Safranbolu’da Sinemanın Gelişim Süreci: Özer Sineması

Batı Karadeniz Bölgesi’nde mimarisi, tarihi değerleri ve doğal özellikleriyle önemli bir merkezolan Safranbolu, kültürel kimliğiyle de dikkat çekmektedir. Kentin ekonomisi ve yapılanması uzunyıllar üretim faaliyetleri sağlanmış olup Zonguldak ve İstanbul gibi liman kentlerine de yakınlığı ilegelişmelerden doğrudan haberdar olmuştur. İstanbul’dan Anadolu’ya yayılan ve elektriğin gelmesiyle1948-1949 yıllarında Safranbolu’da da ortaya çıkan sinemacılık, burada ekonomik olarak başlayan birsüreçken sonrasında halkın talep ettiği önemli bir sosyal ve kültürel paylaşım haline gelmiştir.Renksiz ve sessiz gösterimlerle başlayan sinemacılık, özellikle Safranbolu’da ilk kez mimari projesibir sinema binası olarak çizilen Özer Sineması ile daha yenilikçi bir anlayışı ortaya koymaktadır. Bunoktada sinemanın, halkın kültürel yapısını etkilemesi, aynı zamanda kentin ekonomisine katkısağlaması önem arz etmektedir. Safranbolu pek çok araştırmaya konu edilmesine karşın sinemayapıları, tarihi ve gelişimiyle ele alınmamıştır. Bu çalışma, Safranbolu’da gelişen sinemacılık vesinema kültürünün oluşum sürecinin analiz edilmesi, kapalı ve açık hava sinemalarının incelenmesiile sinemanın toplumsal boyutuna ışık tutması açısından özgün değer taşımaktadır. Safranbolu’dasinemaları ele aldığımız bu araştırmada, o yıllara tanıklık etmiş yerel halk ile sözlü tarih çalışmasıyapılmıştır. Özel arşivlerdeki fotoğraflar mümkün olduğunca taranmaya çalışılmış, elde edilenbulgular ışığında ve bugün mevcutta depo olarak kullanılan Özer Sineması’nın yerindeincelenmesiyle ortaya çıkan bilgiler birleştirilerek Safranbolu’da sinemanın tarihçesi ve gelişimiokunmaya çalışılmış, Özer Sineması’nın güncel durumu fotoğraflarla belgelenmiştir.

The Development Process of Cinema in Safranbolu: Özer Cinema

Safranbolu, which is an important center in the Western Black Sea Region with its architecture, historical values and natural features, attracts attention with its cultural identity. The economy and structuring of the city has been provided with production activities for many years and has been directly informed of the developments with its proximity to port cities such as Zonguldak and Istanbul. Cinematography, which spread from Istanbul to Anatolia and emerged in Safranbolu in 1948-1949 with the arrival of electricity, became an important social and cultural sharing demanded by the public after it was an economic process. Starting with colorless and silent screenings, cinematography reveals a more innovative approach, especially with Özer Cinema, whose architectural project was drawn for the first time in Safranbolu. At this point, it is important that cinema affects the cultural structure of the people and also contributes to the economy of the city. Although Safranbolu has been the subject of many researches, cinema structures have not been discussed with their history and development. This study is of particular value in terms of analyzing the formation process of cinema and cinema culture in Safranbolu, examining indoor and outdoor cinemas and shedding light on the social dimension of cinema. In this study, which we dealt with cinemas in Safranbolu, oral history studies were conducted with local people who witnessed those years. The photographs in the private archives have been tried to be scanned as much as possible, in the light of the findings and the information obtained by examining the Özer Cinema which is currently used as a warehouse, the history and development of the cinema in Safranbolu have been tried to be read and the current state of Özer Cinema has been documented with photographs.

___

  • ERYILMAZ, Yasin Ömer, Yumuşak Güç Ve Sinema, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) Karabük 2018.
  • GÖKMEN, Mustafa, Türk Sinema Tarihi, I. Baskı, İstanbul 1989.
  • Karabük Safranbolu – Analitik Etüdler Ve Teklif Projeler, İller Bankası, Karabük 1967-1968.
  • POLAT, Serkan- Semra Aktaş Polat- Mine Halis, Kent Kimliği Kapsamında Festivallerin Değerlendirilmesi: Uluslararası Altın Safran Film Festivali Örneği, Değişen Dünyada Yerel Yönetimlerin Modernizasyonu Sempozyumu, Kırgızistan 2012.
  • SUNAR, Lütfi, Türkiye’de Toplumsal Değişim, Nobel Yayınları. Ankara 2015, s.1-35.
  • TAN, Elif, Tarihi Sinema Salonlarının Dönüşümü: Roma–İstanbul Karşılaştırması, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul 2016.
  • TURHAN, Mümtaz, Kültür Değişmeleri Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik, Çamlıca Yayınları, İstanbul 2010.
  • TÜRKOĞLU, Nurçay- Mehmet Öztürk- Göksel Aymaz, Kentte Sinema Sinemada Kent, Pales Yayınları, İstanbul 2004.
  • YAZICIOĞLU, Hulusi, Safranbolu Tarihine Ait Belgeler Ve Kaynaklar, Safranbolu Hizmet Birliği Kültür Yayınları No:4, Karabük 1998, s.32-35.