Masdarın Anlam Delaleti

Araplar doğal bir dil ortamında yaşamışlardır. Konuştukları dili ve bu dilin ifade ettiği manaları, uzun uğraşlar sonucu öğrenerek değil doğuştan itibaren taklid yoluyla öğrenmişlerdir. Geniş çöl ortamı, dar kabile toplumu düşüncelerini, endişelerini ve duygularını ifade etmek için dillerini kullanmada ustalaşmalarını sağlamıştır. Arapların dil kullanımlarında birçok dilsel unsur yer alır. Mastar bu unsurların en önde gelenidir. Nitekim onun birçok gramer yapısı içerisinde önemli bir yeri mevcuttur. Araştırmanın konusu (Mastarlarda Anlamsal Delalet) yani sarf, nahiv ve belagat açısından mastarın terkip içindeki ve dışındaki görevleridir. İşte bu durum beni bu çalışmayı kaleme almaya iten nedendir. Mastarın bağlamsal olarak anlamsal delaletini nahiv ve sarf kitaplarına dayanarak ortaya çıkarmak ve bunun anlaşılması için de anlaşılır bir üslupla tahlil ederek desteklemek istiyorum. Arapça konuşmada dil unsurlarından en önemlilerinden biri olan mastarın görevini ele alan bu araştırmanın önemi, sadece mastarın yapabileceği birçok anlamsal görevi yerine getirebilmesi ve kendisinin diğer gramer unsurlarının bağlam içerisinde görevlerini yerine getirmede onlara imkan tanımasıdır diyebiliriz.

Infınitive’s Meaning Indication

Arabs lived in a natural language environment. Without exerting great effort, they learned their language and its semantics through acquisition. The vast desert and small tribal families helped them master their language uses while expressing their thought, emotions and worries. There are many elements in Arabs’ use of language, and the infinitive is the most prominent of these elements as it had a significant role in many grammatical structures. The main subject of this study is internal and external functions of the infinitive in sentence structure and its relation with morphological, grammatical, and rhetorical functions of the sentence. That’s why the title is centred upoun the infinitive. The study aims to reveal the meaning index of the infinitive in different contexts by basing on some morphological and grammatical sources. In order to have a clear style, a simple language is used in the present paper. The importance of the study lies in its subject, which deals with the function of the infinitive, one of the most significant linguistic components in Arabic speech. Therefore, the study’s main focus is on some semantical functions that only infinitive can have and on how it helps other grammatical elements function properly in different contexts.

___

ابن أيوب، أبو الفداء. الكناش في فنّي النَحو والصّرف. تح: رياض الخوَّام. بيروت: المكتبة العصريّة، 2000.

ابن جنّي، عثمان. الخصائص. تح. عبد الحكيم بن محمد. المكتبة التوفيقيّة، بلا تاريخ.

ابن السرّاج، أبو بكر. الأصول في النحو. تح. عبد الحسين القتلي. ط3. بيروت: مؤسسة الرسالة، 1408/ 1988.

ابن الصبَّان، محمد بن علي. حاشية الصبّان. تح. طه عبد الرؤوف سعد. المكتبة التوفيقيَّة، بلا تاريخ.

ابن عقيل، عبدالله. شرح ابن عقيل. تح. محمد محي الدين عبد الحميد. ط2، بلا تاريخ.

ابن هشام، جمال الدين. أوضح المسالك إلى ألفية ابن مالك. تح: يوسف البقاعي. دار الفكر، بلا تاريخ.

أبو حرب، محمد خير. المعجم المدرسي. دمشق: وزارة التربية السوريّة، 1406/1985.

الأزهريّ، خالد بن عبدالله، شرح التروضيح على التَّصريح. بيروت: دار الكتب العلميّة، 1421/2000.

الأسمر، راجي. المفصل في علم الصَّرف. مراجعة: إميل يعقوب. بيروت: دار الكتب العلميّة، 1997.

الأشموني، علي بن محمد. شرح الأشموني على ألفيّة ابن مالك. بيروت: دار الكتب العلميّة، 1419/1998.

الثّمانيني، أبو القاسم عمر بن ثابت. شرح التَّصريف. تح: إبراهيم البعيميّ. الرياض: مكتبة الرّشد، 1419/1999.

جطل، مصطفى. النحو والصرف2. حلب: مديريّة الكتب والمطبوعات الجامعيّة، 1410/1990.

حسن، عَبّاس. النحو الوافي. مصر: دار المعارف.

الدَّحداح، أنطوان. معجم لغة النحو العربيّ. راجعه: جورج متري عبدالمسيح. لبنان: ناشرون، 1993.

الرّاجحي، عَبْده. التّطبيق الصّرفيّ. بيروت. دار النَّهضة العربيّة، 1973.

الزمخشري، محمود بن عمر. المفصَّل في صنعة الإعراب. تح: علي بوملحم. بيروت: مكتبة الهلال، 1993.

الزمخشري، محمود بن عمر. المفصّل في علم العربية. تح. سعيد محمود عقيل. بيروت: دار الجيل، 1424/2003.

عكاشة، محمود. التحليل اللغوي. القاهرة: دار النَّشر للجامعات، 2011.

الغلاييني، مصطفى. جامع الدروس العربيَّة. بيروت: المكتبة العصريَّة، 1388/1968.

قباوة، فخر الدين. المورد النحوي الكبير. ط4. دمشق: مكتبة دار طلاس، 1987.

المبرد، محمد بن يزيد. المقتضب. تح. عبد الخالق عضيمة. ط3. القاهرة: وزارة الأوقاف، 1415/ 1994.

المطعنَّى، عبد العظيم. خصائص التّعبير القُرآني وسماتُه البلاغيّة. القاهرة: مكتبة وَهبة، 1992.

النَّجّار، محمد عبدالعزيز. ضياء السَّالك إلى ألفيّة ابن مالك. بيروت: مؤسسة الرسالة، 1422/2001.

Çatal, Mustafa. en-Nahiv ve el-Sarf 2. Halep: Üniversite Kitap yayınları, 1410/ 1990.

Dehdâh, Entuan. Mücem Lügat el-Nehiv el-Arabi. Raceyehü: Corc Metri Abdulmesih. Lübnan: Naşirun, 1993.

Ebû Harb, Muhammed Hair. el-Mu‘cemu’l-Medresi. Dimaşk: Milli Eğitim Bakanlığı,1406 / 1985.

Esmer, Râci. el-Müfessal fi İlm el-Sarf. Müracat: İmil Yakup. Bayrut: Dâr el-Kütüp el-İlmiyye, 1997.

Eşmuni, Ali b. Muhammed. Şerh el-Eşmuni ele İle Elfiyyet İbn Malik. Bayrut: Dâr el-Kütüp el-İlmiyye,, 1419/1998.

Ezheri, Halit .b.Abdullah.Şerh el-Tevdih Ale el-Tasrih .Beyrut:Dâr el-Kütüp el-İlmiyye, 1421/2000.

Galaiini, Mustafa. Câmi‘atu’l-Durûsi’l-Arabiyye. Beyrut: el-Mektebetu’l-‘Asriyye, 1388/1968.

Hasan, Abbas. el-Nehiv el-Vâfi. Mısır: Dâr el-Maarif.

İbn Akil, Abdullah. Şerh İbn Akil. Thk. Muhammed Muhiddîn Abdulhamid. 2. Baskı.Yy: yy, ts.

İbn Cinni, ‘Usman. el-Hasâ’is. Thk. Abdulhakim b. Muhammed. el- Mektebe el-Tefikiyye. ts.

İbn Eyyüp, Ebul- Fide. el-Künâş Fi fenney el-Nehiv Ve el-Sarf. Thk. Riyâd el-Hevvâm. Beyrut: el-Mektebe el-Asriyye, 2000.

İbn Hişâm, Cemalddin. Evdah el-Mesâlik İle Elfiyyet İbn Malik. Thk. Yusuf el-Bikâii. Dâr el-Fikir, ts.

İbn el-Serrâc, Ebû Bekr. el-Usûl fi’n-Nahiv. Thk. AbdülHüseyin el-Fetli. 3. Baskı. Beyrut: Muessesetu’r- Risâle, 1408/1988.

Kabave. Fahreddîn. el-Mevridu’n-Nahvî’l-Kebîr. 4.Baskı Dimaşk: Dâr Tılas ,1987.

Muberred, Muhammed b. Yezîd. el-Muktadab. Thk. Abdulhalik Udayme. 3. Baskı. Kahire: Vizâratu’l-Evkâf, 1415/ 1994.

Mütanni, Abdulazim. Hasâis el-Tabir el-Kurâni ve Simâtühü el-Belâgiyye. Kahire: Mektebet Vehbe, 1992.

Neccâr, Muhammed Abdulaziz. Dıyâul Sâlik ile Elfiyyet İbn Malik. Bayrut: Müsseset el-Risâle, 1422/2001.

Râcihi, Abdeh. el-Tatbik el-Sarfi. Beyrut: Dâr el-Neda el-Arabiyye, 1973.

Sabban, Muhammed b. Ali. Şerh el-Sabban. Thk. Taha Abdurrauf Saad. el-Mektebe el-Vekfiyye.ts.

Semânini, Ebul-Kasım Ömer b. Sabit. Şerh el-Tasrif. Thk. İbrahim el-Biimi. Riyad; Mektebet el-Reşed, 1419/1999.

Ukâşe, Mehmut. el-Tahlil el-Lügevi. Kahire: Dâr el-Neşir lilcâmiyât, 2011.