Mustafa Can TEZİÇ

SOVYET DÖNEMİNDE TUVA ‘YÜKSEK KÜLTÜRÜ’NÜN İNŞASI

E. Gellner (2006) ulusal kimliklerin inşası sürecinde ‘yüksek kültür’ün inşası üzerinde durmaktadır. Yüksek kültüre ulaşım süreci içerisinde ulusal dillerin inşası kadar ulusal yazı dilleri ile desteklenen farklı kurumların inşası da önemli rol oynamaktadır. Millet olgusunu tarihsel olarak analiz eden kuramcılardan farklı olarak Sovyet kuramcılar özcü ve evrimci olguların iç içe geçmiş olduğu ikili bir yaklaşım ile millet olgusunu ele almışlardır. Bir yandan etnik gruplar ulusal bütünlüklerini E. Gellner’in ifade ettiği gibi yüksek bir kültür etrafında inşa ederken, diğer taraftan sosyalist içerikte inşa edilen ulusal kültürlerin işçileri ise diğer milletlerin işçileri ile B. Anderson’un ifadesinden biraz daha farklı olarak aynı enternasyonal cemaatin parçası oldukları hayalini kurarak özcü olan millî anlayışa evrimsel bir boyut kazandırmaktadırlar. Bu makalede yukarıda bahsedilen olgu 1921 sonrası Tuva örneğinde incelenecektir.

The Construction of the Tuvan ‘High Culture’ during the Soviet Period

E. Gellner (2006) focused on the construction of ‘high culture’ during the process of nation building. In the process of attaining the ‘high culture’, the construction of various institutions supporting written national languages as a step in creating national languages, played an important role. Unlike theorists, who analyze national features through a historical perspective, the Soviet theorists used a bilateral approach in which essentialism and evolutionism intertwine. According to Gellner, while ethnic groups construct their national solidarity around a ‘high culture’, workers whose national culture was already established through a socialist context, imagine themselves as part of the same international community with other nations’ workers, a slight modification of Anderson’s argument. This gives an evolutionary perspective to the essential nature of nation. In this article, the mentioned process is examined in the case of Tuva after 1921.

PDF

___

Anderson, B. (1995). Hayali Cemaatler. Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması (İ. Savaşır. Çev). Metis Yayınları.
Appadurai, A. (2003). Modernity at Large Cultural Dimensions of Globalization. London: University of Minnesota Press.
Arançin, Yu.L. (1982). İstoriçeskiye Put’ Tuvinskogo Naroda k Sotsializmu. Novosibirsk: Nauka.
Baiyr-ool M.S. (2014). Storonniki i Protivniki Syuza Uranhayskogo Kraya s Rossiey. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 2, 20-30.
Baskakov, N.A. (1969). Osnovnıye Protsessı Vnutristrukturnogo Razvitiya Tyurskih Finno-Ugorskih i Mongol’skih Yazıkov. Moskova: Nauka.
Bromley, Yu. V. (1987). Etnosotsial’nıye Protsessı: Teoriya, İstoriya, Sovremennost’. Moskova: İzdatel’stvo Nauka.
Bromley, Yu. V. (2008). Oçerki Teorii Etnosa. Moskova: İzdatel’stvo LKİ.
Chambers, J.K ve Trudgill, P. (2004). Dialectology. Cambridge: Cambridge University Press.
Dyrtuk-ool, A.O. (2009). İstoriya Natsional’nogo Muzeya Respubliki Tıva. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 1-2, 315-325.
Dyrtuk-ool, A.O. (2017). Sovyetskiye Preobrazovaniya v Tuvinskoy Avtonomnoy Oblasti (Po Materialam Ekspozitsiye Tuvinskogo Krayevyedçeskogo Muzeya. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 4, 109-124.
Dyrtuk-ool, A.O ve Opey-ool, U.P. (2009). Uçenıye Sovyet Natsional’nogo Muzeya Respubliki Tıva. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 1-2, 341-345.
Ertürk, S. (1986). Türkiye’deki Bazı Eğitim Sorunları Üzerine Düşünceler. Ankara: Yelken Tepe Yayınları.
Gellner, E. (2006). Nations and Nationalism. New York: Cornell University Press.
Harunov, R.Sh. (2009). Formirovaniye Tuvinskoy İntelligentsii Putem Vıdvijeniya-Korenizatsii Kadrov. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 1-2, 273-289
Hertel, A.S (2009). Pervaya Hudojyestvyennaya Kollektsiya Tuvinskogo Gosudarstvennogo Muzeya. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 1-2, 326-333.
Kan, V. (2011). Gazetnaya Periodika Tuvı. Stanovlyeniye i Razvitiye (1924-1985 gg.). Saarbrücken, Deutschland: Lap Lambert Academic Publishing.
Kharunova, M.M.-B. (2009). Tuva i SSSR: Protsess Politiçeskoy İntegratsii, Novye İssledovaniia Tuvy. No: 3, 139-163.
Killi - Yılmaz. G. (2010). Kuzey ve Güneydoğu Sibirya Türklerinin Dil Durumu. Ankara: Köksav Yayınları.
Lamin, V.D., Mart-ool, V.D., Vaynşteyn, S.İ., Mollerov, M.N. (Ed.). (2007). İstoriya Tuvı T-II. Novosibirsk: Nauka.
Maadyr, M.S. (2009). Jurnalı Tuvı. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 4, 135-158.
Maadyr, M.S. (2010). İz İstorii Russkoy Knigi v Azii (Na Primere Tuvinskoy Narodnoy Respubliki 1921-1944 gg.). Novye İssledovaniia Tuvy, No: 2, 171-192.
Maadyr, M.S. (2011). Knijnaya Kul’tura Tuvinskoy Narodnoy Respubliki: Pozitivnıye i Negativnıye Tendentsii. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 2-3, 72-80.
Mannay-ool, M.H. (2004). Tuvintsı Proishojdeniye i Formirovaniye Etnosa. Novosibirsk: Nauka.
Monguş, D.A. (1967). Razvitiye Tuvinskogo Yazıka v Sovyetskuyu Epohu. Kızıl: Tuvinskiy Nauçno-issledovatel’skiy institut yazıka, literaturı i istorii.
Monguş, D.A. (1970). Tuvinskaya Pis’mennost’ i Nekotorıe Voprosı ee Dal’neyşego Razvitiya. Kızıl: Tuvinskiy Nauçno-issledovatel’skiy institut yazıka, literaturı i istorii.
Monguş, M.V. (2010). Odin Narod: Tri Sud’bı. Tuvintsı Rossii,Mongolii i Kitaya v Sravnitel’nom Kontekste. Osoka: Natsional’nıye Muzeye Etnologii. Moskalenko, N.P. (2004). Etnopolitiçeskaya İstoriya Tuvı v XX Veka. Moskova: Nauka.
Opep-ool, U.S. (1990). S Drevnosti Do Sovremennosti. Tuvinskaya Pravda, No: 145 (13767), 5.
Otroshchenko, İ.V. (2015). Yazıkovaya Politika i Kul’turnoye Stroitel’stvo v Tuvinskoy Narodnoy Respublıke. Novye İssledovaniia Tuvy, No: 2, 16-31.
Serdobov, N.A. (1971). İstoriya Formirovaniya Tuvinskoy Natsii. Kızıl: Tuvinskoye Knijnoye izdatel’stvo.
Teziç, M.C. (2013). Rassmotreniye Russkoye (Sovyetskoy) Teorii Etnosa Cherez Konstruktivistskuyu Perspektivu «Primordial’nıy Konstruktivizm». Obshestvo-sreda-razvitiye. No: 4, 109-113.
Toka, S.K., Arançin, Yu.L., Grebnec, L.V., Oçur, V.Ç., Potanpov, L.P., Syfulin, H.M., Serdobov, N.A. (Ed.). (1964). İstoriya Tuvı T-II. Moskva: Nauka.
Vasilenko, V. A. (2013). “Uranhayskiy Vopros” v Politike Rossii i Mongolii (XVII- Pervaya Polovina XX vv.). M.A. Vinokurov (Yay. Haz.), Aktual’nıe Voprosı İstorii Rossiysko-Mongol’kih Otnoşeniye Pervoy Çetverti XX Veka içinde (ss. 132-147). İrkutsk: İzd-vo BGUEP.
Vaynşteyn, S.İ. ve Mannay-oola, M.H. (Ed.). (2001). İstoriya Tuvı T-I. Novosibirsk: Nauka.