Hadislerin Hadislerle Anlaşılması

Hadislerin, Kur’an’ın beyânı olduğu ve bu bağlamda, Allah tarafından ifade buyurulmuş bazı hususların Hz. Peygamber tarafından mücmelin beyânı, mutlakın takyîdi ve umûmun tahsisi şeklinde açıklandığı bilinmektedir. Her ne kadar hadislerin böyle bir yönü olsa da onların içinde de açıklanması gerekenlerin olduğu bir gerçektir. Bunları en doğru şekilde açıklayacak olan kişi ise hiç şüphesiz o sözlerin sahibidir. Hz. Peygamber, insanlara hitap ederken bilgi seviyelerini dikkate almış, bazen çok veciz konuşurken bazen söylediklerini açıklama ihtiyacı hissetmiştir. Bu çalışmada Hz. Peygamberin bazı hadislerinin, değerlerinin açıklaması mahiyetinde olduğu, bu şekildeki hadisleri doğru anlamak için onları beraber değerlendirmek gerektiği örneklerle ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hadis, Beyân, Mücmel, Mutlâk, Âm, Tebyîn. Hadis

Understanding the Hadiths by the Hadith

It is known that the Qur'an are explained by the hadiths and some things expressed by Allah are explained by the Prophet. It is a fact that hadiths have such a direction, but it is a fact that there is something to be revealed within them. The one who will explain them in the most correct way is certainly the owner of those says. The Prophet has taken into consideration the level of knowledge when addressing people. He sometimes spoke very self, sometimes explaining what he said.In this study, some hadiths of the Prophet were tried to be explained with the examples that their values were to be explained, and that they had to be evaluated together to correctly understand these hadiths.

Keywords:

Hadith, The Prophet, Bayan, Tafsil, Mujmal, Mutlaq,

PDF

___

Abd b. Hümeyd b. Nasr Ebû Muhammed. el-Mutahab min Müsned ‛Abd b. Hümeyd. (Kâhire: Mektebetü’s-sünne, 1988/1408).
Ahmed b. Hanbel. Müsned. thk. Şu’ayb el-Arnavût ve diğerleri. (Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1999/1420).
Aynî, Bedruddîn el-ʿAynî el-Hanefî. ‛Umdetü’l-Kârî. (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2001/1421).
Beki, Niyazi. 40 Hadis’te İbret Verici Kıssalar. (İstanbul: Alternatif Düşünce Yayınevi, 2006).
Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin el-Beyhakî, Sünenü’l-Kübrâ. (Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003/1423).
Bigiyef, Musa Carullah. Kitâbü’s-Sünne. (Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2009).
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmaîl b. İbrâhîm. el-Câmi’u’s-Sahîh. nşr, Mustafa Dîb el-Buğa. (Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1993).
Büyükkara, Mehmet Ali. “Vehhâvîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42: 611-615. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
Curcânî, Ali b. Muhammed b. Ali. et-Taʿrîfât. (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-arabî, 1405).
Dölek, Adem. Edebi Açıdan Hadislerde Teşbih ve Temsiller. (İstanbul: Ekev Yayınları, 2001).
Ebû Dâvud, Süleymân b. el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî. Sünen-u Ebî Dâvud. (Beyrut: Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn, 1436/2015).
Ebû Nuʿaym el-İsfahânî. Hilyetü’l-evliyâ. (Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1988/1409).
Ece, Abdurrahman. “Müşkil ve Müteşâbih Hadisleri Yorumlama İlkeleri: İbn Fûrek Örneği”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 10/2 (Mayıs-2018): 548-577.
Hâkîm en-Neysâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdullah. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn.(Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ty.).
Hatîb el-Bağdâdî, Ahmed b. Ali b. Sâbit Ebû Bekir el-Hatîb el-Bağdâdî. el-Kifâye fi ‛İlmi’r-rivâye. (Medine: Mektebetü’l-İlmiyye, ty.).
Hatiboğlu, Mehmet Said. Hadis Tedkikleri. (Ankara: Otto Yayınları, 2016).
İbn Battâl, Ebû’l-Halef Alî b. Hasan. Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. (Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003).
İbn Fûrek. Müşkilü’l-Hadîs. thk. Mûsâ Muhammed Alî. (Beyrut: ‘Âlemü’l-Kütüb, 1985/1405).
İbn Hacer, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. Hacer el-‘Askalânî. Fethü’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî.(Beyrut: Dârü’l-Maʿrifa, 1379).
İbn Hibbân. Sahîh. thk. Şu’ayb el-Arnaût. (Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1414/1993).
İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî. Sünenu İbn Mâce. thk. Muhammed Fuad Abdulbakî. (Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 1975).
İmâm Şafiʿî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İdrîs eş-Şâfiʿî, el-Ümm, (Beyrut: Dârü’l-Maʿrife, 1990/1410) İbrahim Mustafa ve diğerleri. el-Mu‛cemü’l-vasît. (İstanbul: Dâru’d-Da‛ve/Çağrı Yayınları, 1986).
Kallek, Cengiz. “Vesk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43: 70, İstanbul: TDV yayınları, 2013.
Kazancı, Ahmet Lütfü. Peygamberimizin Hitabeti. (İstanbul: Ensar Neşriyat, 2015).
Koca, Ferhat. “İbn Teymiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 413-414. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
Mâlik, Mâlik b. Enes. Muvattâ. thk. M. Mustafâ el-Aʻzamî. (Ebû Zabiy: Müessesetu Zâyd b. Sultân, 2004/1425).
Muhammed b. Alî b. Âdem b. Mûsâ el-Etyûbî. Zahîratü’l-‛Ukbâ fî şerhi’l-Müctebâ. (Mekke: Dârü’l-Mi‛râc, 2003/1423.).
Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. nşr. Muhammed Fuad Abdulbaki. (Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ty.).
Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. nşr. Muhammed Fuad Abdulbaki. (Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ty.).
Nesâî, Ahmed b. Şu‛ayb. el-Müctebâ mine’s-Sünen/Sünen en-Nesâî. (Beyrut: Dârü’l-Ma‛rifa, 1420).Süyûtî, Celâluddîn es-Süyûtî. Câmiʿü’l-Ahâdîs. (Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1414/1994).
Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed et-Taberânî. el-Mu‛cemü’l-Evsat. (Kâhire: Dârü’l-Haremeyn, 1415).
Taberânî, Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb Ebû’l-K’asım et-Taberânî. el-Mü’cemü’l-Kebîr. thk. Hamdî b. Abdülmecîd es-Selefî. (Mûsul: Mektebetü’l-‛Ulûm ve’l-Hikem, 1983/104).
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. el-Câmiu’s-Sahîh/Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir ve diğerleri. (Beyrût: Dâru’İhyâi’t-Turâsi’l-Arâbî,1962/1382).
Yaren, Rahmi. “Bid‛at”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6: 129-131. İstanbul: TDV Yayınları, 1992. Yıldırım, Enbiya. Hadis Problemleri. (İstanbul: Rağbet Yayınları, 2001).