19019

Mütareke Döneminde İstanbul'da Ermeniler Arasında Görülen Salgın Hastalıklar (1918-1922)

Bu makale Mondros Mütarekesi döneminde İstanbul'da gerek sığınmacı gerekse yerleşik olarak yaşamlarını sürdüren Ermenilerin maruz kaldıkları kolera, çiçek, tifüs ve tifo gibi salgın hastalıkların Ermeni nüfusu üzerindeki etkilerini incelemektedir. Osmanlı, İngiliz ve Kızılay arşivinden toplanan bilgilere dayanarak yazılan makalede bu dönemde salgın hastalıklardan dolayı hayatını kaybeden Ermenilerin, Türk, Rum ve Yahudi nüfusa göre sayısal olarak daha az oldugu görülse de, kayıplar şehirdeki Ermeni nüfusuna oranlandığında kayıp oranının şehirdeki diger guruplara göre yüksek olduğu tespit edilmektedir.

Epidemic Diseases among Armenians in Istanbul During the Armistice Period (1918-1922)

This article examines the impact of epidemics, such as cholera, smallpox, typhus and typhoid, on the refugee and resident Armenian population of Istanbul during the armistice period. Relying on primary documents from the Ottoman, British and the Red Crescent archives, the article presents that compared to the losses of Turkish, Greek and Jewish population, the overall Armenian losses caused by epidemics appears lower but the Armenian losses were higher as the percentile of Armenian population in the city.

PDF

___

Arşivler
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
A? MKT. MHM. 583/10; 549/34. BEO. 776/58149.
DH. İ.UM. EK. 63/70. DH. İ. UM. 22-2/26.
DH. UMVM. 96/40; 96/45.
DH. MB. HPS. 135/49.
HR. İM. 22/176; 49/67. MV. 223/119. Y. A. HUS. 182/66.
Kızılay Arşivi
850/6; 850/8; 534/2; 534/3; 74/100.
Public Record Office
Foreign Office (FO), 286/813.
Gazete ve Dergiler
Askeri Tıp Mecmuası
Ati
İkdam
Sabah
Sıhhiye Mecmuası
Vakit
Yeni İstanbul
Eserler
AKGÜN, Seçil Karal- Murat Uluğtekin, Hilal-i Ahmer'den Kızılay'a, Ankara 2002.
BOZKURT, Abdurrahman, İtilaf Devletleri'nin İstanbul'da İşgal Yönetimi, (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamı? Doktora Tezi), İstanbul 2009.
CRISS, Bilge, İşgal Altında İstanbul, İleti?im Yayınları, 5. Baskı, İstanbul 2005.
ÇIPA, H. Erdem, "McNeill'in "Salgınlar ve Halklar"ı üzerine Dü?ünceler", Toplumsal Tarih, İstanbul 1995, C. 4, S. 22, s. 21-26.
DEMİRAĞ, Yelda, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Ya?ayan Azınlıkların Sosyal ve Ekonomik Durumları" OTAM., S. 13, Ankara 2002, s. 15-33.
İstanbul'un 1331, 1332, 1333, 1334, 1335, 1336, 1337 ve 1338 Senelerine Mahsus Sıhhi İstatistiktir, İehremaneti Sıhhiye Müdüriyeti, Nazîr Matbaası, İstanbul 1339.
JOHNSON, Clarence Richard, İstanbul 1920, (Çev. Sönmez Taner), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1995.
ÖZDEMİR, Hikmet, Salgın Hastalıklardan Ölümler 1914-1918, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2005.
TEMEL, Mehmet, Atatürk Döneminde Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklarla Mücadele, Nehir Yayınları, İstanbul 2008.
TEMEL, Mehmet, "Birinci Dünya Sava?ı ve Mütareke Yıllarında Türkiye'deki Bula?ıcı ve Zührevi Hastalıklara Kar?ı Alınan Önlemler", İlmi Araştırmalar, S. 6, İstanbul 1998, s. 227-243.
TEMEL, Mehmet, İşgal Yıllarında İstanbul'un Sosyal Durumu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2008.
TOKER, Hülya, Mütareke Döneminde İstanbul Rumları, Genelkurmay ATASE ve Denetleme Ba?kanlığı Yayınları, Ankara 2006.
KOYLU, Zafer, "Mütareke Döneminde İstanbul'da Salgın Hastalıklar", 7. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri I, Konya 2012, s. 689-738.
YILDIRIM, Nuran, "Karantina", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı/Tarih Vakfı Ortak Yayını, C. IV, İstanbul 1994, s. 459-461.
YILDIRIM, Nuran, "Kolera ve İstanbul Suları", Toplumsal Tarih, İstanbul 2006, S.145, s. 18-29.