TÜRKİYE’DE SOSYAL DEVLET ANLAYIŞI İÇERİSİNDE TRANSFER HARCAMALARININ YERİ VE ÖNEMİ

Sosyal devlet, sosyal refahın optimum düzeye ulaştırmak amacıyla devletin ekonomiye aktif ve kapsamlı bir şekilde müdahalelerde bulunmasına izin veren bir devlet anlayışıdır. Sosyal devletin temel amacı; en geniş anlamda piyasa ekonomisinde ortaya çıkan başarısızlıkları ve yetersizlikleri ortadan kaldırmaktır. Transfer harcamalarını tanımlayacak olursak; satın alma gücünün özel kesim veya sosyal tabakalar arasında el değiştirmesiyle sonuçlanan harcamalardır. Transfer harcamaları II. Dünya Savaşı’nın ardından ortaya çıkan ve giderek gelişen sosyal devlet anlayışına paralel bir şekilde yaygınlaşmıştır. Türkiye’de sosyal devlet anlayışının yerleşmesinin başlangıcı olarak 1961 Anayasası gösterilebilir. Türkiye’de aile yardım ödemeleri, işsizlik yardımları, iş göremezlik ödemeleri düşük kalmaktadır. Batılı ülkelerin işgücü piyasasına önem verdikleri, gerek işgücü piyasalarının gelişimi için gerekse işsizlik yardımları, iş göremezlik ödemelerine yönelik yardımların fazla olmasından anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de transfer harcamalarının 2000-2016 yılları arasında gelişimi incelenmiş, transfer harcama kalemlerinin bütçe ve GSYH içerisindeki payı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Türkiye’de şu anda uygulanmakta olan analitik bütçe sınıflandırmasına göre transfer harcamaları tasnif edilmiş, detaylı alt kalemleri incelenmiştir. Analitik bütçe sınıflandırmasına göre Türkiye’de ağırlıklı olarak hangi transfer harcamalarına öncelik verildiği incelenecektir. 

UNDERSTANDING OF SOCIAL STATE, THE IMPORTANCE OF TRANSFER SPENDING IN TURKEY

The social state is a state that allows the state to actively and comprehensively intervene in the economy in order to bring social welfare to an optimum level. The main purpose of the social state; in the broadest sense, to eliminate the failures and inadequacies in the market economy. If we define the transfer expenditures; expenses that result in the exchange of purchasing power between private sector or social strata. Transfer expenditures has become widespread in parallel with the emerging social state concept that emerged after World War II. Establishment of a social state as the beginning of the 1961 Constitution can be shown in Turkey. In Turkey, family allowances, unemployment benefits, disability payments remains low. It is understood from the fact that Western countries give importance to the labor market, both for the development of labor markets and for unemployment benefits and for the incapacity payments.This study examined the development of transfer spending in Turkey between the years 2000-2016, it has tried to put forward their transfer expenditure budget and its share in GDP. The transfer expenditures by the analytical budget classification is currently being implemented in Turkey have been classified, the detailed sub-indices were investigated. According to the analytical budget classification it will be examined mainly in Turkey, which is given priority to transfer spending.

___

  • Taraktaş, A. (2014). Kamu maliyesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2570.
  • Akgül Y.G. (2006). OECD sosyal devlet ve sosyal harcamalar. İstanbul: Arıkan Yayıncılık.
  • Analitik Bütçe Sınıflandırma Rehberi, Maliye Bakanlığı, Bütçe Ve Mali Plan-lama Genel Müdürlüğü.
  • Bakan, S. ve Özdemir, H. (2012). Sosyal politika açısından CHP ile AKP’nin Karşılaştırılması. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 22-50.
  • BÜMKO, Maliye Bakanlığı, Aylık Bütçe Bülteni, Aralık 2016.
  • BÜMKO, Maliye Bakanlığı, Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri (2006-2016).
  • Kalaycı, C. (2016). Türkiye’de transfer harcamalarının gelişimi ve ekonomik etkilerinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
  • Öner, E. (1993). Türkiye’de kamu harcamalarının genel bir değerlendirmesi. IX. Maliye Sempozyumu içinde (242-243). Silifke.
  • Özen A. (2003). Türkiye’de transfer harcamalarının gelişimi ve ekonomik etkilerinin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 205-228.
  • Susam, N. (2010). Kamu maliyesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayını.
  • Toprak, D., Ağcakaya, S. ve Gül, H. (2016). Sosyal devlet yaklaşımı açısından Türkiye’de 1980 sonrası eğitim harcamalarının analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 123-165.
  • Yay, S. (2014). Tarihsel süreçte Türkiye’de sosyal devlet. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(9), 147-161.