SEYAHATNAME’NİN OTOBİYOGRAFİ/ SERGÜZEŞT-İ EVLİYA BÖLÜMLERİ

Evliya Çelebi’nin Seyahatname’si on yedinci yüzyıl Osmanlı nesrinin değişik türlerinden izler taşır. Bunlardan tarih, coğrafya ve biyografi eserde öncelikli yer alır. Bugün adına otobiyografi ya da anı dediğimiz Çelebi’nin kendisini tanıttığı, yaşadıklarını anlattığı bölümlerin sayısı ise az değildir. Bunların çoğu eski gelenekteki mensur sergüzeştnameleri andırır. Nitekim Evliya Çelebi de kendisini anlattığı bölümlerde çoğunlukla Sergüzeşt-i Evliya, Sergüzeşt-i Hakir başlıklarını kullanır. Söz konusu bölümler latifeler, fıkralar, veli biyografileri ya da farklı konu sapmalarıyla zenginleştirilir. Bu bölümler Evliya’nın dil ustalığını gösterdiği bölümlerdendir. Bu çalışmada Seyahatname’nin söz konusu bölümlerinin bazılarına değinildikten sonra anlatım özellikleri tanıtılarak Evliya Çelebi’nin üslûbu açısından değerlendirilecektir.

___

  • Haluk Gökalp, Eski Türk Edebiyatında Manzum Sergüzeşt-nâmeler, İst. 2009