Çanakkale Cephesinde Günlük Hayat

Bu çalışma Türk ve Dünya tarihinin seyrini değiştiren Çanakkale Savaşlarındaki askerlerin günlük yaşamlarını konu edinmiştir. Savaşın yaklaşık dokuz ay sürmüş olması, her iki kuvvetin cephedeki durumunu doğrudan etkilemiştir. Bu süre zarfında siperler askerlerin vazgeçilmez yaşam alanları olmuştur. Siperleri kazmak ve tahkim etmek savaşın getirdiği korunma ihtiyacının bir gereği olsa da siperlerdeki günlük yaşam askerler için oldukça ağırdır. Dokuz ay boyunca askerlerin savaştaki mücadeleleri yanında hayatta kalma mücadelesi de savaşın seyrini değiştiren önemli bir etkendir. Bu çalışmada, Türk ve Müttefik kuvvetlerin savaştaki mücadelelerinden çok hayatta kalma mücadeleleri ele alınmıştır. Zorlu iklim koşullarına karşı mücadele, hastalıklara karşı mücadele, açlık ve susuzluğa karşı mücadele konumuzun ana temasını oluşturmaktadır. Cephedeki bütün bu olumsuzluklar karşısında hayatta kalma mücadelesinde Türk ve Müttefik askerlerin göstermiş oldukları tavır ve davranışlar, örneklerle somutlaştırılmıştır. Teknik ve askeri üstünlüğün özellikle bu savaşta tek başına yeterli olmadığı; cephe gerisinde verilen mücadelenin de savaşın seyrini değiştirebilecek önemli bir unsur olduğu bu çalışmada ortaya konulmuştur

PDF

___

AVŞAR, Servet- BABACAN, Hasan (Haz.), Miralay Süleyman Şakir, Cepheden Hatıralar Altıncı Fırka Çanakkale Harbinde, Vadi Yayınları, Ankara 2006
BABACAN, Hasan vd. (Haz.), Bolvadinli Mehmet Sinan Bey’in Harp Hatıraları Mehmet Sinan Özgen, İşbankası Yayınları, İstanbul 2011.
BABACAN, Hasan, “Enver Paşa”, Türkler, C. 11, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, s.263-273.
CASSAR, George H., Çanakkale ve Fransızlar, (Türkçesi: Nejat Dalay), Milliyet Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 1974.
Çanakkale Hatıraları, C: II-III, (Yayıma Hazırlayan: Metin Martı), Arma Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2001.
HAMILTON, Ian, Gelibolu Günlüğü, (Çev: Osman Öndeş), Hürriyet Yayınları, 1. Baskı İstanbul,1972.
JAMES, Robert Rhodes, Gelibolu Harekâtı, (Tercüme Eden: Halûk V. Saltıkgil), Belge Yayınları, ilk Baskı, İstanbul Matbaası, İstanbul, 1967.
Kanlısırt Günlüğü Mehmed Fasih Bey’in Çanakkale Anıları, (Yayına Yazırlayan: Murat Çulcu), Kaptan Yayıncılık, İstanbul, 2006.
MÜHLMAN, Carl, Çanakkale Savaşı, Bir Alman Subayının Anıları, (Tercüme: Sedat Ümran), Timaş Yayınları, İstanbul, 2006.
Münim Mustafa, Cepheden Cepheye, Ege Basımevi, C: I, İstanbul, 1940.
OGLANDER, C.F. Aspinall, Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekatı, (Yayına Hazırlayan: Metin Martı), C: II, Arma Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2005.
ÖZKÖK, Hidayet, Çanakkale’den Hicaz’a: Harp Hatıraları, Kayseri: İl Kültür Müdürlüğü Yayınları 1. Baskı, Kayseri, 1992.
SAYILIR, Burhan, Selanikli Yüzbaşı Hüsnü Efendi’nin Çanakkale Muharebeleri Günlüğü, Grafiker Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2014.
SÖZÜDEMİR, Ebral, Anzakların Gözüyle Çanakkale Savaşları, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.
TUNÇOKU, A. Mete, Anzakların Kaleminden Mehmetçik, Çanakkale 1915, Atatürk, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2000.
TUNÇOKU, Mete - TAŞKIRAN, Cemalettin, Çanakkale, Churchill ve Anzaklar, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 2000.
COŞKUN, Halise “Çanakkale Savaşlarında Sağlık Hizmetleri”, TAF Preventive Medicine Bulletin, Yıl: 2014, C: 13, S: 2, sy. 93-98.
ÇEVİK, Mehmet & ÇELOĞLU, Yavuz Selim, “Çanakkale Cephesi’nde Türk Ordusunun İaşe ve İkmal Faaliyetleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, S. 18, Bahar 2015, sy. 299-347.
ERAT, Muhammet “Çanakkale Savaşı’nda İaşe Problemi”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 1, S: 1, Mart 2003, sy. 114-133.
ERDEMİR, Lokman, “Çanakkale Muharebeleri Sırasında İstanbul’da Yardım Faaliyetleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl. 10, S. 12, Bahar 2012, sy. 35-60.
ESENKAYA, Ahmet, “Çanakkale Muharebelerinde Cephede ve Cephe Dışında Sağlık Hizmetleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, S: 10-11, sy. 25-70.
ÖZKAYA, Yücel, “Türk ve Dünya Basınında Çanakkale Savaşları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XIII, S. 34, Mart 1996, sy. 295-313.
SAYILIR, Burhan, “Çanakkale Savaşları’nda Yer Alan İtilâf Askerlerinin Dini-Etnik Yapısı ve Sahip Oldukları Türk İmajı”, OTAM, (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi) S: 18, 2005, sy. 319-331
ULU, Cafer, “Çanakkale Muharebeleri Sırasında Basının Propaganda Aracı Olarak Kullanılması: Harp Mecmuası Örneği”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl. 10, S. 12, Bahar 2012, sy. 61-83.
YAZICI, Nevin, “Çanakkale Savaşı’nda Türk Kadınının Rolü”, Akademik Bakış, C. V, S. 9, Kış 2011, sy. 245-264.
YILMAZER, Tuncay, “Çanakkale Savaşlar’ında Sağlık Hizmetleri”, Çanakkale Savaşları Tarihi, C. IV, Değişim Yayınları, 1. Basım, İstanbul, 2008, sy. 2349-2355.
“Ahval-i Sıhhiye”, İkdam, 16 Temmuz 1915.
“Çanakkale Müdafilerine Müdafaa-i Milliye Cemiyetinin Hediyesi”, Tanin, 26 Şubat 1915.
“Çanakkale”, Servet-i Fünun, S. 1257, 25 Haziran 1331 (8 Temmuz 1915).
“Fevkalade Bir Müsamere”, Tanin, 2 Haziran 1915.
“Gazileri Ziyaret”, Sabah, 5 Mayıs 1915.
“Gazilerimiz İçin”, Sabah, 9 Haziran 1915.
“Gazilerimizi Ziyaret Hedâyâ”, İkdam, 12 Mayıs 1915.
“Gazilerimizi Ziyaret”, Sabah, 11 Mayıs 1915.
“Kahraman Mehmet Çavuş İçin”, İkdam, 11 Mart 1915.
“Osmanlı Kadınlar Cemiyeti Hayriyesi”, Sabah, 18 Mayıs 1915.
Harp Mecmuası, Yıl: 1, S: 8, s. 128; S: 2, s. 32; S: 9, s. 144.
İkdam, 13 Mayıs 1915.
İkdam, 16 Temmuz 1915.
Sabah, 11 Mart 1915.
Sabah, 11 Mayıs 1915
Sabah, 15 Mayıs 1915.
Sabah, 6 Mart 1915, s. 4.
Tanin, 10 Mart 1915