İnönü dönemi kültür politikalarında hümanizm

Atatürk dönemi yapılan inkılâplar ile eğitim, sosyal yapı, fikrî hayatla ilgili aklın ve çağın ihtiyaçlarına cevap verecek düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerde esas unsur milli kültür olmuştur. Atatürk’ün ölümü ile cumhurbaşkanı olan İnönü döneminde kültür politikalarında bir kırılma olmuş ve hümanist bir kültür politikası izlenmeye başlanmıştır. Hümanist anlayış, Tanrı merkezli sosyal ve kültürel hayatın yerine, insan merkezli bir yapılanma öngörmüş ve aynı anlayış, yönetim tarafından Latin-Yunan kültür kaynaklarına inilmesi olarak tarif edilmiştir. Yeni belirlenen kültür politikasının yayılması için adı konmamış bir “Türk Hümanizmi Projesi” geliştirilmiştir. İncelediğimiz dönemde Latin-Yunan kültürüyle, Türk kültürü kaynaştırılarak Türk hümanizmi yaratılması amaçlanmıştır. Bu döneminde, edebiyat, tiyatro, eğitim ve kültür gibi birçok alanda hümanizm faaliyetlerinin izlerini görmek mümkündür.

Humanism in the cultural policies during inonu period

In the periodof Ataturk have brought many arrangments in culture, literature, social structure which necessity of the era and thought. The main factor of this arrangments was national culture. After the death of Ataturk, Ismet Inonu became the second president of Turkish Republic. Inonu took up humanistic opionion in culturel policies. Humanistic philosophy was founded on human-centered approach discarding the divine-centered social and cultural view of the world. In order to spread the newly designed cultural policy, then unnamed “Turkish Humanism Project” was developed. This understanding was described as the re-discovery of Latin Greek sources in culture. During that period, we can see the traces of humanist effects in many areas like literature, theatre, education and culturel fields.

PDF

___

TETKİK ESERLER
1. Kitaplar
BAİGİL, Ali Fuat, 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri, Çev. M. Ali Sebük, İ. Hakkı Akın, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 2006.
BAYAR, Celal, Başvekilim Adnan Menderes, (Der. İsmet Bozdağ) Tercüman Yay., İstanbul 1986.
Cumhurbaşkanları, Başbakanlar ve Milli Eğitim Bakanlarının Milli Eğitim ile İlgili Söylev ve Demeçleri, C. I, Ankara 1946.
ERGİN, Muharrem, Türkiye’nin Bugünkü Meseleleri, Ankara 1988.
GÖKALP, Ziya, Türkçülüğün Esasları, İstanbul 2003.
İnan Afet, Mustafa Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, 1971.
İnan Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Türkiye İş Bankası Yayını, Ankara 1959.
KARPAT, Kemal, Türk Demokrasi Tarihi Sosyal, Ekonomik, Kültürel Temeller, İstanbul Matbaası, İstanbul 1967.
LEWİS, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, T.T.K. Yay., Ankara 2000.
Öztürk, Kazım, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri ve Programları, Ak Yay., İstanbul 1968.
SAFA, Peyami, Türk İnkılâbına Bakışlar, Ankara 1988
SARAY, Mehmet, Sovyet Tehdidi Karşısında Türkiye’nin Nato’ya Girişi 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın Hatıraları ve Belgeler, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 2000.
SEZEN, Yümni, Hümanizm ve Atatürk İlkeleri, İstanbul 1998.
SİNANOĞLU, Suat, Türk Hümanizmi, Ankara 1980.
SİTEMBÖLÜKBAİI, İaban, Türkiye’de İslâm’ın Yeniden İnkişafı: (1950-1960), İSAM Yay., Ankara 1995.
TURAN, İerafettin, Türk Devrim Tarihi, 4. Kitap (Birinci Bölüm) Çağdaşlık Yolunda Yeni
Türkiye (14 Mayıs 1950-27 Mayıs 1960), Bilgi Yayınevi, Ankara 1999.
TURAN, İerafettin, Türk Devrim Tarihi, 4. Kitap (İkinci Bölüm) Çağdaşlık Yolunda Yeni
Türkiye (14 Mayıs 1950-27 Mayıs 1960), Bilgi Yayınevi, Ankara 1999.
TÜRKDOĞAN, Orhan, Türk Toplumunda Aydın Sınıfın Anatomisi, Timaş Yayınevi, İstanbul 2003.
YALÇIN, Durmuş, Azmi Süslü; Refik Turan ve Diğerleri; Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, C. II, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 2000.
2. Makaleler
BAYRAKTAR, Bayram, Çağdaş Tarihçilik Açısından Türk Tarih Tezi, Türkiye Günlüğü 48, Kasım Aralık 1997.
BURİAN, Orhan, Hümanisma ve Biz III, Yücel, C. II, S. 64, Nisan 1940, s. 172-175.
BURİAN, Orhan, Hümanisma ve Biz I, Yücel, C. II, S. 62, Nisan 1940, s. 71-72.
CANSEVER, Hasan Ferid, Ümanistler’in Camiamızı Zehirlemek Teşebbüsüne Karşı, Türk Yurdu, C. 26, S. 8, Aralık 1942, s. 229-237.
ERBİL, Haşim Nahid, Ümanizma, Dil ve Kültür Münakaşaları, Türk Yurdu C. 27, S. 7, Ocak 1943, s. 13-16.
ERGÜN, Mustafa, Hasan Ali Yücel’in Eğitim ve Kültür Politikası, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 1, 1998, 25-37.
GİRAY, Kıymet, Cumhuriyet Dönemi Türk Resim ve Heykel Sanatı Gelişim Çizgisi, Yeni Türkiye, Cumhuriyet Özel Sayısı IV, S. 23-24, Eylül-Aralık 1998, s. 3044-3060.
GÜL, Adnan, Demokratikleşme ve Modernleşme Sürecinde Türkiye’de Kültür Politikası, Yeni Türkiye, Cumhuriyet Özel Sayısı IV, S. 23-24, Eylül-Aralık 1998, s. 2499-2507.
HAYTOĞLU, Ercan, Türkiye'de Demokratikleşme Süreci ve 1945'te Çok Partili Siyasî Hayata Geçişin Nedenleri (1908-1945), PAÜ. Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 1997, S.3, s. 46-55.
KÜRKÇÜOĞLU, Ömer; Türk Demokrasisinin Kuruluş ve işleyişinde Dış Etkenler (1946’dan bu yana), AÜSBF Dergisi, C. 33, S. 1, 1978, s. 213-247.
Kürkçüoğlu, Ömer, Dış Politika Nedir? Türkiye’deki Dünü ve Bugünü, AÜSBF Dergisi, C. 35, Sayı1, 1980, s. 309-335.
SEVİNDİ, Neval, Cumhuriyette Kültürel Yapılanma, Yeni Türkiye, Cumhuriyet Özel Sayısı IV, S. 23-24, Eylül-Aralık 1998, s. 2452-2458.
ÖZBEK, Mehmet, Cumhuriyet ve Halk Müziği, Yeni Türkiye, Cumhuriyet Özel Sayısı IV, S. 23-24, Eylül-Aralık 1998, s. 3018-3022.
YÜCEL, Faruk, Türkiye’nin Aydınlanma Sürecinde Çevirinin Rolü, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 2, 2006, s. 207-220.
YÜCEL, Ünsal, Atatürk Döneminde Sanat Yaşamı, Çağdaş Düşüncenin Işığında Atatürk, s. 419-478.
3. Tezler
İEKER, Kadir, İnönü Dönemi Kültür Hayatı (1938–1950), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2006.
ÖZKAN, Salih, 1938-50 Arası Türkiye’nin Eğitim Kültür Politikası, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1996.
KÖKEN, Nevzat, Cumhuriyet Dönemi Tarih Anlayışları ve Tarih Eğitimi (1923 -1960), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2002.
4. İnternet Adresleri
http://www.milliyet.com.tr/ozel/kitap/130406/1.html 26/02/2007
http://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/suralar/heyeti_ilmiye.pdf 26.02.2012
http://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/suralar/2_sura.pdf 26.02.2012