DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE İSLAMÎ UNSURLAR

Dede Korkut hikayelerinde İslamî özellikler görülmektedir. Hikayeler, İslamî düşünüş ve yaşayış biçimine göre şekillenmiştir. On iki hikayenin tamamında İslami unsur yer almaktadır. Dede Korkut boyu ilk Müslüman Türk Oğuz boyundandır. Hatta onların yaşadıkları çağ Hz. Muhammed’in yaşadığı çağdır. Beylerden Büğdüz Emen Hz. Muhammed’i görüp sahabesi olmuştur. Dede Korkut kitabına göre Oğuzlar, İslam’a candan bağlıdırlar ama bunun yanında Şamanlık töreleri de unutulmuş değildir. Dinde taassuba düşmemişler, yaptıklarını gönül hoşluğuyla yapmışlardır. Vatan için, namus için, anne-babayı korumak, kurtarmak için savaşmak, din için savaştır. Oğuzlar da bunu yapmışlardır. Hikayelerin genel atmosferi bu savaşlar üzerine kurulmuştur. Dede Korkut’a göre kadınlar toplumda saygın bir yere sahiptir. Namus kavramı çok önemlidir, uğruna can verilir. Asla yalan yoktur. Yalan çok kötüdür. Ahlaki değerler ön plandadır. Din nasihattir, ahlaklı yaşamaya çağrıdır. Dede Korkut hikayelerinde dile getirilen namus, aile, doğruluk da birer İslami unsurdur. Türk halkında dilden dile aktarılan hikayelerin mevlit ve ilahilere tesir etmiş olabileceği düşünülmektedir. Dede Korkut, Oğuz Türklerinin İslamiyet’le birlikte yeniden toparlanacaklarını ve kıyamete kadar bu din üzerinde devam edeceklerini söylüyor. Kitabı, mukaddimeden başlayarak taradık ve İslami unsur gördüğümüz, saydığımız yerleri tespit ettik. Muharrem Ergin’in çalışmasının esas alındığı bu çalışmada İslam unsurları belli bir metot sistematiği içinde ele alınacaktır. 

___

  • Şemseddin Sami. (2010), Kamus-ı Türki, 1.baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul.