XIX. Yüzyıl Başlarında Kıbrıs’ta Bir Naib: Lefkoşa Naibi Ebubekir Necib Efendi

Osmanlı ilmiye sınıfının bir mensubu olan naib genellikle Osmanlı şer?i mahkemesinde kadı yetkisiyle görev yapan bir kişiydi. Naib Osmanlı adliye teşkilatında kadı yardımcısı ve vekiliydi. Kadı tarafından atanır, bu atama Anadolu veya Rumeli Kadıaskeri tarafından onaylanırdı. Bu anlamda Osmanlı döneminde Kıbrıs'ın merkez kazası olan Lefkoşa'da birçok naib görev yapmıştır. XIX. yüzyıl başlarında Lefkoşa'da görev yapan naiblerden biri de Ebubekir Necib Efendi'dir. Onu önemli hale getiren bugün mezarı bilinen iki Kıbrıs naibinden biri olmasıdır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı Kıbrıs'ta bir yıl Lefkoşa naibi olarak görev yapan Ebubekir Necip Efendi'yi ortaya çıkarmak ve bu temelde XIX. yüzyıl başlarında Kıbrıs'taki bir naibin meşgul olduğu konuları değerlendirmektir. Buna ilave olarak incelenen dönemdeki Lefkoşa kadıları da tespit edilecektir.

A Naib in Cyprus in the Early Nineteenth Century: Naib Ebubekir Necib Efendi of Nicosia

Naib was one of the members of the justice system in the Ottoman Empire, as vice-Kadı and agent of Kadı. He was appointed by Kadı and this appointment was approved by Anadolu or Rumeli Kadıaskeri. In this context, a lot of naibs served in Nicosia Kadı’s Court and Ebubekir Necib Efendi was one of them. He lived in the second half of the eighteenth century and in the early years o f the nineteenth century. This study examines Ebubekir Necib Efendi’s life and evaluates the formal activities of a naib in Cyprus in the early nineteenth century.

PDF

___

ALİ SAİB, Coğrafya-yı Mufassal-ı Memâlik-i Devlet-i Osmaniyye, Konstantiniyye, 1304.
BAĞIŞKAN, Tuncer, Kıbrıs’ta Osmanlı Türk Eserleri, Lefkoşa 2005. ÇADIRCI, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK, Ankara 1997.
ÇORUH, Haydar, II. Mahmut Döneminde Kıbrıs’ın İdarî, İktisâdî ve İçtimaî Yapısı (1808-1839), (Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Tarihi Anabilim Dalı, Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2008.
DİNÇ, Güven, Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs (1800-1839), (Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Antalya 2010.
ERDOĞRU, Mehmet Akif, “Arap Ahmet Paşa Camiʻi Haziresinde Bulunan İslâmi Mezar Taşları”, Kıbrıs’ta Osmanlılar, Galeri Kültür Yayınları, Lefkoşa 2008, s.329-335.
ÜNAL, Mehmet Ali, “Arpalık”, Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul 2011,s.48.
ÜNAL, Mehmet Ali, “Naib”, Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul 2011,s.510.
ÜNAL, Mehmet Ali, “Kadı”, Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul 2011,s.363-364.
ORTAYLI, İlber, Osmanlı Devletinde Kadı, Turhan Kitabevi, Ankara 1994.
ORTAYLI, İlber, “Kadı” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.24, İstanbul 2001, s.69-73.
İPŞİRLİ, Mehmet, “Naib” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.32, İstanbul 2006, s.313-313.