Harran Ovası koşullarında ekmeklik buğdayda verim ve bazı verim öğeleri arasındaki ilişkiler
Beş ekmeklik buğday çeşidi (4 standart, 1 aday) 5x5 Latin kare deneme desenine göre 2000-2001 ürün yılında Ş.Urfa'da yağışa dayalı, Akçakale'de ise ilave sulanan koşullarda denenmiştir. Her iki koşulda da yürütülen denemelerde varyans analiz sonuçlarına göre çeşitler 'başak boyu' ve '1000 tane ağırlığı' bakımından birbirlerinden farklı bulunmuşlardır. Ayrıca ilave sulanan koşullarda '5 başak ağırlığı' bakımından çeşitler arasında istatistiki önemde farklılık gözlenmiştir. 'Tane verimi' yönünden ise Akçakale'de çeşitler arasında fark bulunmamasına karşın genel olarak her iki koşulda da Nurkent, Karacadağ ve Sham-IV ilk üç sırada yer almışlardır. Çeşitli verim öğeleri ile 'tane verimi' arasındaki ilişkiler korelasyon, path ve regresyon analizleri ile incelenmiştir. Yağışa dayalı koşullarda '5 başakta tane sayısı' 'başak ağırlığının' pozitif dolaylı etkisi nedeniyle verimi artırıcı etkide bulunmuştur. İlave sulanan koşullarda ise 'm2'de başak sayısı' artışının tane verimini azalttığı tespit edilirken, aynı koşullarda başak enindeki artışın tane verimini artırdığı görülmüştür. Yapılan regresyon analizlerinden elde edilen bulgulara göre yağışa dayalı şartlarda '5 başakta tane sayısı' 'tane verimindeki' değişimin % 25'ini, ilave sulanan koşullarda da bazı çoklu doğrusal regresyon eşitlikleri verimdeki değişimin % 50'sini izah etmiştir. Elde edilen bulguların seleksiyonda kullanılabileceği ancak regresyon eşitliklerinin verim tahminlerinde kullanılmasının sakıncalı olacağı kanaatine varılmıştır. Diğer taraftan Nurkent aday çeşidi düşük 1000 tane ve yüksek diğer özellikleri ile her iki koşulda da iyi performans göstermiştir.
The relationship between yield and some of yield components in bread wheat in Harran Ovası conditions
Five bread wheat cultivars (4 standards, 1 candidate) were tested employing 5x5 Latin square experimental design under rainfed and supplementary irrigated conditions in Ş.Urfa and Akçakale locations respectively in 2000-2001 cropping season. Variance analysis, obtained from both conditions showed that there were significant differences among cultivars for 'spike length' and '1000 kernel weight'. Cultivars also showed differences for '5 spike weight' under supplementary irrigated conditions. Although there was no a significant differences for 'grain yield' under supplementary irrigation conditions, Nurkent, Karacadağ, and Sham IV took place in first three ranges in both conditions. The relationship between 'grain yield' and some of yield components was investigated through correlation, path and regression analysis. Due to the indirect positive effect of 'spike weight', 'number of kernel per spike' had an increasing effect on 'grain yield' under rainfed conditions. It was also found that as the number of spike per m2 increased, grain yield decreased significantly and the 'width of spike' increased 'grain yield' under supplementary irrigated conditions. Regression equation, obtained from rainfed data indicated that 'number of kernel per spike' had a significant effect on 'grain yield' but which could be explain only 25% of variations 'grain yield'. Some multi linear regression equations, obtained from supplementary irrigated data explained nearly half of the variation in grain yield. It was concluded that research findings, unless they were supported by detailed studies, can be used for selection but not for yield estimates. On the other hand, Nurkent (candidate) seemed to be better adapted cultivar under both conditions for one-year experiments.