TÜKETİCİLERİN GIDA GÜVENLİĞİNE YÖNELİK TUTUM VE ALGILARINI ETKİLEYEN SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLER: KONYA İLİ ÖRNEĞİ
Günümüzde insanların beslenme alışkanlıklarındaki farklılaşma ve çeşitlenmenin yanında bilinçli gıda tüketimi, güvenli gıda üretimini zorunlu hale getirmiştir. Tüketicilerin sağlıklı ve güvenilir gıda beklentilerini karşılayabilmek amacıyla üretimden tüketime tüm gerekliliklerin yerine getirilmesiyle sağlanabilen ‘güvenli gıda’ ve buna yönelik uygulamaları kapsayan ‘gıda güvenliği’ günümüzde uluslararası platformda benimsenen kesin bir strateji olarak kabul edilmektedir. Tüketicilerin algı ve tutumlarına etki eden birçok faktör olup, bu faktörler sosyal, ekonomik, çevresel ve inanç gibi bileşenlerine ayrılmaktadır. Bu nedenle çalışmanın temel amacı tüketicilerin gıda tercihlerine yönelik tutum ve davranışları incelemek ve tercihleri ile sosyo-ekonomik statüleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu çalışma kapsamında tüketici talep yapısını incelemek için tüketicilerin sosyo- ekonomik davranış özellikleri doğrultusunda gıda güvenliği algıları araştırılmıştır. Bu amaca yönelik olarak Konya ilinde basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre belirlenen 383 kişi ile yüz yüze görüşme yöntemi ile tüketici anketi yapılmıştır. Toplanan veriler kullanılarak Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda tüketicilerin %32’sinin güvenilir gıda ile helal gıdanın aynı kavramlar olduğu düşündükleri belirlenmiştir. Ayrıca tüketicilerde gıda güvenliği bilincinin oluştuğu gözlenmiş olup yapılan istatistiki analizlere göre, tüketicilerin yaş, eğitim, gelir ve meslek grupları itibariyle gıda güvenliğine yönelik algılarının ise farklılaşmadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Gıda Güvenliği, Tutum, Algı, sosyo-ekonomik faktörler
SOCIO-ECONOMIC FACTORS AFFECTING CONSUMERS' ATTITUDES AND PERCEPTIONS ON FOOD SAFETY: THE CASE OF KONYA
Today, besides the differentiation and diversification of people's eating habits, conscious food consumption has made it compulsory to produce safe food. ‘Safe food’ can be achieved by fulfill in gall there quirements from production to consumption to meet the health and quality expectations of the consumers. ‘Food safety’ is accepted as a definite strategy adopted internationally. There are many factors that affect consumers' perceptions and attitudes and some of these factors are social, economic circumferential and belief. The main purpose of this study was to determine the attitudes, behaviors and preferences of consumers about food safety and to determine the relationship between food safety perception and socio-economic characteristics of the consumers.In order to determine consumer demand structure, food safety perceptions were determined according to socio-economic characteristics of consumers. For this purpose, a consumer survey was conducted with 383 people in Konya province determining according to simpler and omsampling method. Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U tests were used to analyze the collected data. As a result of this study, it has been observed that food safety awareness has been formed on consumers. According to the test statistics, it was found that consumers' perceptions about food safety did not differ according to age, education, income and occupational groups.
Keywords:
food safety, perception, attitude, socio-economic factors,
___
- Anonim, (2010). Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, Kanun No. 5996, Kabul Tarihi: 11/6/2010.
- Armağan, G. ve Özdoğan, M. (2005). Ekolojik yumurta ve tavuk etinin tüketim eğilimleri ve tüketici özelliklerinin belirlenmesi. Hayvansal Üretim, 46(2).
- Bal, H. S. G., Göktolga, Z. G., Karkacıer, O. (2006). Gıda Güvenliği Konusunda Tüketici Bilincinin İncelenmesi (Tokat İli Örneği). Tarım Ekonomisi Dergisi, 12(1 ve 2), 9-18.
- Bekir, A. (2013). Tüketicilerin gıda güvenliğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 23(2), 90-101.
- Çukadar, M. (2017). Helal Gıda Konusunda Tüketici Davranışları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(3), 190-200.
- Davis, L. E. ve Taylor, J. C. (1972). Design of jobs: Selected readings: Penguin education. ISBN-10: 0140806512
- Emeksiz, F., Albayrak, M., Güneş, E., Özçelik, A., Özer, O., Taşdan, K. (2005). Türkiye’de tarımsal ürünlerin pazarlama kanalları ve araçlarının değerlendirilmesi. Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Kongresi, Bildiriler (II), 1155-1172.
- Ersin, M. ve Beyhan, Y. (2015). Toplu Beslenme Sistemlerinde Hijyen Sanitasyonu Sağlama Önerileri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 2(8).
- Gözener, B., Büyükbay, E. O., Sayılı, M. (2009). Gıda güvenliği konusunda öğrencilerin bilgi düzeylerinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2009(2), 45-53.
- Hansen, B., Alrøe, H. F., Kristensen, E. S., Wier, M. (2002). Assessment of food safety in organic farming. DARCOF Working Papers no. 52
- Karakaş, G. (2010). Tokat ili kentsel alanda et ve et ürünleri tüketiminde tüketici kararlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Koç, B., Tatlı, H., Naimoğlu, M. (2017). Development of Beekeeping in Bingol Province and Surveyable Beekeeping Possibilities. PROCEEDING BOOK.
- Koç, S. (2010). Bitlis ili adilcevaz ilçesinde kentsel ve kırsal alanda kırmızı et ve tavuk eti tüketim yapısı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van.
- Kurtoğlu, R. ve Çiçek, B. (2013). Tüketicilerin helâl ürünler hakkındaki algılama, tutum ve beklentilerini tespit etmeye yönelik bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(3), 181-205.
- Miran, B. (2002). Temel istatistik. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 288s.
- Newbold, P., Carlson, W., Thorne, B. (2012). Statistics for business and economics: Pearson.
- Oğuz, C. ve Karakayacı, Z. (2017). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Metodolojisi. Konya, Atlas Akademi, 1-183.
- Onurlubaş, E. ve Gürler, A. Z. (2016). Gıda güvenliği konusunda tüketicilerin bilinç düzeyini etkileyen faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1), 132-141.
- Ozgul, E., ve Aksulu, I. (2006). Ambalajli Gida Urunlerinde Tuketicilerin Etiket Duyarliligindaki Degisimler. Ege Academic Review, 6(1), 1-10. Özdemir, E. K. ve Topsümer, F. (2017). Güvenilir Gıda Konusunda Tüketici Farkındalığının Geliştirilmesinde İletişim Stratejilerinin Rolü. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi(1), 57-84.
- Topal, Ş. (2001) Gıda endüstrisinde risk yönetimi sistemi: HACCP, Taç Ofset, İstanbul.
- Türker, S. (2016). Helal ve sağlıklı gıda, 2023-2071 Vizyonuyla Tarım Kongresi, Bildiri Kitabı II. Cilt s. 326-345, Semih Ofset Kızılcahamam, Ankara.
- Yılmaz, E., Oraman, Y., İnan, İ. H. (2009). Gıda ürünlerine ilişkin tüketici davranışı dinamiklerinin belirlenmesi:“Trakya örneği”. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1).
- Zortuk, M. (2009). Cinsiyet değişkeni bağlamında harcama alt grupları ve gelir ilişkisi: Dumlupınar Üniversitesi öğrencileri üzerine bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 25-31.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Hasan Hüseyin KARA, Yasemin BOR
HELALLİK AÇISINDAN ALKOLLÜ İÇKİLER, İÇECEKLER VE GIDA MADDELERİNDE ALKOL
SPORDA YAŞANAN ÖRNEK ETİK DAVRANIŞLARIN TOPLUMSAL KARAKTERİN OLUŞMASINA ETKİLERİ
HELAL İÇECEK AROMALARI: TURUNÇGİL ÖRNEĞİ
Nevzat KONAR, Seçil ŞENOCAK, Naike Neslihan ÜNLÜTÜRK, Hasan YETİM
HELAL GIDA ARAŞTIRMALARINDA GÜNÜMÜZ FIKIH PROBLEMİ OLARAK İSTİHÂLE VE İSTİHLÂK
Ayse Büşra MADENCİ, Selman TÜRKER, Zeki BAYRAMOĞLU, Vildan EYİZ