Zorunlu Varlığın Tikellere Dair Bilgisi Üzerine

Zorunlu Varlığın tikeller hakkındaki bilgisi, İslam Felsefesi tarihinde genelde, İbn Sînâ ve Gazâlî merkezli olarak tartışılmıştır. Fakat Şehristânî’nin fikirleri Gazâlî’nin ki kadar bilinmemektedir. Bu çalışma, Zorunlu Varlığın tikeller hakkındaki bilgisini, İbn Sînâ ve Şehristânî’nin fikirlerine odaklanarak değerlendirmeye çalışacaktır. Şehristânî, İbn Sînâ’yı bu konuda iki aşamalı olarak eleştirir, bunların birincisi, Zorunlu Varlığın bir akıl olması, diğeri ise, Zorunlu Varlığın bilgisinin değişmezliğiyle ilgilidir

Anahtar Kelimeler:

İbn Sînâ, Şehristânî, tümel, tikel, bilgi

On the Knowledge of Neccessary of Existence about Particulars: A Discussion Focused on Avicenna - Shahristani

The knowledge of the Neccessary of Existence about particulars was discussed in general by centering Avicenna and Ghazali in the history of Islamic Philosophy. But Shahristani’s opinions are not known such as Ghazali’s arguments. In this study we try to evaulate the knowledge of the Neccessary of Existence about particulars by focusing on Avicenna and Shahristani’s opinions. Shahristani criticized Avicenna in this subject on two stages, first of them, the fact that the Neccessary of Existence is an intellect, the other is concerned with changeless of the knowledge of the Neccessary of Existence.

Keywords:

Avicenna, Shahristani, Particular, Universal, Knowledge,

PDF

___

Acar, Rahim, “Reconsidering Avicenna’s Position on God’s Knowledge of Particulars”, Interpreting Avicenna: Scince and Philsophy in Medieval Islam, ed. Jon McGinnis-David C. Reisman, Brill Leiden, Londra 2004.
-----, “Yaratan Bilmezse Kim Bilir? İbn Sînâ’ya Göre, Allah’ın Cüz’ileri Bilmesi”, İslam Araştırmaları Dergisi, İSAM Yay., İstanbul 2005, sayı: 13.
Adamson, Peter, “On Knowledge of Particulars”, Proceedings of the Aristotelian Society, c. 105, sayı: 3, 2005.
Altıntaş, Hayrani, İbn Sînâ Metafiziği, A.Ü.İ.F. Yay., Ankara 1992.
Aristoteles, Metafizik, çev. Ahmet Arslan, Sosyal Yay., İstanbul 1996.
Belo, Catarina, “Averroes on God’s Knowledge of Particulars”, Journal of Islamic Studies, sayı: 17:2, 2006.
Fahri, Macit, İslam Felsefesi Tarihi, çev. Kasım Turhan, Ayışığı Kitapları Yay., İstanbul 1998.
Farabi, Fususu’l-Medeni, çev.: Hanifi Özcan, Dokuz Eylül Üniversitesi Yay., İzmir 1987.
-----, Kitabu Arai Ehli’l-Medinetü’l-Fazıla, tahk.: Alber Nasri Nadir, neşr: Darü’l-Maşrik, Beyrut 1991.
-----, Uyunu’l-Mesail, nşr. el-Mektebetü’s-Selefiye, Kahire 1910.
Gazâli, Makasıdu’l-Felasife, tahk.: Süleyman Dünya, neşr: Daru’l-Maarif Yay., 1961.
-----, Tehafütüʹl-Felâsife, tahk.: Süleyman Dünya, neşr: Daru’l Maarif, Kahire 1987.
Gutas, Dimitri, İbn Sînâ’nın Mirası, çev. ve der. M. Cüneyt Kaya, İstanbul, 2004.
Haklı, Şaban, ”İbn Sînâ Felsefesinde ‘Fâil Neden’in (Etkin Neden) Nedensellik Sorunu Açısından İncelenmesi”, Marife Dergisi, Yıl. 4, Sayı. 1, Bahar 2004.
-----, İslam Filozoflarına Göre Allah’ın Cüzileri Bilip Bilmemesi Mes’elesi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İs- tanbul 1996.
Hançerlioğlu, Orhan, Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 1989.
İbn Rüşd, Faslû’l-Makal Felsefe-Din İlişkisi, çev.: Bekir Karlığa, İşaret Yay., İstanbul 1992.
İbn Sînâ, er-Risaletü’l-Arşiyye, tahk. İbrahim Hilal, Tahran 1363.
-----, İşaretler ve Tembihler, çev. Ali Durusoy-Muhittin Macit-Ekrem Demirli, Litera Yay., İstanbul 2005.
-----, Kitabu’ş-Şifa-Metafizik I, çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker, Litera Yay., İstanbul 2004.
-----, Kitabu’ş-Şifa-Metafizik II, çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker, Litera Yay., İstanbul 2005.
-----, Necat, tahk.: Macit Fahri, nşr. Darü’l-Afaki’l-Cedide, Beyrut 1985.
-----, Talikat, tahk.: Abdurrahman Bedevi, Kum 1984.
Kuşpınar, Bilal, İbn Sînâ’da Bilgi Teorisi, MEB Yay., Ankara 2001.
Kutluer, İlhan, İbn Sînâ Ontolojisinde Zorunlu Varlık, İz Yay., İstanbul 2002.
Leaman, Oliver, An Intoduction to Medieval Islamic Philosophy, Cambridge University Pres, Cambridge 1985.
Marmura, Michael E., “Some Aspects of Avicenna’s Theory of God’s Knowledge of Particulars”, Journal of American Oriental Society, Temmuz-Eylül 1962, c. 82, sayı: 3.
Plotinus, Enneadlar, çev.: Zeki Özcan, Asa Yay., Bursa 1996.
Şehristânî, el-Milel ve’n-Nihal, tahk: Muhammed Seyyid Keylani, neşr: Darü’l Maarif, Beyrut 1975.
-----, Kitabu’l Musâra’a, ed. Wilferd Madelung-Toby, I.B. Tauris Publishers London-New York, The Institute of Ismaili Studies, London 2001.
-----, Nihayetü’l İkdam fi İlmi’l-Kelam, tahk.:Alfred Guillaume, neşr: Oxford University Press, Lond- ra 1934.
Terkan, Fehrullah, “Does Zayd Have the Power Not to Travel Tomorrow? A Preliminary Analysis of al-Farabi’s Discussion on God’s Knowledge of Future Human Acts”, The Muslim World, Ocak 2004, sayı: 94.
-----, Recurrence of the Perennial Encounter? Al-Ghazali and Ibn Rushd on God’s Knowledge, The University of Chicago, Basılmamış Doktora Tezi, Chicago 2004.
Uyanık, Mevlüt, “el-Farabi’nin Varlık Anlayışında Birinci ve İkinci Cevher Kavramları”, Gazi Üni- versitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001/1.