Bir Mevlevî Dedesi'nden Sultana Öğütler: "Şemsü'l-İrşâd Li Sultân Reşâd" Adlı Siyasetnâme

Bu makale, Erzincan Mevlevîhânesi Postnişini Şeyh Ebu'l-Kemâl İbrahim Hakkı el-Kemahî (elMevlevî) tarafından Osmanlı Padişahı Sultan Mehmed Reşad V'a nasihat etmek ve onu siyasî, sosyal ve dinî konularda aydınlatmak için kaleme alınmış Şemsü'l-irşâd li Sultân Reşâd isimli risale/siyasetnâme'yi incelemektedir. Risale, 19. yüzyılın ikinci yarısından 20. yüzyılın başlarına kadar Osmanlı toplumunda aksayan, yanlış giden bazı sosyal ve dinî konulara dikkat çekmekte ve Sultan'a tavsiyelerde bulunmaktadır.

Advices from a Mevlevi Dede to Sultan: "Şemsü'l-İrşâd Li Sultân Reşâd" Named Book of Government

This article examines the work of Erzincan Mevlevî Sufi Lodge Master Şeyh Ebu'l-Kemâl İbrahim Hakkı el-Kemahî (el-Mevlevî), Şemsü'l-irşâd li Sultân Reşâd, which was written to guide the Ottoman Sultan Mehmet Resad V in political, social, and religious issues. The article presents the major political, social, and religious issues of the period from the perspective of a Sufi master.

PDF

___

AYDIN, Semiha, "Türk Giyim-Kuşam Kültürünün Dünü-Bugünü",Cumhuriyetten Günümüze Türk Kültürünün Dünü, Bugünü ve Geleceği Sempozyumu Bildiriler,V. Türk Kültür Kongresi: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayını, 2005. s. 29-35.
AZAMAT, Nihat, "Kemahlı İbrâhim Hakkı" mad., Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 25, Ankara 2002. s. 220-222.
BİRİNCİ, Ali, "Kemahlı Şeyh İbrahim Hakkı'nın Serencamı" Türk Yurdu Dergisi, , sayı. 110, 1996, s. 4-7.
CEBECİ, Dilaver, Tanzimat ve Türk Ailesi, Ötüken Yayınevi. İstanbul 1993.
CEYLAN, Hasan Hüseyin, Cumhuriyet Dönemi Din ve Devlet İlişkileri, Rehber Yayıncılık, Ankara 1991.
DANİŞMEND, İ. Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, Türkiye Yayınevi, c. IV, İstanbul 1972.
EBU'l-KEMAL İBRAHİM HAKKI, Şemsü'l-irşâd li Sultân Reşâd, Dersaâdet Mürettibin-i Osmâniyye Matbaası, 1329/1911.
EBU'N-NECİB SÜHREVERDÎ, Abdülkadir b. Abdullah b. Muhammed, Nehcü's-süluk fi siyaseti'l-müluk: Meliklerin ve Ülkelerin İdaresinde Tutulacak Yol ve Yöntem, 563/1168; Tercüme Nahifi Mehmed Efendi, Sadeleştiren Hüseyin Algül, Tercüman Gazetesi, (Tercüman 1001 Temel Eser; 80), İstanbul 1974.
FAZLURRAHMAN, "İslam'da Şura İlkesi ve Ümmetin Rolü", İslamî Siyaset Teorisi ve Sorunlar, Editör: Mümtaz Ahmet, Türkçesi: Halim Sırçancı, Ekin Yayınevi, İstanbul 1997, s. 131-145
İSKİLİPLİ MUHAMMED ATIF, İslamî Tesettür, Osmanlıcadan Çeviren H. Mustafa Genç, Şelale Yayınevi, İstanbul 1981.
KARA, İsmail, Hilafet Risâleleri II. Abdülhamit Devri, c. 1-2, Klasik Yayınevi, İstanbul 2002.
KARA, İsmail, İslamcıların Siyasi Görüşleri, İz Yayıncılık, İstanbul 1994.
KARA, İsmail, Türkiye'de İslamcılık Düşüncesi 1, Metinler, Kişiler, Kitapevi Yayınları, c. 1-2-3. İstanbul 1997.
KAYA, Selim-Mehmet Karataş, Dîvân-ı Harbi Örfî'de Görüşülen Siyasî Meseleler, Kahramanmaraş: Özcan Ofset Matbaacılık, Kahraman Maraş 2004.
KÜÇÜK, Cevdet, "Mehmed V" maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 28, Ankara 2003. s. 418-422.
MENEKŞE, Ömer, Kemah Âlimleri, İstanbul 1996.
Mufassal Osmanlı Tarihi, Güven Basımevi, c. VI, İstanbul 1972.
ÖZCAN, Azmi, "Hilafet" maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 17, İstanbul 1998. s. 546-553.
ÖZCAN, Azmi, "Sultan II. Abdülhamid, Muhalefet ve Din", Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi, Editör Coşkun Yılmaz, Sultanbeyli Belediyesi Kültür Yayınları 12, İstanbul 2012. s. 31-38.
ÖZÇELİK, Ayfer, Kimliğini Arayan Meşrutiyet, İlgi Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2006.
ŞAHİN, Tahir Erdoğan, Erzincan Tarihi, Erzincan 1987.
TUNAYA, Tarık Zafer, Hürriyetin İlanı, İkinci Meşrutiyetin Siyasi Hayatına Bakışlar, Baha Matbaası, İstanbul 1959.
TUNCER, Faruk, Osmanlı Sarayında Vatansever Bir Hoca'nın Haykırışları ..Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi -Hayatı ve Eserleri- İstanbul : Basın Yayın Matbaacılık, İstanbul 1999.
YILMAZ, Coşkun, "Siyasetnâme-Osmanlı Dönemi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 37, s. 307-308, İstanbul 2009. s. 306-308.