Yoksulluk, Kadın Yoksulluğu ve Hemşirenin Rolü

En genel anlamıyla yoksulluk, insanların temel gereksinimlerini kar- şılayabilecek olanaklarının bulunmaması şeklinde tanımlanmaktadır. Toplumun tüm kesimlerini etkileyen yoksulluk, özellikle kadın ve çocukları daha fazla mağdur etmektedir. Kadınlar, eğitim, sağlık hizmetleri, istihdam ve karar verme sürecine katılım gibi toplumsal yaşamın tüm alanlarındaki hak ve fırsatlara eşitsiz erişim nedeniyle yoksulluğu daha derin yaşamaktadır. Kadın yoksulluğunda görülen artış ve yoksulluğun kadınla özdeşleşmeye başlaması, yoksulluğun kadınlaşması kavramını gündeme getirmiştir. Sorunun giderek artması ve gün geç- tikçe daha fazla kadını etkilemesi nedeniyle yoksulluk ülkelerin sorunu olmaktan çıkmış ve bir dünya sorunu haline gelmiştir. Kadın yaşamı- nın her döneminde etkisini tüm olumsuzluklarıyla gösteren yoksulluk, kız çocuklarında beslenme bozukluğu, malnütrisyon, yetersiz bağı- şıklanma, sağlık hizmetleri ve eğitim olanaklarından yararlanamama gibi sorunlara, yaşlılık döneminde ise yalnız kalma, osteoporoz, sosyal güvencesinin olmamasına bağlı sağlık bakımına erişememe gibi sağlığı etkileyen birçok soruna neden olmaktadır. Literatürde yoksulluğun, kadının sağlık bakım hizmeti alma davranışını da olumsuz yönde etkilediği belirtilmektedir. Bu bağlamda sağlığı temelden etkileyen bir faktör olarak gösterilen yoksulluğun yönetiminde hemşirenin rolü açıkça ortadadır. Kanada Hemşireler Birliği, yoksulluğu ele alırken yoksullukla mücadelede hemşirenin önemine vurgu yapmış, Amerikan Hemşireler Birliği ise, sağlık hizmetlerine erişimi eşit kılabilmek için hemşirenin sosyo-politik faaliyetlerde profesyonel ve tam katılımlı rol alması gerektiğine dikkat çekmiştir. Hemşirenin, yoksulluğun kadın sağlığına etki ve sonuçlarını bilmesi, gerektiğinde sosyal hizmetler, vilayet ve yardım kuruluşlarıyla iletişime geçip sorunun çözümü için yol göstermesi, yoksullukla mücadelede kamu politikalarının oluşmasında ve sivil toplum çalışmalarında etkin rol alması, kadınların çoğunlukta olduğu hemşirelik mesleği için önemlidir.

Poverty, Women s Poverty and Role of Nurse

Generally, poverty is defined as the lack of opportunities for people to meet their basic needs. Poverty affects all segments of society, especially women and children. Women are more affected by poverty because they have unequal access to rights and opportunities in all aspects of social life such as education, health care, employment and participation in decision-making. The increase in the poverty of women and the term poverty becoming synonymous with women has brought forward the concept of feminization of poverty . Since this problem is increasing day by day and affects more and more women, poverty has become a global problem rather than just a problem of individual countries. The effects of poverty with all its negativity are seen in every period of a woman s life. In early ages, poverty causes problems for girls such as eating disorders, malnutrition, inadequate immunization and lack of access to health care and education. In the elderly, it causes osteoporosis, solitude, and lack of access to health care due to social insecurity. In the literature, it is reported that poverty has adverse effects on women s health care services. In this context, the role of nurses is evident in the management of poverty, which is a factor affecting health. While addressing poverty, the Canadian Nurses Association (CNA) emphasizes the importance of nurses to struggle against poverty and the American Nurses Association (ANA) highlighted that in order to allow equal access to health care, a nurse should be professional, and participate actively in socio-political activities. It is important for the nursing profession to know the effects of poverty on women s health and be supportive. Also, a nurse should play an active role in public policies and civil society to fight against poverty.

PDF

___

1. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Politika dokümanı. Kadın ve yoksulluk. Ankara: Fersa Ofset; 2008. http://www. kadininstatusu.gov.tr/upload/kadininstatusu.gov.tr/mce/eski_site/Pdf/ yoksulluk.pdf (Erişim Tarihi: 06.04.2013).
2. Öztürk M, Çetin B. Dünyada ve Türkiyede yoksulluk ve kadınlar. Yaşar Üniversitesi Dergisi 2009; 3(11):2661-2698.
3. Arpacıoğlu Ö, Yıldırım M. Dünyada ve Türkiyede yoksulluğun analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi 2011; 4(2):60-76.
4. Yardım MS. Yoksulluk sınırı nasıl hesaplanır? Toplum Hekimliği Bülteni 2009; 28(2):28-32.
5. Uçar C. Kadın yoksulluğu ile mücadelede sosyal politika araçları ve Uzmanlık Tezi. Ankara: Afşaroğlu Matbaası; 2011. s:9-11.
6. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Özel İhtisas Komisyonu Raporu Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007/2012 Gelir dağılımı ve yoksullukla mücadele. Yayın no: Dpt:2742-Öik:691. Ankara: DPT; 2007. http:/ekutup.dtp.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 22.04.2013).
7. Ulutaş Ünlütürk Ç. Yoksulluğun kadınlaşması ve görünmeyen emek. Çalışma ve Toplum 2009; 2:25-40.
8. Şener Ü. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı değerlendirme notu. Kadın yoksulluğu. 2009. http://www.tepav.org.tr/upload/ files/1271312994r5658.Kadin_Yoksullugu.pdf (Erişim Tarihi: 22.04.2013).
9. TUİK. Yoksulluk çalışması, 2011. Haber Bülteni 2012; Sayı 10952. www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10952 (Erişim Tarihi: 23.06.2013).
10. Buvinic M. Women in poverty: a new global underclass. Foreign Policy 1997; 108:38-54.
11. Aşık GA. Türkiyede kadınların işgücüne katılımı: İstanbul ve Ankarada katılım, Bingöl ve Tunceli ile aynı. Aralık 2012; N201284. http://www. tepav.org.tr/upload/files/1355769789-9.Turkiye___de_Kadinlarin_ Isgucune_Katilimi___Istanbul_ve_Ankara___da_Katilim__Bingol_ve_ Tunceli_ile_Ayni.pdf (Erişim Tarihi: 22.04.2013).
12. Mırzahi R, Aracı H. Kadın yöneticiler ve cam tavan sendromu üzerine bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi 2010; 2(1):49- 156.
13. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Türkiyede kadının durumu 2008. Ankara: 2008. s:9-31.
14. Sarmaşık yoksullukla mücadele ve sürdürülebilir kalkınma derneği. Sarmaşık gıda bankası projesi. Diyarbakır: 2007; s:4-5. http://www. sarmasik.org/sarmasik/dosya/file/proje.pdf (Erişim Tarihi: 20.06.2013)
15. Moroğlu N. Kadın ve yoksulluk. İstanbul: CM Basım Yayın; 2011.
16. Kadın Adayları Destekleme Derneği (Ka-Der). Kadın istatistikleri 2011- 2012. www.ucansupurge.org/veri/dosyalar/kader_kadin_istatistikleri. docx (Erişim Tarihi: 14.09.2013).
17. TUİK. Hane halkı iş gücü katılım işgücü, istihdam ve işsizlik istatistikleri 2011. Haber Bülteni 2012; Sayı 10761. http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=10761 (Erişim Tarihi:25.05.2013).
18. Türkiyede eşitsizlikler: kalıcı eşitsizliklere genel bir bakış. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Formu. Açık Toplum Vakfı. İstanbul: 2010. http://www.spf.boun.edu.tr/docs/Turkiyede-Esitsizlikler_SPF.pdf (Erişim Tarihi:25.05.2013).
19. Tyer-Viola AL, Cesario KS. Addressing poverty, education, and gender quality to improve the health of women world wide. JOGNN 2010; 39(5):580-589.
20. Bilazer FN, Konca GE, Uğur S, Uçak H, Erdemir F, Çıtak E. 7 Gün-24 Saat/ Hasta başında Türkiyede hemşirelerin çalışma koşulları. Türk Hemşireler Derneği: Ankara: 2008.
21. Taşkıran G. Sınıf örgütlenmesinde yeni deneyimler. Çalışma ve Toplum 2011; 31:135-162.
22. Kingma M. Equal opportunity: poverty and women. Internatiol Nursing Review 2007; 54(4) :303-305. 23. Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu. http://www.tbmm.gov.tr/ komisyon/kefe/docs/pekin.pdf (Erişim Tarihi: 31.04.2013).
24. Çoban S. Gecekondu kadınının yoksulluğu: Ankara-Altındağ örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara: 2007.
25. Aksu B. Yoksulluk ve sosyal dışlanma. Dosya, Tes-İş Dergisi 2007; Haziran: 95-99. http://www.tes-is.org.tr/TR/tesis_dergi/2007_haziran/ pdf/dosya.pdf (Erişim Tarihi:25.05.2013).
26. Güler N, Tel H, Tuncay Özkan F. Kadının aile içinde yaşanan şiddete bakışı. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2005; 27(2):51- 56.
27. Açıkgöz R, Yusufoğlu ŞÖ. Türkiyede yoksulluk olgusu ve toplumsal yansımaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2012; 1(1):107-108.
28. Çolak K. Türkiye ve Avrupa Birliğinde kadın istihdamı ve kadın yoksulluğu. İçinde: N. Moroğlu, editör. Kadın ve yoksulluk. İstanbul: CM Basım Yayın; 2011. s:103-117.
29. Toplumsal cinsiyet-yoksulluk ilişkisi: değişen aile içi dinamikler üzerinden bir okuma Ankara İş ve Meslek Sahibi Kadınlar Derneği, 2010. http://www.bpw-turkey.org/eklentiler/ToplumsalCinsiyet.pdf (Erişim Tarihi: 20.05.2013).
30. Öztürk Yaman M. Kapitalist gelişme ve kriz sürecinde kadın emeği: Asya deneyiminden çıkarılacak dersler. Çalışma ve Toplum 2010; 24(1):105- 132.
31. Toksöz G, Özkazanç A, Poyraz B. Kadınlar, kalkınma ve sosyal adalet. Ankara; Ankara Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2001. s.39-42.
32. Kaya İ. Yoksullukla mücadelede eğitimin rolü: şartlı nakit transferi-ŞNT örneği. T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta: 2008. s:125-131.
33. Danış Z M. Yaşlılık, yoksulluk ve yalnızlık. 2008. http://www.gebam. hacettepe.edu.tr/sosyal_boyut/yaslilik_yoksuluk_yanlizlik.pdf (Erişim Tarihi:22.04.2013).
34. Thompson JE. Poverty, development, and women: Why should we care? JOGNN 2007; 36(6):523-530.
35. Ergül Ş. Yoksulluk sağlık ilişkisi ve hemşirelik yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8(2):95-104.
36. Türk Hemşireler Derneği, 50. Olağan seçimli genel kurul ve faaliyet raporu. THD Haber bülteni 2. 2006. http://www.turkhemsirelerdernegi. org.tr/menu/haberler/45-haberler.aspx (Erişim Tarihi: 04.07.2013).
37. Sugrue NM, Kenner C, Finkelman A. Women and poverty: the link with neonatal mortality. Journal of Perinatal & Neonatal Nursing 2007; 21(4): 276-277.
38. Cohen BE, Reutter L. Development of the role of public health nurses in addressing child and family poverty: a frame work for action. Journal of Advanced Nursing 2007; 60(1):96-107.