İAŞE NEZARETİ VE İAŞE NAZIRLARI (1918-1919)

Birinci Dünya savaşı ile birlikte ortaya çıkan temel ihtiyaç maddelerinin karşılanması meselesi ve bu meselenin halli için yapılan çalışmalar neticesinde Osmanlı devleti İaşe Nezareti’ni kurdu. Nezaret yaklaşık beş ay kadar kısa bir süre faaliyet gösterdi. Bu süre zarfında üçü asil, üçü vekil olmak üzere beş nazır görev yaptı. Bu makalede kurulan İaşe Nezareti bütün yönleriyle incelenmeye çalışıldı. Nezaretin kuruluş sebepleri, kuruluşu, görev ve yetkileri, teşkilatlanması, nazırları ve lağvedilmesi hususları ele alındı. Çalışma arşiv belgeleri, gazeteler, süreli yayınlar, araştırma ve inceleme eserlerinden yararlanılarak hazırlandı.

Anahtar Kelimeler:

Savaş, iaşe, nezaret, nazır, yolsuzluk

Ministry of Food and Ministers of Food

As a result of the issue of supplying basic needs and the efforts made to solve this issue which emerged during the First World War, The Ottoman state established the Ministry of Food. The ministry operated for a short period of about five months. During this period, five ministers, three of whom were principals and three were deputies, served. In this article, the Ministry of Food were handled in details. Additionally, the reasons for the establishment of the Ministry of Food, its duties, powers, organizations, ministers and abolition were all discussed. The study was conducted by using archival documents, newspapers, periodicals, research and analysis work.

Keywords:

War, food, surveillance, minister, corruption,

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Dosya Usulü İradeler Tasnifi
Düstur, İkinci Tertip, c. 10, Evkaf Matbaası, 1928, s. 558-563, Takvim-i Vekayi, 17 Ağustos 1334/1918, No: 3320.
Minber Sabah Söz Takvim-i Vekayi Tanin Tasvir-i Efkar Vakit
BAYUR, Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, c. III, kısım: 4, Türk tarih Kurumu Yay., Ankara, 1983.
BORATAV, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1998.
ÇAVDAR, Necati, Mütareke Dönemi’nin İlk Aylarında İstanbul’sa Ekmek Meselesi, Belleten, C.LXXVIII, S.281, 2014, ss.287-314
DURU, Orhan, Amerikan Gizli Belgeleriyle Türkiye’nin Kurtuluş Yılları, II.bs., Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
ELDEM, Vedat, Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomisi, T.T.K. Yay., Ankara, 1994.
İLKİN, Selim, TEKELİ, İlhan, “Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşındaki Ekonomik Düzenlemeler İçinde İaşe Nezareti ve Kara Kemal Bey’in Yeri”, XII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 2000
KÖSE, Osman, “Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Canik’in İaşe Durumu (1914-1918)” Belleten, S: 238, Aralık-1999, Ankara- 2000, ss.775-812.
ORUÇ, Arif, Kara Kemal’in Son Günleri, Hazırlayan ve Notlandıran: Tahsin Yıldırım, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2021.
TOPRAK, Zafer, Türkiye’de Ekonomi ve Toplum, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1995
-------------, Türkiye’de “Milli İktisat” (1908-1918), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Ankara 1982.
ÜLGENER, Sabri F., Darlık Buhranları ve İslam İktisat Siyaseti, Mayaş Yayınları, Ankara, 1984.