Heval ÖZEL ŞİMŞEK

MİLLİ MİMARİ RÖNESANSI'NIN İZMİR'DEKİ YANSIMALARINDAN İKİ ÖRNEK: MİLLİ SİNEMA VE KÜTÜPHANE BİNALARI

Türk ulusçuluğu idealleri içinde gelişen Milli Mimari Rönesansı, çıkışnoktası Avrupadaki seçmeci mimarlık anlayışı olmakla beraber, Selçuklu veOsmanlı mimarisine yönelik bir derlemecilik yansıtır. Eğitimlerini 1908 1918yılları arasında tamamlamış olan genç Türk mimarları, 1908 yılından 1930larakadar süren Milli Mimari Rönesansını öncelikle bir Türk milli üslubu olarakbenimsemişlerdir.Söz konusu üslubun İzmirdeki karakteristik örneklerinden olan Milli Sinema veMilli Kütüphane binaları hem yapıldığı dönemde hem de günümüzde İzmirinkültür hayatında önemli bir yere sahip olmanın yanında kentin dokusu içindekiayrıcalıklarını da sürdürmektedir. Bu çalışmada, adı geçen yapılar çizim vefotoğraflar eşliğinde ayrıntılı olarak tanıtılacak, inşa edildikleri dönemin kültürelortamındaki yerleri ve ideolojik simgesellikleri ortaya konacaktır.

Two Samples from the Reflections of the National Architecture Renaissance in İzmir: National Cinema and Library Buildings

National Architecture Renaissance that developed within the Turkishnationalism ideals, reflects a compilation of Seljukid and Ottoman architecturealthough its point of origin is the eclectic architectural manner in Europe. Theyoung Turkish architects who had completed their education between the years1908-1918, interiorized the National Architecture Renaissance that hadcontinued from 1908 to 1930 s, primarily as a Turkish national genre.National Cinema and the National Library buildings that are the characteristicsamples of the genre at issue in İzmir, in addition to having a significant place inthe cultural life of İzmir both at the time it was built and today, maintain theirprivilege in the urban fabric. In this study, the mentioned buildings will beidentified detailly in company with drawings and photographs, their significancein the cultural environment and their ideologic figurativeness will bepropounded.

PDF

___

Aktüre, S. (1981). 19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekansal Yapı Çözümlemesi. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
Aslanoğlu, İ. (2001). Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı 1923-1938. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
Atay, A. R. (1993). İzmir Milli Kütüphanesi. İzmir Dergisi,4, 28-36.
Batur, A. (1985). Batılılaşma Döneminde Osmanlı Mimarlığı. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi içinde (C.4, ss. 1038-1067). İstanbul: İletişim Yayınları.
Baysun, M. C. (1985). Mustafa Reşid Paşa ve Tanzimat. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi içinde (C. 6, ss. 1547-1554). İstanbul: İletişim Yayınları.
Bozdoğan, S. (2002). Modernizm ve Bir Ulusun İnşaası. İstanbul: Metis Yayınları.
Çelik, Z. (1998). 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Gürlek, A. (2001). Bir Kent Bir Kütüphane: Atatürk İl Halk Kütüphanesi. İzmir: TC. İzmir Valiliği.
Hasol, D. (2002). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
Huyugüzel, F. (1997). İzmir Milli Kütüphanesi. İzmir: İzmir Milli Kütüphane Vakfı.
İnalcık, H. (2012). Tanzimat Nedir?. (H. İnalcık, M. Seyitdanlıoğlu Ed.), Tanzimat, Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu içinde (ss. 29-56). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Karal, E. Z. (2012). Gülhane Hatt-ı Hümâyununda Batının Etkisi. (H. İnalcık, M. Seyitdanlıoğlu Ed.), Tanzimat, Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu içinde (ss. 111-132). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Kazgan, H. (1985). Düyun-ı Umumiye. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi içinde (C. 3, ss. 691-716), İstanbul: İletişim Yayınları.
Keyder, Ç. (1993). Türkiye de Devlet ve Sınıf lar (S. Tekay, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Kodaman, B. (1999). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Makal, O. (1993). Milli Sinema: Elhamra Sineması. İzmir Dergisi, 4, 4045.
Makal, O. (1999). Tarih içinde İzmir Sinemaları. İzmir: Güsev Yayınları.
Noviçev, A. D. (1979). Osmanlı İmparatorluğu nun Yarı Sömürgeleşmesi (N. Dinçer, Çev.). Ankara: Onur Yayınları.
Ortaylı, İ. (1985). Tanzimat. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi içinde (C.6, ss. 1545-1547), İstanbul: İletişim Yayınları.
Ödekan, A. (2008). Mimarlık ve Sanat Tarihi (1908-1980). Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980 içinde (ss. 523-605), İstanbul: Cem Yayınevi.
Pamuk, Ş. (2001-2002). Bağımlılık ve Büyüme: Küreselleşme Çağında Osmanlı Ekonomisi. Doğu-Batı, 17, 35-41.
Quartaert, D. (2012). Tanzimat Döneminde Ekonominin Temel Problemleri. (H. İnalcık, M.
Seyitdanlıoğlu Ed.), Tanzimat, Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu içinde (ss. 729-740). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Seyitdanlıoğlu, M. (2010). Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu, Yerel Yönetim Metinleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Somel, S.A. (2010). Osmanlıda Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908). İstanbul: İletişim Yayınları.
Sözen, M. (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarlığı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Sözen, M. ve Tapan, M. (1973). 50. Yılın Türk Mimarisi. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Tanyeli, U. (1992). Çağdaş İzmirin Mimarlık Serüveni. (E. Batur, Ed.), Üç İzmir, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Tekeli, İ. (1985). Tanzimattan Cumhuriyete Eğitim Sistemindeki Değişmeler.
Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi içinde (C.2, ss. 456-475). İstanbul: İletişim Yayınları.
Tekeli, İ. (1999). 19. Yüzyılda İstanbul Metropol Alanının Dönüşümü. (P. Dumont-F. Georgeon, Ed.), Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri (A. Berktay, Çev.) içinde (ss. 19-30). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Toprak, Z. (2008). İktisat Tarihi. S. Akşin (Haz.). Türkiye Tarihi 3, Osmanlı Devleti 1600- 1908 içinde (ss. 219-271). İstanbul: Cem Yayınevi.
Tunaya, T. Z. (1989). Türkiye de Siyasal Partiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ülker, N. (1986). Milli Kütüphane. Bilim Birlik Başarı Dergisi, 47, 6-11.
Yavuz, Y. (1981). Mimar Kemalettin ve Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
Yıldırım, Y., Özkan, S. (1985). Osmanlı Mimarlığının Son Yılları. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, (4), 1078-1085. İstanbul: İletişim Yayınları.