Şebnem AKMAN BALTA, Oncel UGUR, Mehmet FIRAT, Ahmet TEKE

TURİZM SEKTÖRÜ SPA ÇALIŞANLARINA YÖNELİK ALGILANAN İŞ RİSKİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Amaç: Araştırmanın amacı, 5 boyut ve 19 sorudan oluşan “Algılanan İş Riski Ölçeğinin” Türkçeye uyarlanmasıdır. Gereç ve Yöntem: Ölçeğin uyarlanmasında dil geçerliliği, Yabancı Diller Bölümü’ndeki 5 akademisyen tarafından yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Antalya, Bodrum ve İstanbul illerindeki 4 ve 5 yıldızlı otellerin SPA personelidir. Araştırma verilerini toplamak için anket tekniği kullanılmış ve geçerli 435 veri toplanmıştır. Bu kapsamda, ölçeğin uyarlanması için sırasıyla frekans, geçerlilik (keşfedici, doğrulayıcı, yakınsak ve ayrışma geçerliliği) ve güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Bulgular: Keşfedici faktör analizi neticesinde; 5 boyut ve 19 sorudan oluşan algılanan iş riski ölçeği 4 ve 5 yıldızlı otellerdeki SPA çalışanları üzerinde toplam varyansın %62,62’sini açıklayan 3 boyut ve 14 sorudan oluştuğu tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi neticesinde elde edilen model uyum indeksleri, modelin veri ile uyumunu doğrulamıştır. Ayrışma geçerliliği neticesinde, her bir değişkene ilişkin hesaplanan Ortalama Açıklanan Varyans değerlerinin kareköklerinin, o değişkenin diğer değişkenlerle olan korelasyon değerlerinden büyük olduğu tespit edilmiştir. Son olarak, ölçek boyutlarına ait Ortalama Açıklanan Varyans değerlerinin 0,5’ten, Birleşik Güvenilirlik değerlerinin 0,7’den ve Cronbach alfa değerlerinin ise 0,7’den büyük olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Geçerlilik ve güvenilirlik analizleri neticesinde, Algılanan İş Riski Ölçeği Türkçe Formunun uygulandığı SPA personeli üzerinde geçerli ve güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Algılan İş Riski, İş Sağlığı ve Güvenliği, SPA, Otel, Turizm

TURKISH ADAPTATION OF THE SCALE OF PERCEIVED JOB RISK FOR SPA WORKERS IN THE TOURISM SECTOR: A VALIDITY AND RELIABILITY

Objective: The aim of this research is to adapt the "Perceived Job Risk Scale" consisting of 5 dimensions and 19 questions into Turkish. Materials and Methods: Language validity in the scale adaptation was carried out by 5 academicians in the Department of Foreign Languages. The sample of the research is the SPA personnel of the 4 and 5 star hotels in the provinces of Antalya, Bodrum and Istanbul, which are affiliated to the Ministry of Culture and Tourism. Questionnaire technique was used to collect research data and 435 valid data were collected. In this context, frequency, validity (exploratory, confirmatory, convergent and discriminant validity) and reliability analyzes were performed, respectively, to adapt the scale. Results: As a result of exploratory factor analysis; It has been determined that the perceived job risk scale, which consists of 5 dimensions and 19 questions, consists of 3 dimensions and 14 questions, which explains 62.62% of the total variance on SPA employees in 4 and 5 star hotels. The model fit indices obtained as a result of confirmatory factor analysis confirmed the fit of the model with the data. As a result of the discriminant validity, it was determined that the square roots of the calculated Average Variance Extracted values for each variable were larger than the correlation values of that variable with other variables. Finally, it was determined that the Average Variance Extracted values of the scale dimensions were greater than 0.5, the Composite Reliability values were greater than 0.7 and the Cronbach alpha values were greater than 0.7. Conclusion: As a result of validity and reliability analyzes, it was concluded that the Perceived Job Risk Scale Turkish Form was valid and reliable on the SPA personnel to whom it was applied.

Keywords:

Perceived Job Risk, Occupational Health and Safety, SPA, Hotel, Tourism,

PDF

___

Bagozzi, R P, Yi, Y. (1988). On The Evaluation of Structural Equation Models. Journal of the Academy of Marketing Science, 16 (1), 74-94.
Basha, S A, Maiti, J. (2013). Relationships of Demographic Factors, Job Risk Perception and Work Injury in a Steel Plant in India. Safety Science, 51 (1), 374-381.
Bentler, P M, Bonett, D G. (1980). Significance Tests and Goodness of Fit in the Analysis of Covariance Structures. Psychological Bulletin, 88 (3), 588-606.
Brown, M, Cudeck, R. (1993). Alternative Ways of Assessing Model Fit. In K. A. Bollen, & J. S. Long (Eds.), Testing Structural Equation Models. Newbury: Sage, 136-162.
Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
Coşkun, R, Altunışık, R, Yıldırım, E. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPPS Uygulamalı. Sakarya Yayıncılık. Sakarya.
Gefen, D, Straub, D W, Boudreau, M C. (2000). Structural Equation Modeling and Regression: Guidelines for Research Practice. Communications of the Association for Information Systems, 4 (7), 1-70.
Gürbüz, S, Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları. Ankara.
Hu, L, Bentler, P M. (1999). Cut off Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives. Structural Equation Modeling, 6 (1), 1-55.
Karagöz, Y. (2019). SPSS AMOS META Uygulamalı Nitel-Nicel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği. Nobel Akademik Yayınları. Ankara.
Nunnally, J C. (1978). Psychometric Theory. McGraw-Hill (PewInternet). New York.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2020. İş Kazaları İstatistikleri. İstatistik (Yeni). http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari, 06.10.2021.
T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (KTB) (2020). Turizm Yatırım ve İşletme (Bakanlık) Belgeli Tesis İstatistikleri. Tesis İstatistikleri. yigm.ktb.gov.tr, 10.10.2020.
Xie, C, Zhang, J, Chen, Y, Morrison, A, Lin, Z. (2020). Measuring Hotel Employee Perceived Job Risk: Dimensions And Scale Development. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 32 (2), 730-748.
Zohar, D. (1980). Safety Climate in Industrial Organizations: Theoretical and Applied Implications. The Journal of Applied Psychology, 65 (1), 96-102.