Refik BÜRÜNGÜZ

Hukukun Hukuksuzluğundan İslam Birliğine: Celal Nuri'nin Zihin Dünyasında Beka Kaygısı

Bu makale gazeteci, fikir ve siyaset adamı Celal Nuri İleri'nin 1913'de kaleme aldığı 'İttihad-ı İslam' kitabını temel alarak, yazarın düşünce dünyasındaki değişimleri incelemektedir. Makalede Osmanlı'dan cumhuriyete geçiş döneminin çalkantılı fikir dünyasında İslamın, Osmanlı'nın ve Türklüğün korunması üzerine yazılar kaleme alan İleri'nin fikirlerinin zamanla hakim siyasi iktidarın görüşlerini savunacak hale geldiği tespit edilmektedir.

From the Injustice of Law to Unity of Islam: The Fear of Extinction in the Thought of Celal Nuri

Taking his 1913 book "İttihad-ı İslam-Islamic Unity' as a starting point, this article examines the shifts in the thought of journalist, thinker and statesman Celal Nuri İleri. Article presents that in the complex ideological conditions of the transition stage from the Ottoman Empire to the republic, İleri's ideas transformed in a way that he became a defender of dominant political authority.

PDF

___

F [Abdullah Cevdet], "Bir Musahabe", İctihad, S.1, 1 Eylül 1904, s. 2-10.
Abdullah Cevdet, "Une Profession Defoi", İctihad, S.6, Mayıs 1905, s. 89.
Abdullah Cevdet, "Şime-i Muhabbet", İctihad, S.89, 16 Kânun-ı sânî 1329, s. 1979-1984.
Celâl Nûrî, "Harbe Boykotaj", Hakk, S.32, 26 Rebiyyülahir 1330, 1 Nisan 1328, 14 Nisan 1912 Pazar, s. 1.
Celâl Nûrî, "Harbe Boykotaj", Hakk, S:33, 27 Rebiyyülahir 1330, 2 Nisan 1328, 15 Nisan 1912, s. 1-2.
Celal Nuri, "Cenâb-ı Cenâb'a Cevâb", Tarih-i Tedenniyat-ı Osmaniye, Matbaa-i İctihad, İstanbul H.1330, s. 224-236.
Celal Nuri, Kendi Nokta-i Nazarımdan Hukûk-ı Düvel, Osmanlı Şirketi Matbaası, İstanbul H.1330.
Celâl Nûrî, "Şîme-i Husumet", İctihad, S.88, 9 Kânun-ı sânî 1329, ss. 1949-1951.
Celâl Nûrî, İttihâd-ı İslâm, Yeni Osmanlı Matbaası, İstanbul H. 1331.
Celâl Nûrî, İttihâd-ı İslâm ve Almanya, Yeni Osmanlı Matbaa ve Kütübhanesi, İstanbul H.1333.
Celal Nuri, Türk İnkılâbı, Suhulet Kütübhanesi, İstanbul 1926.
Cenâb Şehabeddin, "Sulhiyyûn ve Nisâiyyûn", aktaran: Celâl Nûrî, Târîh-i Tedenniyât-ı Osmâniye, Matba'a-i İctihâd, İstanbul 1330, s. 207.
BUZPINAR, Tufan, "Öteki Üzerinden Hesaplaşma: Celâl Nuri ve Abdullah Cevdet'in Avrupa Tartışmaları Hakkında Bir Değerlendirme", Dîvân, S. 19, 2005/2, ss. 151- 176.
HANİOĞLU, Şükrü, Bir Siyasal Düşünür Olarak Doktor Abdullah Cevdet ve Dönemi, Üçdal Neşriyat, İstanbul [1981].
KARAL, E.Ziya, Osmanlı Tarihi, C.6, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1983, s. 160-161.
ÖZTUNA, Yılmaz, II. Abdülhamid Zamanı ve Şahsiyeti, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul 2008.
TUNAYA, T.Zafer, Türkiyenin Siyasî Hayatında Batılılaşma Hareketleri, Yedigün Yayınları, İstanbul 1960.