Feride YILMAZ TAŞKIN, Duygu ÖZCAN, Hanife ŞEN TİRYAKİ, Nefise BAHÇECİK

Kamu Hastanelerinde Görev Yapan Başhekim ve Başhemşirelerin Duygusal Zeka Düzeyleri ile Etik Muhakeme Yetenekleri ve Etkileyen Faktörler

Amaç: Araştırma, İstanbul ilinde kamu hastanelerinde görev yapan başhekim ve başhemşirelerin duygusal zeka düzeyleri ile etik muhakeme yeteneklerini, etkileyen kişisel ve mesleki faktörleri belirlemek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Tanımlayıcı olarak gerçekleştirilen araştırmanın evrenini, 25 Şubat 201125 Mayıs 2012 tarihleri arasında Sağlık Bakanlığına bağlı 55 hastanede görev yapan başhekim ve başhemşireler oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçilmemiş olup, evreni oluşturan tüm yöneticilere ulaşılması hedefl enmiştir. Örnekleme, çalışmaya katılmayı kabul eden 35 başhekim ile 52 başhemşire dahil edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak tanıtım formu, Duygusal Zeka Ölçeği ve Etik İlkeler Ölçeği olmak üzere üç form kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, ortalama, yüzdelik, standart sapma, bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada yöneticilerin Duygusal Zeka Ölçeği puan ortalaması 4.09±0.40 olup, başhemşirelerin başhekim grubundan daha yüksek düzeyde duygusal zekaya sahip olduğu ve bu durumun istatistiksel olarak anlamlı bulunduğu, yöneticilerin cinsiyete ve eğitim durumuna göre duygusal zeka düzeylerinin etkilendiği (p

Levels of Emotional Intelligence and Ethical Reasoning Abilities of Head Physician and Nurse Managers Working at Public Hospitals and Affecting Factors

Objective: This research was carried out to determine levels of emotional intelligence and ethical reasoning abilities of head physicians and nurse managers working at public hospitals in Istanbul as well as personal and professional factors which might affect those levels and abilities. Methods: This descriptive research study was conducted on head physicians and nurse managers who had been working at 55 public state hospitals between 25 February 2011 and 25 May 2012. 35 head physicians and 52 nurse managers who accepted to participate to study were included in the research. An Introduction form, Emotional Intelligence Scale and Ethics Principles Scale were used as datacollecting tools. The average, percentage, standard deviation, t-test among independent groups, Mann Whitney U test, Kruskal-Wallis test and Pearson correlation analysis were also used. Results: The average Emotional Intelligence Scale score of managers was found to be 4.09-0.40. The nurse manager group had higher emotional intelligence scores than the head physician group and this situation was statistically signifi cant. The emotional intelligence levels of managers were affected by their gender and educational levels (p

PDF

___

1 . Jordan PJ, Ashkanasy NM, Hartel CEJ, Hooper GS. Workgroup emotional intelligence scale development and relationship to team process effectiveness and goal focus. Human Resource Management Review 2002; 12(2):195-214.
2 . Edizler G. İnsan kaynakları yönetiminde duygusal zeka ölçüm ve modelleri. Journal of Yasar University 2010; 18(5):2970-2984.
3 . Goleman D. Duygusal zeka. Çeviri: B Seçkin. İstanbul: Varlık Yayınları; 2005. s. 47-62.
4 . Uzuner A. Yönetici hemşirelerde duygusal zeka ve boyun eğici davranışların incelenmesi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; 2012.
5 . Güngörmüş K. Hemşirelerin duygusal zekaları ile iş yaşamında yaşadıkları yalnızlık arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; 2011.
6 . Kuzu A, Eker F. Hemşirelik öğrencilerinin duygusal zeka ve iletişim becerilerinin diğer üniversite öğrencileri ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2010; 3:14-29.
7 . Akbolat M, Işık O. Sağlık çalışanlarının duygusal zeka düzeylerinin motivasyonlarına etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2012; 32(1):109-23.
8 . Büyükbayram A. Hemşirelerin iş doyumunda duygusal zekanın rolü. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; 2009.
9 . Gürbüz S, Yüksel M. Çalışma ortamında duygusal zekâ: İş performansı, iş tatmini, örgütsel vatandaşlık davranış ve bazı demografi k özelliklerle ilişkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi 2008; 9(2):17490.
10 . Yılmaz Kuşaklı B, Bahçecik N. Yönetici hemşirelerin duygusal zeka yetenekleri ve liderlik davranışları. İ.Ü. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2012; 20(2):112-119.
11 . Doğan S, Demiral Ö. Kurumların başarısında duygusal zekanın rolü ve önemi. Yönetim ve Ekonomi 2007; 14(1):209-30.
12 . Acar F. Duygusal zeka ve liderlik. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2002; 12:58-68.
13 . Yılmaz E, Özkan S. Hemşirelik öğrencilerinin duygusal zeka düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2011; 4(1):39-52.
14 . Onay M. Çalışanın sahip olduğu duygusal zekasının ve duygusal emeğinin, görev performansı ve bağlamsal performans üzerindeki etkisi. Ege Akademik Bakış 2011; 11(4):587-600.
15 . Aslan Ş, Özata M. Sağlık yöneticilerinde duygusal zekâ boyutlarının Cooper Sawaf haritasıyla araştırılması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2006; 9(2):197-222.
16 . Contino D. Leadership competencies: Knowledge, skills, and aptitudes nurses need to lead organizations effectively. Critical Care Nurse 2004; 24(3):5264.
17 . Aksu M. Servis sorumlu hemşirelerinin transformasyonel liderlik davranışları ve duygusal zekalarının incelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; 2010.
18 . Cerit B. Hemşirelerin profesyonellik davranışları ile etik karar verebilme düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi; 2010.
19 . Pekcan HS. Yalova ili ve çevresinde görev yapan hekimlerin ve hemşirelerin etik duyarlılıkları. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; 2007.
20 . Tosun H. Sağlık Bakımı uygulamalarında deneyimlenen etik ikilemlere karşı hekim ve hemşirelerin duyarlılıklarının belirlenmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi; 2005.
21 . Katsuhara Y. What moral requirements cause ethical dilemmas among nurse executives. Japan Journal of Nursing Science 2005; 2(1):57-65.
22 . Torjuul K, Sorlie V. Nursing is different than medicine; ethical diffi culties in the process of care in surgical units. Journal of Advanced Nursing 2006; 56(4):404-13.
23 . Özen Kutanis R, Bayraktaraoğlu S, Özdemir Y. Etik davranışların yöneliminde cinsiyet faktörü: Bir devlet üniversitesi örneği. Sakarya: Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildiri Kitabı; 2005. s. 211- 218.
24 . Kılıç ED, Önen Ö. Öğretmen adaylarının duygusal zeka düzeyleri ve etik muhakeme yetenekleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009; 6(1):123-163.
25 . Richmond KA. Ethical reasoning, machiavellian behavior, and gender: The impact on accounting students ethical decision making. Virginia: Faculty of the Virginia Polytechnic Institute, Doctor of Philosophy; 2001.
26 . Cankul İ, Yiğit Ç, Peker S, Özer M, Demir C. Bir eğitim hastanesindeki yönetici hekimlerin yönetsel önderlik davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2002; 44(4):428-35.
27 . Arıcıoğlu M. Yönetsel başarının değerlemesinde duygusal zekanın kullanımı: Öğrenci yurdu yöneticileri bağlamında bir araştırma. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2002; 4:26-42.
28 . Oral L, Köse S. Hekimlerin duygusal emek kullanımı ile iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2011;16(2):463-492.
29 . Austin EJ, Evans P, Goldwater R, Potter V. A preliminary study of emotional intelligence, empathy and exam performance in fi rst year medical students. Personality and Individual Differences 2005; 39:1395405.
30 . Chew BH, Zain AM, Hassan F. Emotional intelligence and academic performance in fi rst and fi nal year medical students: a cross-sectional study. BMC Medical Education 2013; 27:13-44.
31 . McQuenn, A. Emotional intelligence in nursing work. Journal of Advanced Nursing 2004; 47(1):101-8.
32 . Lee M, Lee S. The infl uence of emotional intelligence and organizational climate for nurse job satisfaction. Journal of Business Administration 2008; 4:1-10.
33 . Codier E, Kooker BM, Shoultz J. Measuring the emotional intelligence of clinical staff nurses: an approach for improving the clinical care environment. Nursing Administration Quarterly 2008; 32(1):8-14.
34 . Rankin B. Emotional intelligence: enhancing values-based practice and compassionate care in nursing. Journal of Advanced Nursing 2013; 69(12):2717-25.
35 . Asi Karakaş S, Küçükoğlu S. Bir eğitim hastanesinde çalışan hemşirelerin duygusal zeka düzeyleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2011; 14(3):8-13.
36 . Yedikardaşlar C. Hemşirelerin çatışma yönetimi stratejilerinde duygusal zekanın rolü. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; 2009.
37 . Kuzu A. Hemşirelik öğrencilerinin duygusal zeka ve iletişim becerilerinin eşdeğer öğrenim gören öğrencilerle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Düzce: Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi; 2008.
38 . Akerjordet K, Severinsson E. Emotional intelligence in mental health nurses talking about practice. International Journal of Mental Health Nursing 2004; 13:164-70.
39 . Çobanoğlu N, Algıer L. A qualitative analysis of ethical problems experienced by physicians and nurses in intensive care units in Turkey. Nursing Ethics 2004; 11(5):444-58.
40 . Avcı K. Pediatri alanında hemşirelerin etik sorunların çözümüne yönelik yaklaşımlarının incelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; 2007.
41 . Smith KB, Profetto-McGrath J, Cummings GG. Emotional intelligence and nursing: An integrative literatüre review. International Journal of Nursing Studies 2009; 46(12):1624-1636.