Ebru MANDACI

Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda Aile Hukukunda Kadın (MÖ. 1950-1750)

Bu çalışmada, Kültepe tabletleri arasındaki evlilik sözleşmesi, boşanma vesikası ve miras paylaşımıyla ilgili belgeler incelenerek, kadınların aile hukukundaki hakları ortaya konulmaktadır. Bu vesikalarda saptanan husus, evlilik müessesesinde eşlerin tamamıyla eşit haklara sahip oldukları, ayrılma halinde mallarının eşit olarak paylaşılacağıdır. Boşanma hakkı erkeğe olduğu gibi kadına da verilmiştir. Ayrıca anne çocukların vesayetini alabilmiş ve bu çocukların bakımı için bir miktar gümüş erkek tarafından kadına nafaka olarak ödenmesi şartı koşulmuştur. Asurlu tüccarların düzenlemiş olduğu vasiyetnamelerde en dikkat çekici nokta, mirasçılardan hanımına ve rahibe (gubabtum) kızlarına daha fazla pay bırakmalarıdır.

Woman in Family Law in the Age of Assyrian Trade Colonies (c. 1950 - 1750 BC)

This study examines the marriage agreement, divorce certificate and inheritance share documents of Assyrian colonies based on Kültepe tablets and presents an overview of women rights in family law. Although Kültepe tablets include only a few documents regarding family law, studied documents reveal that spouses were granted completely equal rights in marriage and in case of a divorce all their properties were equally shared. Both men and women had right to divorce and mothers could take the custody of children and men would pay alimony in silver for child care. The most interesting point in wills prepared by Assyrian merchants is that they left a larger share of their wealth to their wives and daughters than to their male inheritors.

PDF

___

ALBAYRAK, İrfan, "Asur Ticaret Kolonileri Döneminde Asurlu Tüccarlar ile Yerli Halk Arasındaki İlişkiler", III. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (06-07 Nisan 2000), 2000a, s. 35-42.
.............., "Kültepe'den Yeni Bir Vasiyetname", Archivum Anatolicum, S. 4, 2000b, s. 1-29.
.............., "ana kaspim ann?m ?ama?-ab? q?t?tum/Bu Gümüş için ?ama?-ab? Kefildir", Archivum Anatolicum, S. 7/2, 2004a, s. 1-13.
.............., "...Onlarla Oturacak, Yiyecek ve Yağlanacak/...u?bat aklat u pa??at i?t??unu", Archivum Anatolicum, S. 7/1, 2004b, s. 1-23.
.............., "The Understanding of Inheritance in Ancient Anatolia According to Testaments from Kültepe", Anatolia's Prologue/Kültepe Kanesh Karum, Kayseri Büyük Şehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kayseri 2011, s. 142-147.
.............., "Kültepe'de Ele Geçen Vasiyetnamelere Göre Eski Anadolu'da Miras Anlayışı", 38. ICANAS (10-15.09.2007), 2012, s. 137-149.
BARJAMOVIC, Gojko, A Historical Geography of Anatolia in the Old Assyrian Colony Period, Museum Tusculanum Press, Copenhagen 2011.
BİLGİÇ, Emin, "Hititlerden Önceki Anadolu Halkının Evlilik Hukukunun Orijinal Tarafları", AÜDTCF Dergisi, C. IX, S. 1-2, 1951, s. 227-250.
BİLGİÇ, Emin ve diğerleri, Ankara Kültepe Tabletleri I (AKT I), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1990.
BİLGİÇ, Emin-Cahit Günbattı, Ankaraner Kültepe-Texte III (AKT III), FAOS Beiheft 3, Stuttgart 1995.
ÇEÇEN, Salih, "mutanu in den Kültepe-Texten", Archivum Anatolicum, S. 1, 1995, s. 43
............., " 'idinnum' Kelimesinin Anlamı Hakkında Yeni Bir Teklif", Archivum Anatolicum, S. 2, 1996, s. 19-24.
DARGA, Muhibbe, Anadolu'da Kadın: On Bin Yıldır Eş, Anne, Tüccar, Kraliçe, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2013.
DİNÇOL, Belkıs, Eski Önasya Toplumlarında Suç Kavramı ve Ceza, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul 2003.
DONBAZ, Veysel, "Some Remarkable Contracts of 1-B Period Kültepe Tablets", Tahsin Özgüç'e Armağan, Ed. Kutlu Emre, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1989, s. 75-90.
................, "Some Remarkable Contracts of 1-B Period Kültepe Tablets II", Nimet Özgüç'e Armağan, Ed. Machteld J. Mellink-Edith Porada-Tahsin Özgüç, Türk Tarih Kurumu Yayınları , Ankara 1993, s. 131-154.
................., "Kültepe Tabletleri Işığında İ.Ö. 2000-1760 Yıllarında Anadolu'nun Sosyal Yapısı", 1995 Yılı Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları, S. V, 1996, s. 177-197.
................., "Lamni? ul? ezeb?i/He shall not leave her in a bad situation (wickedly)", Festschrift für Burkhart Kienast zu seinem 70. Geburtstage dargebracht von Freuden, Schülem und Kollegen, 2003, s. 47-50.
EISSER, Georg-Julius Lewy, Die Altassyrischen Pechtsurkunden vom Kültepe (EL), Hinrichs, Leipzig 1930.
GARELLI, Paul-Cecile Michel, "New Old Assyrian Marriage Contracts", Anadolu Medeniyetleri Müzesi 1995 Yıllığı, 1996, s. 295-303.
GÖKÇEK, Gürkan, "Pilah-I?tar Arşivinden Aile Hukukuna Dair Bazı Yazışmalar", Archivum Anatolicum, S. 7/2, 2004, s. 65-75.
GÜNBATTI, Cahit, Kültepe-Kaniş/Anadolu'da İlk Yazı, İlk Belgeler, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kayseri 2012.
KILIÇ, Yusuf-Hande Duymuş, "Eski Mezopotamya'da Din Kadınları (Rahibeler)", Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 13, S. 1, Nisan 2009, s. 159-178.
LARSEN, Mogens Trolle, "Your Money or Your Life A Portrait of an Assyrian Businessman", Societes and Languages of the Ancient Near East Studies in Honor of I.M. Diakonoff, 1982, s. 214-245.
..............., Kültepe Tabletleri VI-a, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2010.
LEWY, Julius, "On Some Institutions of the Old Assyrian Empire", HUCA 27, 1956, s. 1- 80.
MATOU?, Lubor, "Beiträge zum Eherecht der Anatolischen Bevölkerung im 2. Jhdts. u. Z.", Archiv Orientälni 41, 1973, s. 309-318.
MICHEL, Cecile, "Woman of Assur and Kanesh", Anatolia's Prologue/Kültepe Kanesh Karum, Kayseri Büyük Şehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kayseri 2011, s. 124
ÖZGÜÇ, Tahsin, Kültepe-Kani?/Ne?a, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2005.
SEVER, Hüseyin, "Anadolu'da Nişanın Bozulması Hakkında Verilmiş Kani? Karumu Kararı", Belleten, C. LVI, S. 217, 1992, s. 666-674.
................, "Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda (M.Ö. 1970-1750) Anadolu Dışına Çıkışı Yasaklanan Bazı Madenler", XII. Türk Tarih Kongresi (Ankara: 12-16 Eylül 1994), C. I, 1999, s. 85-94.
ŞAHİN, Hasan Ali, "Eski Asur Hukuku'nda Kız Çocukların Baba Mirasından Payı", Kadın/Woman 2000, C. VI, S. 2, 2008, s. 37-51. TOSUN, Mebrure-Kadriye Yalvaç, Sumer, Babil, Assur Kanunları ve Ammi- Şaduqa Fermanı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2002.
VEENHOF, Klass R., "Some Social Effects of Old Assyrian Trade", Trade in The Ancient Near East, British School of Archaeology in Iraq, 1977, s. 109-118.
VON SODEN, Wolfram, "Ein Altassyrisches Testament aus Kültepe", Die Welt des Orients, 1975, s. 211-217.
Yeni Türk Ansiklopedisi, C. 7, Ötüken Yayınları, İstanbul 1985.