İbn Kayyim El-Cevziyye'nin Nesih Anlayışı

Bu makalenin amacı, XIV. yy’da yaşamış önemli müfessirlerimizden biri olan İbn Kayyim el- Cevziyye’nin (ö. 751/1350), nesih konusundaki görüşlerini tespit edebilmektir. Bu kapsamda, İbn Kayyim’in nesih meselesindeki yaklaşımı irdelenmiş, konuyla ilgili olarak getirmiş olduğu özgün yorumlara dikkat çekilmiştir. Makalenin neticesinde, nesih kavramının zaman içerisinde Kur’an’daki muhtevasından uzaklaştırıldığı, sahâbe ve tâbiîn terminolojisindeki anlamından koparıldığı anlaşılmıştır. Buradaki esas problem anlamın seyrindeki sapmadan kaynaklanmaktadır. Sahâbe nezdinde nesih geniş bir kapsamda değerlendirilmiştir. İbn Kayyim’e göre nesih çeşitli manalarda ele alınmalıdır. Örneğin nesih, şeytanın âyetlere katmaya çalıştığı sözlerin geçersiz kılınması, kastedilen mananın başka bir şeyle karışmayacak şekilde ilgisiz olanlardan ayrılmasıdır. Ayrıca nesih, sözün muhkem hale gelmesi gibi bir anlama sahiptir. Nesihle âyet korunmaktadır. Belki de makalemizin en önemli tespiti budur. Neshin esas fonksiyonu âyeti iptal etmek değil, onu sağlamlaştırmaktır. Bunun yanında nesih, katı kalpli kimselerin vesveselerinin ortadan kaldırılması anlamına gelmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, Nesih, İbn Kayyim el-Cevziyye, Nâsih

Understanding of Naskh in Ibn Ḳayyim al- Jawziyya Abstract

The purpose of this article is to provide an overview of Ibn Qayyim al- Jawziyya (d. 751/1350), one of the important commentators living in the XIVth century, was able to determine his views on naskh. In this context, the views of Ibn Qayyim in the matter of naskh were examined and the original interpretations he brought about the subject were pointed out. As a result of the article, it was understood that the concept of naskh was removed from its contents in the Qur'an over time and it was detached from its meaning in the terminology of the ṣaḥāba and Tābiʿūn. In the eyes of the ṣaḥāba Naskh has been evaluated in a wide scope. The main problem here is the deviation in the course of meaning. According to Ibn Qayyim, naskh should be considered in various meanings. For example naskh, the object is to void the words that satan tries to add to the verses, meaning that the meaning is separated from the unrelated ones in a way that does not interfere with anything else. In addition naskh, it has the meaning of making solidification of the word. The verse is protected by naskh. Perhaps this is the most important determination of our article. The main function of naskh is not to cancel the verse, but to solidify it. In addition, naskh means the elimination of hard-hearted persons.

Keywords:

Tafsir Naskh, Ibn Ḳayyim al-Jawziyya, Nāsikh, Mansûkh.,

PDF

___

Cevziyye, İbn Kayyim. Bedâʾiʿu’t- tefsîr. Der. Yüsrî Seyyid Muhammed. 1. Baskı. Suudi Arabistan: Dâru İbnü’l Cevzî, 1427.
Cevziyye, İbn Kayyim. İbn Kayyim Tefsiri, Bedâʾiʿu’t- tefsîr. Trc. Halil Aldemir. 1. Baskı. İstanbul: Polen Yayınları, 2011.
Cürcânî, Seyyid Şerif. Ta'rifat. İstanbul: y.y., 1327.Demirci, Muhsin. Tefsir Usûlü ve Tarihi. İstanbul: MÜİFV Yayınevi, 2001.
Ebû Zeyd, Nasr Hâmid. İlahî Hitabın Tabiatı, Metin Anlayışımız ve Kur’an İlimleri Üzerine. Trc.: Mehmet Emin Maşalı. 2. Baskı. Ankara: Avrasya Yayınevi, 2006.
el-Murâdî el-Mısrî , Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. İsmâîl. en-Nâsiḫ ve’l-mensûḫ. Thk. Muhammed Abdüsselam Muhammed. Kuveyt: Mektebetü’l-felâḫ, 1988/1408.
es-Sedûsî el-Basrî , Ebü’l-Hattâb Katâde b. Diâme b. Katâde. en-Nâsiḫ ve’l-mensûḫ fî Kitâbillahi Teâlâ. Thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1985.
ez-Zührî , Ebû Bekr Muhammed b. Müslim b. Ubeydillâh İbn Şihâb. en-Nâsiḫ ve’l-mensûḫ. Thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1988.
Hökelekli, Hülya. İbn Kayyim el-Cevziyye’nin Kur’an Anlayışı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2014.
İbnü'l-Cevzî, Ebu’l Ferec Cemâluddîn Abdurrahmân b. Alî b. Abdullah. Nâsiḫu’l-Ḳurʾân ve mensûḫuh. Nşr. Hüseyin Selîm Esed ed-Dârânî. Dımaşk: y.y., 1411/1990.
İbnü'l-Arabî, Ebû Bekir Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed Meâfirî. en-Nâsiḫ ve’l-mensûḫ fi’l-Ḳurʾâni’l-Kerîm. Thk. Abdülkebir Alevi Medgari. Kahire: Mektebetü’s-sekâfeti'd-Diniyye, 1992.
İbnü'l-Cevzî, Ebu’l-Ferec. Zâdü'l mesîr fî ilmi't tefsîr. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2002.
Kaya, Remzi. Kur'ân-ı Kerîm'de Nesih. Bursa: Furkan Ofset. 2001.Miskîn el-Herevî, Ebû Ubeyd el-Kāsım b. Sellâm. en-Nâsiḫ ve’l-mensûḫ. Nşr. Muhammed b. Sâlih el-Müdeyfir. Riyad: y.y., 1411/1990.
Özdeş, Talip. Kur’an ve Nesih Problemi. 2. Baskı. Ankara: Fecr Yayınevi, 2018.Yılmaz, Orhan. İbn Kayyim el-Cevziyye'nin Hadis/Sünnet Anlayışı ve Metin Tenkidindeki Yeri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2013.
Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh et-Türkî el-Mısrî el-Minhâcî. el-Burhân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Beyrut: Dâru’l Fikr, 2009.
Zürkānî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü’l-ʿirfân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Dimaşk: Dâru Kuteybe, 2010.