Ankara’nın Kalecik ilçesindeki camiler

Bu çalışma Ankara’nın kuzeydoğusunda yer alan Kalecik ilçesindeki dini mimarlık eserlerinden camileri ele almaktadır. Makalede camiler ayrıntılı çizim ve fotoğraflar eşliğinde tanıtılmış ve Anadolu Türk Mimarisi’ndeki önemleri vurgulanmıştır. Özellikle Osmanlı döneminde farklı türlerde inşa edilen mimari eserler kasabanın karakteristik Türk şehri hüviyetini kazanmasında önemli rol oynamıştır. Günümüze ulaşan camilerin tamamı Osmanlı dönemine aittir ve 15. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar uzanan bir dönemde inşa edilmiştir. Camilerin harimi kare ya da kareye yakın dikdörtgen bir plana sahiptir. Üst kısmı genellikle içten düz bir ahşap tavan ile örtülmüş, dıştan ise kiremit ile kaplanmıştır. Kalecik camilerindeki süslemeler alçı, taş ve ahşap olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Eserler mimari ve süsleme özellikleriyle bulundukları dönemin karakteristiğini yansıtırlar.

Mosques in the Kalecik district of Ankara

This study examines the religious architectural monuments, the mosques of Kalecik, a small town located in the northeast of Ankara. The article presents the mosques with detailed drawings and photographs and analyzes their significance in Anatolian Turkish architecture. Especially the mosques built in the Ottoman period with different types of architectural styles turned this town into a typical Turkish city. All of the surviving mosques were built between 15th and 20th centuries and they belong to the Ottoman period. The harim (inner) of the mosques has a square or a rectangular shape that close to square. The roof is usually covered with a wooden ceiling from inside, and covered with roof tiles from outside. There are three types of ornaments used in Kalecik mosques: stucco, stone and wood. The architectural and decorative features of the works reflect the characteristics of the period.

PDF

___

ACUN, Hakkı; Manisa’da Türk Devri Yapıları, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 1999).
AKBAŞ, Lütfi; Vakfiyelerine Göre Kalecik ve Kalecik Keskini Vakıfları, (Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale 2006.
AKOK, Mahmut; “Kastamonu’nun Kasaba Köyü’nde Candaroğlu Mahmut Bey Camii”, Belleten, 10/38, (1946), 293-301.
ALTINSAPAN, Erol; Ortaçağ’da Eskişehir ve Çevresinde Türk Sanatı (11.-15. Yüzyıllar Mimarisi), (Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları 1999).
ARIK, Rüçhan; Batılılaşma Dönemi Türk Mimarisi Örneklerinden Anadolu’da Üç Ahşap Cami, (Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları 1973).
ARIK, Rüçhan; Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları 1988).
ASLANG L, Halit Cevri –Ekiz, Halil Hamdi; Kalecik’in Tarihi Dünü Bugünü çin Bir Araştırma, (Ankara: Kalecik Kültür Derneği Yayınları Basıldığı yıl belirtilmemiş).
AŞIKPAŞAZADE (Hazırlayanlar K. Yavuz- M. A. Saraç); Osmanoğullarının Tarihi, ( stanbul: Koç Kültür Sanat Tanıtım 2003).
BAKIRER, Ömür; “Anadolu’da XII. Yüzyılda Tugla Minarelerin Konum, Şekil, Malzeme ve Tezyinat Özellikleri”,Vakıflar Dergisi 9, (1971), 337-362.
BAKIRER, Ömür; Selçuklu Öncesi ve Selçuklu Dönemi Anadolu Mimarisinde Tuğla Kullanımı, ( Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Yayınları, 1981).
BİBER, Nusret; Kalecik ve Tarihin zleri, (Ankara: 2003).
BOZKURT, Tolga; “Beypazarı’ndaki Türk Devri Yapıları, (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları 2004).
ÇAĞLAR, Yasemin; Kalecik’te Türk Devri Yapıları (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2008.
ÇAKMAK, Şakir; Denizli li’nde Türk Anıtları (Camiler), (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), zmir, 1992.
ÇAL, Halit; Niğde Şehrindeki Ahşap Tavanlı Camiler, (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları 2000).
ÇALIŞIR, Deniz; “Osmanağa Camii”, Dünden Bugüne stanbul Ansiklopedisi, Cilt VI, ( stanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları 1994), 159.
DENİZ, Bekir; Aksaray’da (Niğde) Ahşap Sütunlu ki Köy Camii, Ege Üniversitesi Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi IV, (1988), 19-38.
DENKTAŞ, Mustafa; “Pınarbaşı Uzunyayla’daki Ahşap Direkli Camiler”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16/1, (2004), 53-89.
ERDEMİR, Yaşar; “Konya Beyşehir Bayındır Köyü Camii”, Vakıflar Dergisi XIX, (1985), 193-206.
ERDEM R, Yaşar; “Tokat Yöresindeki Ahşap Camilerin Kültürümüzdeki Yeri”, Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu (2-6 Temmuz 1986 Tokat), (Ankara: Tokat Valiliği Şeyhülislam bni Kemal Araştırma Merkezi Yayını 1987), 295-312.
ERDEM R, Yaşar; “Nakışlı Ahşap Camilerimizin Klâsik Dönemdeki Zengin Bir Temsilcisi: Doğanhisar Ulu Camii”, VI.Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Sempozyumu (8-10 Nisan 2002 Kayseri), Editörler: M. Denktaş & Y. Özbek & A. Sağıroğlu, (Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları 2002), 381-396.
ERDOĞAN, Abdülkadir-GÜNEL, Gökçe – KILCI, Ali; Osmanlıda Ankara, (Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Yayınları 2007).
ERKEN, Sabih; Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, (Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları 1983).
ESKİC , Bekir; Ankara Mihrabları, (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları 1999).
EVLİYA ÇELEB (Yayınlayan Z. Kurşun-S. A. Kahraman-Y. Dağlı), Seyahatname, 2. Kitap, ( stanbul: Yapı Kredi Bankası Yayınları 1999).
KANDEM R, Seyyah; Ankara Vilayeti, (Ankara: Türk Maarif Cemiyeti Neşriyatı 1932).
KARAMAĞARALI, Beyhan, “Ayaş Ulu Camii”, Ayaş ve Bünyamin Ayaşî (Tarihte Ayaş ve Bünyamin Ayaşî Sempozyumu), (2-4 Temmuz 1993 Ankara), (Ankara: Ayaş Belediyesi Yayınları 1993), 53-59.
KARAMAĞARALI, Haluk, “Sahip Ata Camii’nin Restitüsyonu Hakkında Bir Deneme”, Rölöve ve Restorasyon Dergisi 3, (1982), 49-77.
KOCA, Salim; “Anadolu Türk Beylikleri”, Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, Cilt 4, (Ankara: Yeni Türkiye Yayınları 2002), 274-284.
KURAN, Aptullah; “Anadolu’da Ahşap Sütunlu Selçuklu Mimarisi”, Malazgirt Armağanı (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 1993), 179-186.
MERMERC , Doğan; “Kızıleşik Tümülüsü Kazısı”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 1987 l Yıllığı, (Ankara 1988), 23-26.
OTTO-DORN, Katharina; Die Ulu Dschami in Sivrihisar, Anadolu (Anatolia) IX, (1969), 161-168.
ÖNEY, Gönül; Ankara’daki Türk Devri Dini ve Sosyal Yapıları, (Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları 1971).
ÖNEY, Gönül; Ankara Arslanhane Camii, (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları 1998).
ÖNGE, Yılmaz; “Selçuklularda ve Beyliklerde Ahşap Tavanlar”, Atatürk Konferansları V, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 1975), 179-195.
ÖNGE, Yılmaz; “Anadolu’da XIII-XIV. Yüzyılın Nakışlı Ahşap Camilerinden Bir Örnek: Beyşehir Köşk Köyü Mescidi”, Vakıflar Dergisi IX, (1971), 291-296.
ÖZBEK, Yıldıray- ASLAN, Celil; Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri, Cilt III, (Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Yayınları 2008), 1080-1091.
ÖZGÜÇ, Tahsin; nandıktepe Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 1988).
ÖZKAN, Haldun; “Gümüşhane’de Ahşap Tavanlı Camiler”, Sanat Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi 18, ( 2010), 63-80.
ÖZKARCI, Mehmet; Niğde’de Türk Mimari Eserleri, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 1993).
PEKTAŞ, Kadir; Kemaliye (Eğin)’de Türk Mimarisi, (Ankara: Kemaliye Kültür ve Kalkınma Vakfı Yayınları 2006).
RAMSAY, W. M. (Çev. Mihri Pektaş), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, ( stanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları 1960).
ŞAHİN, Mustafa Kemal Anadolu’da Selçuklu Döneminde Dikine Planlı Camiler, (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), zmir 2004.
ŞENER, Y. Selçuk; “XIV. Yüzyıl Bursa Yapılarında Erken Osmanlı Duvar Örgüsü”, Türk Etnografya Dergisi XX, (1997), 193-249.
UZUNÇARŞILI, smail Hakkı; Anadolu Beylikleri Akkoyunlu ve Karakoyunlu Devletleri, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 1988).
VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ; 06.13.01/02 numaralı Arşiv Dosyası.
VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ; 06.13.01/08 numaralı Arşiv Dosyası.
VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ; 06.13.01/10 numaralı Arşiv Dosyası.