MEŞÂ‘İRÜ’Ş ŞUARÂ’DA “ÖLÜM”Ü TANIMLAYAN İFADELER- I “ÖLÜM”ÜN BASİT İFADELERLE TASVİR EDİLDİĞİ ŞAİR BİYOGRAFİLERİ

Âşık Çelebi’nin 1586 yılında tamamladığı ve içerisinde 427 şair biyografisi ihtiva eden Meşâ‘irü’ş-şuarâ adlı eseri edebiyat tarihi açısından çok kıymetlidir. Âşık Çelebi’nin şair biyografilerini verirken kullandığı üslup ise kendi şahsına münhasırdır. Âşık Çelebi’nin söz konusu eseri hakkında yapılan çok sayıda ilmî çalışma hem onun hem de eserinin değerini ortaya koymaktadır. Âşık Çelebi‘nin şairler hakkında bilgi verirken kullandığı ve günümüz biyografilerine göre dağınık üslubu edebiyat tarihi açısından çok önemli bilgilere sahiptir. Bu çalışma Âşık Çelebi’nin yazdığı biyografik bilgilere değil bu bilgiler içerisinde yer alan “ölüm” ve “ölüm”ü tanımlayan ifadeler üzerine odaklanmıştır. Meşâ‘irü’ş-şuarâ baştan sona incelendiğinde Âşık Çelebi’nin şairlerin ölümleri hakkında bilgi verirken ölüm ifadelerini birbirinden farklı şekillerde sıraladığı görülmektedir. Âşık Çelebi, eserinde birisinin nasıl öldüğünü anlatırken bazen sadece “öldü/ rıhlet etti/ fevt oldı gibi ifadeler kullanırken bazen şiirsel bir söylemi aratmayacak tarzda edebî benzetmelerle dolu olarak eserde adı geçenlerin ölümlerini dile getirmiştir. Hazırlanan çalışma Âşık Çelebi’nin Meşâ‘irü’ş-şuarâ adlı eserinde yer alan ölüm ifadelerini derleyerek bir tasnife tabi tutmayı ve Âşık Çelebi’nin nâsirlik yönünü nasıl kullandığına dikkat çekmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Âşık Çelebi, Meşâ‘irü’ş-şuarâ

PDF

___

Bahadır, Savaşkan Cem. (2013), “Klasik Türk Şiirinde Bir Motif Olarak Ölüm Sonrası Aşk”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.2, Ankara, s. 273-294.Batislam, H.Dilek. (2003), “Divan Şiirinde Âşık, Sevgili, Rakip Üçlüsü ve Ölüm”, Folklor/Edebiyat, C.IX, S. XXXIV, Ankara, s.186-199.Cebecioğlu, Ethem. (2009), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul, Anka Yay.Devellioğlu, Ferit. (1999), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, Aydın Kitabevi.Doğan, Muhammet Nur. (2009), Fuzûlî’nin Poetikası, Yelkenli Yay., İstanbul.İsen, Mustafa. (1997), Acıyı Bal Eylemek, Akçağ Yay., Ankara.Kanar, Mehmet. (2000), Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul, Deniz Kitabevi. Kaplan, Yunus. (2010), “Divan Şiirinde Ölüm Karşısında Âşıkların İstekleri”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/3 Summer, s.3-20.Kılıç, Filiz. (2010), Âşık Çelebi Meşâ‘irü’ş-şuarâ (Şairler Tezkiresi), İstanbul Araş. Enstitüsü Yay., İstanbul.Kılıç, Filiz. Âşık Çelebi Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, www.kulturturizm.gov.trOnay, Ahmed Talat. (1993), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Haz. Cemal Kurnaz, Ankara, T.D.V.Yay. Öztürk, Murat. (2012), “Mâtemin Keyfini Çıkarmak: Klasik Türk Şiirinde Ölümlere Duyulan Sevinçler”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter, s. 1803-1823.Sami, Şemşeddin. (2002), Kâmus-ı Türkî, İstanbul, Çağrı Yayınları.Savran, Ömer. (2009), “Klâsik Siirimizde Ölüm Teması ve Ölümle İlgili Bazı Âdetler”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.2, s.170-188.Yeniterzi, Emine. (1999), “Divan Şiirinde Ölüme Dair Bazı Hususlar”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.5, Konya, s.115-139.