___

• Aktan, Hamza, “Hz. Peygamber Döneminde Kölelik Olgusu ve İnsan Özürlüğüne Kur’anî Yaklaşım”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Erzurum 2001, ss. 59-79.
• Akyüz, Vecdi – Engin Nihat, “Asr-ı Saadet’te Kölelik ve Cariyelik”, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’e İslam, Beyan Yayınları, İstanbul 1994, c. 1, ss. 493-511.
• Âmir, Abdullatîf, Ahkâmu’l-esrâ ve’s-sebâyâ fî’l-hurûbi’l-islamiyye, Dâru’l-kutubi’l-Mısrî-Dâru’l- kutubi’l-Lübnânî, Kahire-Beyrut 1409/1986.
• Ansay, Sabri Şakir, Hukuk Tarihinde İslam Hukuku, Anakara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1954.
• Aral, Sadri Maksudi, Umumi Hukuk Tarihi, İstanbul 1948.
• Aristoteles, Politika, çev.: Mete Tunçay, Remzi Kitabevi, İstanbul 2000.
• el-Belâzurî, Ebu’l-Abbâs Ahmed b. Yahya b. Câbir (ö.279/892), Futûhu’l-Buldân, tahk.: Abdullah Uneys et-Tabbâ’, Müessesetu’L-meârif, Beyrut 1407/1982.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin (ö.458/1066), es-Sunenu’l-Kubrâ, Matbaatu Meclisi Dâireti’l-Meârifi’l- Osmaniyye, Haydarabad 1356.
• el-Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ebi’l-Hasen b. İsmail (ö.256/870), el-Câmiu’s-Sahîh, et- Tab’atu’s-Sâniye, Mektebetu’r-ruşd –nâşirûn, Riyâd 1428/2006.
• Cemâl el-Malatî, Yusuf b. Musa b. Muhammed (ö.803/1400), el-Mu’tasar mine’l-muhtasar min müşki- li’l-asâr, Alemu’l-kutub vd., Beyrut ts.
• el-Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî (ö.370/980), Ahkâmu’l-Kur’ân, tahk.: Muhammed, es-Sâdık Kamhâvî, Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, Beyrût 1405/1985.
• -------, el-Fusûl fi’l-usûl, tahk.: Uceyl Câsim en-Neşemî, Vizâratu’l-evkâf el-Kuveytiyye, 2. bs., Ku- veyt 1414/1994.
• Cevâd Ali, el-Mufassal fî tarihi’l-Arab kable’l-İslâm, Menşurâtu Şerîf Rızâ, Bağdad 1380.
• Colognesi, Luifi Capogrossi, “Roma Egemenliği: Yurttaşlık Kölelik”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, çev.: Özcan Çelebican, Ankara 1993, c. 43, sayı: 1-4, ss. 299-311.
• Ebu Dâvud, Süleymân b. el-Eş’as es-Sicistânî (ö.275/888), es-Sünen, Dâru İbn Hazm, Beyrut 1418/1997
• İbn Abdilberr, Ebu Ömer Yusuf b. Abdullah b. Muhammed el-Kurtubî (ö.463/1071), el-Kâfî fî fıkhi ehl’il-Medîne, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut 1413/1992.
• Ebû Ubeyd, Kâsım b. Sellâm (ö.224/838), Kitâbu’l-Emvâl, şerh: Abdulemîr Alî Muhennâ, Dâru’l- hadâse, Beyrût 1988.
• Ebû Ya’lâ, Muhammed b. el-Huseyn el-Ferrâ (ö.458/1066), el-Ahkâmu’s-sultâniyye, tahk.: Mahmûd Hasen, Dâru’l-fikr, Beyrût 1414/1994.
• Ebu Zehra, Muhammed, el-Alâkâtu’devliyye fi’l-İsâm, Dâru’l-fikr el-Arabî, Kahire 1410/1995.
• Erdoğan, Mehmet, İslâm Hukukunda Ahkâmın Değişmesi, M. Ü. İlâhiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul
• el-Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed (ö.370/980), Tehzîbu’l-luğa, tahk.: Abdulhalim en- Neccâr, ed-Dâru’l-Mısriyye li’t-te’lîfi ve’t-terceme, Kâhire 1384/1964.
• el-Ferâhîdî, Halil b. Ahmed (ö. 170/786), Kitabu’l-ayn, tahk.: Mehdî el-Mahzûmî-İbrahim es-Sâmrâî, Dâr ve mektebetu’l-hilâl, yy., ts.
• Furat Ahmet Hamdi, “Kur’ân’da ve Hz. Peygamberin Uygulamalarında “Esirlerin Âkıbeti”, İnsan Hakları ve Din Sempozyomu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, Çanakkale 2010, ss. 377-386.
• Hadduri, Macid, İslam Hukukunda Savaş ve Barış, Yöneliş Yayınları, İstanbul 1999.
• el-Hâkim en-Nisâbûrî, Ebu Abdullah (ö.405/1014), el-Müstedrek ale’s-Sahîheyn, Dâru’l-Harameyn li’tabâati ve’n-neşr ve’t-tevzî’, Kahire 1417/1997.
• Hamidullah, Muhammed - Aydın, M Akif, “Köle”, DİA, Ankara 2002, c. 26, ss.237-246.
• Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, çev.: Mehmet Yazgan, Beyan Yayınları, İstanbul 2004.
• el-Hattâb, Şemsuddin Ebu Abdillah Muhammed b. Muhammed b. Abdurrahman et-Trâblusî el- Mağribî (ö.954/1547), Mevâhibu’l-celîl li şerhi Muhtasari’l-Halîl, tahk.: Zekeriyâ Umeyrât, Dâru âlemi’l-kutub, Riyad, 1423/2003.
• el-Havâcirî, Abdurrahman Zeydan, el-Muâmeletu bi’l-misl fi’l-alâkâti’d-devliyye fi’l-fıkhi’l-İslamî, Ya- yınlanmamış Master Tezi, el-Câmiatu’l-İslâmiyye, Gazze 1423/2002.
• İbn Cemâa, el-İmâm Bedruddîn (ö.733/1332), Tahrîru’l-Ahkâm fî Tedbîri Ehli’l-İslâm, tahk.: Fuâd Abdulmun’im Ahmed, Riâsetu’l-mehâkimi’ş-şer’iyye ve’ş-şuûni’d-diniyye, Katar 1405/1985.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed (ö.241/855), el-Müsned, (Tahk.: Şuayb el-Arneût vd.), Müessese- tu’r-risâle, et-Tab’atu’l-ûlâ, Beyrut 1420/1999.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd (ö.456/1063), el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm, tahk.: Ah- med Muhammed Şâkir, Dâru’l-âfâki’l-cedîd, Beyrut ts.
• İbn Hıbbân, Ebû Hatim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî (ö.354/965), Sahîh İbn Hıbbân bi- tertîbi İbn Belbân, tahk.: Şuayb el-Arneût, 2. bs., Müessesetu’r-risâle, Beyrut 1313/1993.
• İbn Hişâm, Abdulmelik (ö.213/818), es-Sîretu’n-nebeviyye, tahk.: Mustafa es-Sikâ-İbrahim el-Beyârî- Abdulahfız eş-Şelebî, Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, Beyrut ts.
• Karaman, Hayreddin, Anahatlarıyla İslam Hukuku, 14. bs., Ensar Neşriyat, İstanbul 2010 I/271.
• İbn Kesîr, İmâduddin Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer, (ö.774/1343), el-Bidâye ve’n-Nihâye, tahk.: Abdul- lah b. Abdulmuhsin et-Türkî, Dâru hecer, 1418/1997.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed (ö.620/1223), el-Muğnî alâ Muh- tasari’l-Hırakî, tahk.: Muhammed Reşid Rızâ, Dâru’l-menâr, yy. 1367.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî (ö.273/887), es-Sünen, tahk.: Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Matbaatu dâr ihyâi’l-kutubi’l-Arabiyye, Kahire ts.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mukrim b. Ali Ebu’l-Fadl Cemâluddin el-Ifrıkî el-Mısrî, (ö.711/1311), Lisânu’l-Arab, Dâru sâdır, Beyrût 1375/1956.
• İbn Rüşd el-Hafîd, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî (ö.595/1199), Bidâyetu’l-muctehid ve nihâyetu’l-muktesid, tahk.: Muhammed Subhî Hasen Hallâk, Mektebetu İbn Teymiyye, Kâhire 1410.
• İbn Rüşd el Cedd, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Ahmed el-Kurtubî (ö.520/1126), el-Mukaddemât ve’l- mumehhedât, Dâru’l-ğarbi’l-İslamî, 1408/1988.
• İbn Sa’d, Muhammed (ö.230/845), Kitâbu’t-tabâkâti’l-kebîr, tahk.: Ali Muhammed Ömer, Mektebe- tu’l-hânecî, Kahire 1421/2001.
• İbn Teymiyye, Şeyhu’l-İslâm Takıyyuddîn Ebû’l-Abbâs Ahmed b. Adilhalîm el-Harrânî el-Hanbelî, (ö.728/1328) es-Siyâsetu’ş-Şer’iyye ve Islâhu’r-Râî ve’r-Raiyye, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrût ts.
• İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemâluddin Abdurrahman b. Ali b. Muhammed (ö.597/1200), el- Muntazam fî târihi’l-mulûk ve’l-umem, tahk.: Muhammed Abdulkadir Atâ – Mustafa Abdulka- dir Atâ, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut 1412/1992.
• İbnu’l-Esîr, İzzuddin Ebi’l-Hasen Ali b.Muhammed (ö.630/1232), el-Kâmil fi’t-tarih, (Tahk.: Ebu’Ferrâ Abdullah el-Kâdî), Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, Beyrut 1407/1987.
• İbnu’l-Humâm, Kemâluddîn Muhammed b. Abdulvahid (861/1456), Şerhu Fethi’l-kadîr, Dâru’l- kutubi’l-ilmiyye, Beyrut 1424/2003.
• İbnu-Fâris, Ebü’l-Huseyn Ahmed (ö.395/1004), Mu’cemu mekâyîsi’l-luğa, tahk.: Abdusselam Mu- hammed Harun, Daru’l-fikr, Beyrut 1399/1979.
• İzzuddin, Abdulaziz b. Abdusselâm (v.660/1262), el-Kavâidu’l-Kubrâ -Kavâidu’l-ahkâm fî mesâlihi’l- enâm-, tahk.: Nezîh Kemâl Mammâd-Osman Cum’a Damîriyye, Dâru’l-kalem, Dımeşk 1421/2000. el-İmrânî, Ebu’l-Huseyn Yahya b. Ebi’l-Hayr b. Sâlim (ö.558/1153), el-Beyân fî mezhebi’l-İmâm eş-Şâfiî, Dâru’l-minhâc, Beyrut 1421/2000, XII/153.
• Kapani, Münci, Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, 7. bs., Ankara 1993
• el-Karâfî, Şihâbuddîn Ahmed b. İdrîs, (ö. 684/1285), ez-Zahîra, tahk.: Muhammed Bûhubze, Dâru’l- ğarbi’l-İslâmî, Beyrût 1994.
• el-Kâsânî, Alâuddin Ebû Bekr b. Mes’ûd (ö.587/1191), Bedâiu’s-senâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’, Dâru kutubi’l- ilmiyye, 2. bs., Beyrut 1406/1986.
• el-Kerâbîsî, Es’ad bin Muhammed bin Hüseyn en-Nişâbûrî (ö.570/1174), el-Furûk, tahk.: Muham- med Tammûm, Vezâretu’l-evkâf el-Kuveyt, Kuveyt 1402/1982.
• el-Kettânî, Muhamed b. Abdulhay (ö.1915), Nizâmu’l-hukûmeti’n-Nebeviyye –et-Terâtîbu’l-idâriyye-, Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, Beyrût ts.
• Köse, Saffet, İslam Hukuku Açısından Din ve Vicdan Hürriyeti, İz Yayıncılık, İstanbul 2003.
• el-Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Farh (ö.671/1273), el-Câmiu li- Ahkâmi’l-Kur’ân, tahk.: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Turkî, Muessesetu’r-risâle, Beyrut 1437/2006.
• Mâlik b. Enes (ö.179/795), el-Müdevvenetu’l-Kübrâ, Dâru’l-kütubi’l-ilmiyye, 1.bs., Beyrut 1415/1994.
• -------, Muvatta’, tahk.: Muhammed Mustafa el-A’zamî, Muessesetu Zeyd b. Sultan, Abudabi 1435/2004.
• Mansur, Ali, eş-Şerîatu’l-İslamiyye ve’l-kânûnu’d-devliyyi’l-âmm, Kahire 1390/1971.
• el-Mâverdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb (ö.450/1058), el-Ahkâmu’s-sultâniyye ve’l- vilâyâtu’d-dîniyye, tahk.: Hâlid Abdullatîf es-Seb’ el-İlmî, Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, Beyrût 1410/1994.
• -------, el-Hâvi’l-kebîr, tahk.: Alî Muhammed Muavved ve Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Dâru’l- kutubi’l-ilmiyye, Beyrût 1414/1994.
• el-Merğînânî, Burhânuddin Ebu’l-Hasen Ali b. Ebî Bekr b. Abdilcelil (ö.593/1197), el-Hidâye fî Şerhi Bidâyeti’l-mubtedî, tahk.: Talâl Yusuf, Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, Beyrût 1416/1995.
• el-Mevsılî, Abdullah b. Muhammed b. Mevdûd (ö.683/1284), el-İhtiyâr li ta’lîli’l-Muhtâr, Çağrı Ya- yınları, İstanbul 1984.
• el-Meydânî, Abdulğanî el-Ğanîmî ed-Dımeşkî (ö.1292/1881), el-Lubâb fî şerhi’l-Kitâb, tahk.: Muham- med Muhyiddin Abdulahmid, el-Mektebetu’l-ilmiyye, Beyrût ts.
• Müslim, Ebu Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî (ö. 261/875), el-Câmiu’s-sahîh, Daru tîbe, Riyad 1427/2006.
• en-Nesâî, Ebu Abdurrahman Ahmed b. Şuayb (ö.303/915), Sünenu’n-Nesâî bişerhi’l-Hâfız Celaluddîn es-Suyûtî, Dâru’l-ma’rife, Beyrut ts.
• en-Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmud (ö.710/1310), Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t- te’vîl (Tefsîru’n-Nesefî), tahk.: Yusuf Ali Bedevî, Dâru’l-kelimi’t-tayyib, Beyrut 1419/1998.
• Özel, Ahmet, İslam ve Terör –Fıkhi bir Yaklaşım-, Küre Yayınları, İstanbul 2007.
• -------, Ahmet Özel, “İslam’da ve Günümüz Devletler Hukukunda Savaş Esirleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya 2003, c.1, sayı: 1, ss.105-122.
• -------, İslam Devletler Hukukunda Savaş Esirleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1996.
• er-Ramlî, Muhammed b. Ahmed b. Hamza Şemsuddîn (ö.1004/1595), Nihâyetu’l-Muhtâc ilâ Şerhi’l- Minhâc, Dâru ihyâi turâsi’l-Arabî, Beyrut 1413/1992.
• Reşid Rıza, Tefsîru’l-Kur’âni’l-hakîm (Tefsiru’l-Menâr), Matbaatu’l-menâr, Mısır 1349.
• es-Serahsî, Şemsu’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl (ö.483/1090), el-Mebsût, Matbaatu’s- Seâde, tasvîr: Dâru’l-ma’rife, Beyrût 1331.
• -------, Şerhu Kitabi’s-siyeri’l-kebîr, tahk.: Ebu Abdullah Muhammed Hasen Muhammed Hasen İsmâîl), Dâru’l-Kutubi’l-ilmiyye, et-Tab’atu’l-ûlâ, Beyrut 1417/1997.
• -------, Temhîdu’l-ukûl fi’l-usûl (Usûlu’s-Serahsî), tahk.: Ebu’l-Vefâ el-Afğânî, Lecnetu’l-meârifi’n- Nu’maniyye, Haydarabâd, ts. et-Taberânî, Ebu’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed el-Lahmî (ö.360/971), el-Mu’cemu’l-kebîr, tahk.: Ham- di Abdulmecid es-Selefî, Meketebetu İbn Teymiyye, Kahire ts. et-Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr (ö.310/922), Tarihu’l-umem ve’l-mülûk, tahk.: Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, 2. bs.,Dâru’l-meârif, Kahire 1969.
• -------, Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân –Tefsîru’t-Taberî, tahk.: Abdullah b. Abdulmuhsin et- Türkî, Dâru hicr, Kahire 1422/3001.
• et-Tirmizî, Ebu Îsâ Mumammed b. Îsâ Sevre (ö.279/892), el-Câmiu’s-sahîh (Sünenu’t-Tirmizî), tahk.: İbrahim Atve İvad, Şirketu mektebeti ve matba’ati Mustafâ el-Bâbî el-Halebî, Mısır 1382/1962.
• Umâra, Muhammed, el-İslâm ve hukûku’l-insân, Âlemu’l-ma’rife, Kuveyt 1405/1985.
• el-Vâkidî, Muhammed b. Ömer (ö.207/823), Kitâbu’l-meğâzî, tahk.: Marsden Jones, 3.bs., Âlemu’l- kutub, Beyrut 1404/1984.
• Wafi, Ali Abdul’l-Wahid, “İslâmiyete Göre Kölelik”, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1961, c. 9, ss. 207-212.
• Yaman,Ahmet, İslâm Devlet Hukukunda Savaş, Beyan yayınları, İstanbul 1998.
• ez-Zebîdî, es-Seyyid Muhammed Murtadâ el- Huseynî (1205/1790), Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri’l- Kâmûs, tahk.: İbrahim et-Terzî, Matbaatu hukûmeti’l-Kuveyt, Kuveyt 1392/1972.
• ez-Zeccâc, Ebu İshak İbrahim es-Seriy, Meâni’l-Kur’ân ve i’rabuhu, tahk.: Abdulcelil Abduhu Şelbî, Âlemu’l-kutub, Beyrut 1408/1988.
• ez-Zemahşerî, Cârullah Ebi’l-Kâsım Muhammed b. Ömer, el-Keşşâf an hakâiki Ğavâmidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl, Mektebetu’l-abîkân, Riyad 1418/1988.
• ez-Zuhaylî, Vehbe, Âsâru’l-harb fi’l-fıkhi’l-İslamî, Dâru’l-fikr, Dımeşk 1419/1998.