Fikri BALTA, Ruhan İlknur Gazioğlu ŞENSOY, Rüstem CANGİ

Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin Van ekolojik koşullarındaki etkili sıcaklık toplamı değerlerinin belirlenmesi

Bu araştırma, Van ekolojik koşullarında Sultani Çekirdeksiz, Hamburg Misketi, Cardinal, Royal, Hatun Parmağı ve Yalova İncisi çeşitlerinin Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) gereksinimlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tesadüf parselleri deneme desenine göre, 4 tekerrürlü ve her tekerrürde 3 omca olacak şekilde planlanmış olan denemede üç yıllık (2005, 2006 ve 2007) vejetasyon devresinde, uyanma başlangıcı, tam çiçeklenme, ben düşme başlangıcı ve hasat tarihleri kaydedilmiş; uyanma başlangıcından, hasat tarihine kadar olan dönem için ise ayların ortalama sıcaklık değerinden 10 0C çıkartılmış ve o aylara ait gün sayısı ile çarpılıp; bulunan rakamlar toplanarak, EST değerleri gün derece (gd) olarak hesaplanmıştır. Çeşitlerin uyanmasından hasadına kadar geçen sürede üç yıllık ortalama EST değerleri, 420A ve 110R anaçlarına aşılı olmak üzere sırasıyla; Sultani Çekirdeksiz için 1264.5 ve 1363.9 gd, Hamburg Misketi için 1300.0 ve 1335.8, Cardinal için 1172.0 ve 1228.3, Yalova İncisi için 1112.6 ve 1186.9 gd olarak tespit edilmiştir. Royal ve Hatun Parmağı için ise, 2006 ve 2007 yıllarına ait EST ortalaması sırasıyla 1293.0 ve 1440.3 gd bulunmuştur. EST isteği en fazla olan çeşidin 1440.3 gd ile Hatun Parmağı olduğu, en düşük EST isteğinin ise 420A anacına aşılı Yalova İncisi (1112.6 gd) çeşidinde görüldüğü, bunu aynı anaca aşılı Cardinalin (1172.0 gd) takip ettiği görülmüştür. Ele alınmış olan çeşitlere ait fenolojik gözlemlere dayanılarak yapılan hesaplamalar sonucu, Van İli için EST değerlerinin 1112.6 gd ile 1440.3 gd aralığında değiştiği belirlenmiştir.

Determinatıon of effectıve Heat Summatıon values for some Grape cultivars ın Van ecological condition

This study was conducted in order to determine the Effective Heat Summation (EHS) values for 6 fresh table cultivars (Sultani Çekirdeksiz, Hamburg Misketi, Cardinal, Royal, Hatun Parmağı, and Yalova İncisi) in Van ecological condition. The experiment was designed as randomized plots with three replications, each having 3 plants for three-year-vegetation periods (2005, 2006, and 2007), and bud-break, full bloom, verasion, and harvest dates were recorded. EHT values were calculated as degree-day (dd) by extracting 10 C0 from average monthly temperatures from bud-break to harvest periods and multiplying with the day number in each month and adding the obtained values to each other. The mean three-year EHS values for Sultani Çekirdeksiz, Hamburg Misketi, Cardinal, and Yalova İncisi on 420A and 110R rootstocks were found as 1264.5 and 1363.9 dd; 1300.0 and 1335.8 dd; 1172.0 and 1228.3 dd; and 1112.6 and 1186.9 dd, respectively. For Royal and Hatun Parmağı, the mean EHS values for 2006 and 2007 were found as 1293.0 and 1440.3 dd, respectively. It was observed that the highest EHS (1440.3 dd) was in Hatun Parmağı, while the lowest EHS (1112.6 dd) was in Yalova İncisi on 420A rootstock, followed by Cardinal on the same rootstock (1172.0 dd). As the result of calculations based on the phenological observations of the mentioned cultivars, EHS values for Van Province ranged from 1112.6 dd to 1440.3 dd.

PDF

___

Akgün, A., Atlı, H. S., Arpacı, S., Uzun, M., Karadağ, S., Aydın, Y., Yaman, A., Çalışkan, M., 2005. GAP bölgesinde yetiştirilen mahalli standart üzüm çeşitlerini ve ıslah edilmiş yeni çeşitlerin yoğun yetiştiricilikte performanslarının belirlenmesi. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu Bildirileri. 19-23 Eylül. Tekirdağ. 411-418
Akkurt, M., Fidan, Y., 1998. Meram (Konya) ilçesi bağcılığı ve yörede yetişen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma. 4. Bağcılık Sempozyumu. 20–23 Ekim. Yalova. 345–349.
Amerine, M.A., Winkler, A.J., 1958. Maturity studies with California grapes: the acid content of grapes, leaves, and stems. Am. Soc. Hort. Sci., 71, 199-205.
Anonim, 2008a. Van Tarım İl Müdürlüğü Kayıtları, Erişim tarihi 8 Ekim 2008 http://www.vantarim.gov.tr/sayf a.php?p=68
Anonim, 2008b. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü kayıtları.
Çelik, H., Marasalı, B., Demir, İ.,1988. Ankara koşullarında yetiştirilen sofralık ve şaraplık üzüm çeşitlerinin etkili sıcaklık toplamı isteklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Türkiye III. Bağcılık Sempozyumu, 31 Mayıs–03 Haziran 1988. Bursa. 11.
Çelik H., Ağaoğlu Y.S., Fidan Y., Marasalı B., Söylemezoğlu G.,1998a. Genel Bağcılık. Sun Fidan A:Ş: Mesleki Kitaplar Serisi:1, Ankara, 253 s.
Çelik, H., Göktürk Baydar, N., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G., Patlak, H., Çalışkan, M., 1998b. Bazı Amerikan asma anaçlarının Ankara koşullarına adaptasyon yeteneklerinin belirlenmesi. 4. Bağcılık Sempozyumu Bildirileri. 20-23 Ekim 1998, Yalova. 199-205.
Demirbüker, Y., 1983. Toprak ve İklim Özellikleri Yönünden Trakya Bölgesi Bağcılığı, XXIII. Dünya Meteoroloji Günü, Tarımsal Meteoroloji Semineri, 23-25 Mart Başbakanlık Devlet Meteoroloji Genel. Müdürlüğü. 138-159,
Eggerberger, W., Koblet, W., Mischler, M., Schwarzenbach, H., Simon, J.L. 1975. Weinbau. Verlag Huber und Co.A.G., Frauenfeld, 187 s.
Fidan, Y., Eriş, A., 1974. Farklı anaçlar üzerine aşılı Hafızali ve Karagevrek Üzüm çeşitlerinin olgunluk zamanlarının tespiti üzerine bir araştırma. A.Ü. Ziraat Fak. Yıllığı, 24(3-4): 324-339.
Kök, D., Çelik, S., 2003. Bazı şaraplık üzüm çeşitlerinin etkili sıcaklık toplamı gereksinimlerinin belirlenmesi ve bunun kalite özellikleri üzerindeki etkisi. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(1): 23-27.
Oraman, N., 1970. Bağcılık Tekniği II, Ankara Üniv., Zir. Fak., Yay.:470,Ders Kitabı No:162.402 s, Ankara
Özdemir, G., Tangolar, S., 2005. Diyarbakır ve Adana koşullarında yetiştirilen bazı sofralık üzüm çeşitlerinde fenolojik devreler ile etkili sıcaklık toplamı değerleri ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. 6. Bağcılık Sempozyumu Bildirileri. 19-23 Eylül. Tekirdağ. 446– 453
Özdemir, G., Tangolar, S., Bilir H., 2006. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Fenolojik Dönemleri ile Salkım ve Tane Özelliklerinin Saptanması Alatarım Dergisi 2006, 5 (2): 37-42.
Samancı, H., Uslu, İ., 1997. Bazı Anaçların İznik Ekolojisinde Müşküle Üzüm Çeşidinin Verim ve Kalitesine Etkileri. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yayın no:97, Yalova, 22.
Şen, A., 2008. Kazova (Tokat) Ekolojisinde Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinde Etkili Sıcaklık Toplamı ve Optimum Hasat Zamanlarının Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bil. Ens., Yük. Lis. Tezi (Basılmamış, 79 s.)
Tangolar, S., Eymirli, S., Özdemir, G., Bilir, H., Gök Tangolar, S., 2002. Pozantı/Adana’da yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinin fenolojileri ile salkım ve tane özelliklerinin saptanması. Türkiye V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, 5-9 Ekim. Nevşehir. 372–380.
Tangolar, S., Özdemir, G., Bilir, H. ve Sabır, A., 2005. Bazı üzüm çeşitlerinin Pozantı/Adana koşullarında fenolojileri ile salkım ve tane özelliklerinin saptanması. Türkiye 6. Bağcılık Sem. 19-23 Eylül Tekirdağ, Cilt:1, 58-64 S.
Taylan, T., 1972. İlmi Şarapçılık. Cilt: 1, Tekel Ens. Yay., Sen: C, No:5, Istanbul, (467)S.
Uzun, H. İ., Barış, C., Gürnil, K., Özışık, S., 1996. Bazı Yeni Üzüm Melezlerinin Antalya Koşullarına Adaptasyonu Üzerinde Araştırmalar, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Antalya.
Uzun, İ., 2004. Bağcılık El Kitabı. Hasat yayıncılık LTD. ŞTİ. İstanbul. 156
Winkler, A.J., 1932. Maturity test for table grapes. Univ. of California Bull. 529, 35.
Winkler , A . J., Cook , J . A., Kliewer , W. M., Lider, L .A., 1974 . General Viticulture. Univ. of California. Pres, Berkeley. 633 s.
Yağcı, A., Odabaş, F., 2002. Tokat yöresinde yetiştirilen önemli üzüm (Vitis vinifera L.) çeşitlerinin hasat zamanlarının tespiti. Türkiye 5. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu. 5–9 Ekim. Nevşehir. 449–456.