Plevne ve Gazi Osman Paşa’yı Dünya Gözüyle Görmek

93 Harbi olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi, Osmanlı İmparatorluğu için tam birfaciayla neticelenmiştir. Savaş sonunda imzalanan Berlin Antlaşması o neticenin resmî vesikasıdır.Nitekim imparatorluğun toplam toprağının beşte ikisi, nüfusunun ise beşte biri (5.5 milyon) artıkyoktur. Bu kayıplar göz önünde bulundurulunca Osmanlılar açısından savaş içi gelişmeler hakkındakonuşulmaya veya yazılmaya değer bir husus olmadığı düşünülebilir. Ancak Plevne Müdafaası odüşünceyi geçersiz kılar. Osmanlı askerinin savaş içerisinde tek yüz aklığı gösterdiği cephe olarakkayıtlara geçen Plevne, her şeyden evvel Türk askerinin tarihte gösterdiği direnç ve kahramanlıkhikâyelerinin en güzide örneklerinden birisi olmuştur. Burada tam 145 gün boyunca Gazi OsmanPaşa kumandasında ve büyük bir yokluk içerisinde sayıca çok üstün olan Ruslara karşı emsalsiz birdireniş gösterilmiştir. Bu direniş; sadece Müslüman çevrelerde değil, düşman da dâhil olmak üzeretüm dünya sathında büyük bir hayranlık uyandırmış, o hayranlığın birer mahsulü olan türkülere,marşlara ilham vermiş, şiirlere, kitaplara konu olmuştur. Dahası dünya basınının gündemindenaylarca düşmemiştir. Kısacası, uyandırdığı yankı ve hayranlık dünyanın dört bir yanındahissedilmiştir. Bu çalışma işte o yankı ve hayranlığın boyutlarını, mevcut literatürün yanındaBaşbakanlık Osmanlı Arşivi’nden temin edilen bazı vesikalarla ortaya koymayı kendisine amaçedinmiştir.

Seeing Plevna and Gazi Osman Pasha By The World’s Eye

1877-78 Russian War, also known as "93 War" ended up as a complete disaster for Ottoman Empire. Treaty of Berlin, which was signed after the war, is the formal record of this result. Thus, two fifth of the Empire's territory and one fifth of its population no longer existed. When these losses are taken into account, it can be thought that in terms of Ottomans, there is no concern about the progress of the war to be written or spoken. Nevertheless, the Siege of Plevna makes this thought invalid. Plevna, which was recorded as the only front line where the Ottoman soldiers came out with honour, before everything, has been one of the most distinguished examples of the stories of heroism and resistance which Turkish soldiers set out. Here, as long as 145 days, an incomparable resistance was set out by the command of Gazi Osman Pasha and in a great shortage, towards the Russian, who were superior in number. This resistance fascinated not only Muslim environment, but also all the world surface including the enemy, in a great manner; inspired anthems and folk songs which are the products of this admiration; became the subject of poems and books. Furthermore, it was not out of from the agenda of the world for months. In short, the arisen reflection and admiration were felt all over the world. This works aims to present the size of these reflection and admiration, by some records which have been provided from Premiership Ottoman Archive, in addition to present literature.

PDF

___

Hariciye Nezareti Paris Sefareti (HR.SFR.04): 549/8.
Hariciye Nezareti Siyasi (HR.SYS.): 46/14; 176/16; 176/23; 176/34.
Yıldız Esas Evrakı (Y.EE.): 84/102.
Yıldız Arzuhal Jurnal (Y.PRK.AZJ.): 1/79.
Yıldız Perakende Hariciye Nezareti Maruzatı (Y.PRK.HR.): 1/60; 1/73; 1/74; 2/1; 2/87.
Yıldız Mütenevvi Maruzat (Y.MTV.): 218/91.
Yıldız Perakende Yaveran ve Maiyyet-i Seniyye Erkan-ı Harbiye Dairesi (Y.PRK.MYD): 21/15.
ALTUNER, Nuran, “Gazi Osman Paşa Hazretleri Nezdinde Yüz Gün Adlı Eserin Askeri, Sosyal Açıdan İncelenmesi”, I. Uluslararası Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa ve Dönemi (1833-1900) Sempozyumu, Gazi Osman Paşa Üniversitesi Basımevi, Tokat 2004, ss.263-276.
Birinci Kolordu-yı Hümayun Başkâtibi Hikmet, Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa Şanındadır, Basiret Matbaası, İstanbul 1294, (Türkiyat Enstitüsü, 1468/893).
BOLDUR, Alexandru V., “Plevna”, Tarih Dergisi, S.32, 1979, ss.679-688.
ÇAVUŞ, Remzi, “İngiliz Basınında Plevne Savunması (19.07.1877-10.12.1877)”, Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Mart 2016, c.1, No:1, ss.165-179.
ÇAVUŞ, Remzi, “Plevne Müdafaası’nda Topun Önemi”, OTAM, S.38, Güz 2015, ss.1- 12.
FURNEAUX, Rupert, Tuna Nehri Akmam Diyor, Çev. Ş. ve D. Türkömer, Milliyet Yay., İstanbul 1972.
Gazi Osman Paşa Hazretleri Nezdinde Yüz Gün, (Plevne’de Bulunan Ecnebi Gazeteleri Muhabirlerinden Biri Tarafından Tarih Yollu Yazılmıştır), Mihran Matbaası, İstanbul 1295, (Türkiyat Enstitüsü, 1968/549).
GENCER, Mustafa, “1877-78 Osmanlı-Rus Harbi’nde Alman Basınına Göre; Plevne’den Berlin Konferansı’na Osmanlı Devleti”, I. Uluslararası Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa ve Dönemi (1833-1900) Sempozyumu, Gazi Osman Paşa Üniversitesi Basımevi, Tokat 2004, ss. 245-262.
Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, Gazi Osman Paşa ve Plevne Savunması, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ankara 1982.
HERBERT, William von, Plevne Müdafaası, Çev. Ali Kurdoğlu, Kültür Bak. Yay., İzmir 1990.
HÜLAGÜ, Metin, “Plevne Savaşları”, TDV.İA, c.34, İstanbul 2007, ss.304-305.
HÜLÂGÜ, Metin, Gazi Osman Paşa, Boğaziçi Yay., İstanbul 1993.
İbrahim Edhem, Plevne Hatıraları, Yay. Haz. Seyfullah Esin, (Tercüman 1001 Temel Eser), İstanbul 1979.
JESSUP, John E., “Contemporary Western Perceptions of the Events Surrounding the Russo-Ottoman War of 1877-1878”, I. Uluslararası Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa ve Dönemi (1833-1900) Sempozyumu, Gazi Osman Paşa Üniversitesi Basımevi, Tokat 2004, ss.82-98.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, c. VIII, TTK Yay., Ankara 1983.
Mahmud Celâleddin Paşa, Mir’ât-ı Hakîkat, c.I-II-III, Haz. İsmet Miroğlu, Berekât Yayınevi, İstanbul 1983.
Mahmud Talat Bey, Plevne Müdafaası, Yay. Haz. Eyüp Kul, Babıali Kültür Yay., İstanbul 2008.
ÖNSOY, Rifat, “Plevne Müdafaası Esnasında Osmanlı Devletinin Siyasi Durumu”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, c.1, S.1, Ankara 1983, ss.61- 65.
ÖZCAN, Besim, “Ölümünün 102.Yıldönümünde Gazi Osman Paşa ve Plevne’den Manzaralar”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.19, Erzurum 2002, ss.239-254.
POLLMANN, Ferenc, “The Defence of Plevna in 1877 and Its İmpact on the Hungarian Home Affairs”, I. Uluslararası Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa ve Dönemi (1833-1900) Sempozyumu, Gazi Osman Paşa Üniversitesi Basımevi, Tokat 2004, ss.78-81.
RYAN, Charles S., Plevne’de Bir Avustralyalı, Çev. Ali Rıza Seyfioğlu, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul 2005.
ŞAPOLYO, Enver Behnan, Gazi Osman Paşa ve Plevne Müdafaası, Türkiye Yay., İstanbul 1959.
Topçu Kaymakamlarından Mehmet Emin, Plevne Kahramanlarından Miralay Yunus Bey, İstanbul 1313.
TURAN, Fatma Ahsen, “Toplumsal Bellekte ve Sözlü Şiir Geleneğinde Plevne Harbi ve Gazi Osman Paşa”, International Journal Of Eurasia Social Sciences, Vol. 6, Issue: 20, 2015, pp.21-39.
UÇAR, Nail, Gazi Osman Paşa ve Plevne, Orkun Yay., İstanbul 1978.
Von der Goltz Paşa, Plevne, Çev. Miralay Mehmed Tahir Bey, Mahmud Bey Matbaası, Dersaadet 1316.
YÜKSELEN, Hakan Seyfettin, Plevne Müdafaası, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Master Tezi, Ankara 2006.
ZLATEVA, Anka, “Osman Pasha at Pleven in 1877 According to the Unpublished Archive Records of Alexander Luidskanov-Former Bulgarian Minister”, I. Uluslararası Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa ve Dönemi (1833-1900) Sempozyumu, Gazi Osman Paşa Üniversitesi Basımevi, Tokat 2004, ss.99-106.