK (2016), Türkiye'de Kültür (Kreatif) Ekonomi Araştırması
Throsby, David, G. A. Withers, ‘‘Measuring the Demand fort he Arts as a Public Good: Theory and Emprical Results’’, Economics of Cultural Decisions, edt by W. S. Hendon- J.L. Shanahan, 1983, p. 177-191
Türkiye İstatistik Kurumu (2006), Türkiye Kültür İstatistikleri, Erişim Tarihi: 17.02.2016, www.tuik.gov.tr