Adnan GÜRBÜZ

15-16. Yüzyıllarda Sivas şehir hayatı

Eski bir Selçuklu merkezi olarak tarih sahnesinde önemli fonksiyonlar ifa eden ancak Osmanlı döneminde bu özelliğinden yoksun bir şekilde karşımıza çıkan Sivas şehrinin, Osmanlı klasik dönemi olarak tanımlanabilecek 15-16. yüzyıllarda geçirdiği sosyal hayatına dair bazı tespitler yapılacaktır. Sivas şehrinin 15-16. yüzyıllarda sosyal yapısını yansıtan en önemli unsur olarak vakıf müessesesinin görülmesi ve bu müessesenin diğer bir önemli unsur olan mahalle ile ilişkisi şehrin sosyal hayatını ve tabiatıyla sosyal yapıyı belirlemektedir. Diğer yandan bu ilişki Sivas şehrinin fiziki mekânını da önemli ölçüde etkilemektedir.

Sivas city life in the $15^{th}-16^ {th}$ centuries

In this study, Sivas -that was an important old center of Seljuk, but lost its attributes in the Ottoman Era- with its social life from the $15^{th}$ century to the $16^{th}$ century -that can be called as the Ottoman Classical Age-will be determined. From the point of the social structure, the most important elements of Sivas from the $15^{th}$ to the $16^{th}$ century were the trusts and these trusts’ relation with the other most important element, that is the neighborhood, determines the social life of the city and, obviously, the social structure. Besides, this relationship, largely, effects the physical location of Sivas.

PDF

___

Arşiv Kaynakları
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mufassal Tapu Tahrir Defteri 2.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Muhasebe-İcmal Tapu Tahrir Defteri 387.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İcmal Tapu Tahrir Defteri 287.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mufassal Tapu Tahrir Defteri 79.
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyûd-ı Kadîme Arşivi, Mufassal Tapu Tahrir Defteri 14.
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyûd-ı Kadîme Arşivi, Rûm Eyâleti Evkâf Tahrir Defteri 583.
Acun, H. (1998). Sivas ve Çevresi Tarihî Eserleri. Vakıflar Dergisi, XX, 183-221.
Akdağ, M. (1975). Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası Celalî İsyanları, Ankara.
Barkey, K. (1999). Eşkıyalar ve Devlet, Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi (Z. Altıok, Çev.). İstanbul.
Behar, C. (1996). Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye’nin Nüfusu 1500-1927, Ankara.
Demirel, Ö. (1992a). Sivas Şehri Vakıf Kurucularına Dair. Revak, (3), 19-26.
Demirel, Ö. (1992b). Sivas Çeşmeleri. OTAM/Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, (3), 169-178.
Demirel, Ö. (2000). Osmanlı Vakıf-Şehir İlişkisine Bir Örnek: Sivas Şehir Hayatında Vakıfların Rolü, Ankara.
Denizli, H. (1998). Sivas Tarihi ve Anıtları, Sivas.
Ergenç, Ö. (1984). Osmanlı Şehrindeki Mahalle’nin İşlev ve Nitelikleri Üzerine. Osmanlı Araştırmaları, (IV), 69-78.
Evliya Çelebi (1314). Seyahatname, III, İstanbul.
Faroqhi, S. (1993). Osmanlı’da Kentler ve Kentliler (N. Kalaycıoğlu, Çev.). İstanbul.
Gökbilgin, M. T. (1965). 15 ve 16. Asırlarda Eyalet-i Rûm. Vakıflar Dergisi, (VI), 51- 61.
Göyünç, N. (1979). Hane Deyimi Hakkında. Tarih Dergisi, (XXXII), 331-349.
Griswold, W. J. (2000). Anadolu’da Büyük İsyan 1591-1611 (Ü. Tansel, Çev.). İstanbul.
Gürbüz, A. (1996). XVI. Yüzyılda Sivas Ekonomisi. Tarih ve Medeniyet, (23), 24-29.
Gürbüz, A. (1997). XV-XVI. Yüzyıllarda Sivas Şehrinde İdari ve Ekonomik Yapı. Vakıflar Dergisi, (XXVI), 87-96.
Kütükoğlu, B. (1993). Osmanlı-İran Siyasi Münasebetleri 1578-1612, İstanbul.
Sümer, F. (1976). Safevî Devleti’nin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türkleri’nin Rolü, Ankara.
Tanyeli, U. (1987). Anadolu-Türk Kentinde Fiziksel Yapının Evrim Süreci 11-15.yy, İstanbul.
Turan, O. (1980). Selçuklular Zamanında Sivas Şehri. Selçuklular ve İslamiyet, İstanbul, 197-217.
Üredi, K. (1994). Sivas’ta Çeşme Kültürü. Revak, (5), 86-92.
Yalçın, S. (1993). Sivas’ta Yer Adları. Revak, (4), 4-87.
Yinanç, R. (1991). Sivas Abideleri ve Vakıfları. Vakıflar Dergisi, (XXII), 15-45.
Yüksel, H. (1996). Vakfiyelerin Işığında: Sivas Vakıflarının Eğitime Katkıları. Tarih ve Medeniyet, (23), 31-34.
Yüksel, H. (1998). Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Hayatında Vakıfların Rolü Üzerine Bir Araştırma 1585-1683, Sivas.