Sağlık çalısanlarının kontrol odağı, doyumu, rol belirsizliği ve rol çatışmasının karşılaştırılması
Bu çalısmanın amacı, saglık çalısanlarının kontrol odagı, rol belirsizligi, rol çatısması ve is doyumu düzeyleri arasındaki iliskileri incelemek ve saglık çalısanlarının sosyo-demografik özelliklerinin bu kavramlar üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Arastırmanın anketi stanbul’da yer alan iki kamu hastanesinde uygulanmıs ve toplam 246 saglık çalısanından yanıt alınmıstır. Arastırmanın sonuçları, katılımcıların kontrol odakları ile is doyumları arasında anlamlı bir iliski oldugunu göstermektedir. Buna göre, iç kontrol odaklı bireylerin is doyumlarının daha yüksek, dıs kontrol odaklı bireylerin ise is doyumlarının daha düsük oldugu sonucuna ulasılmıstır. Ayrıca katılımcıların kontrol odakları, rol belirsizlikleri ve rol çatısmaları arasında anlamlı iliskiler bulunamamıstır.
Comparison of locus of control, job satisfaction, role ambiguity and role conflict of health employees
The purpose of this study was to examine relationships among locus of control, role ambiguity, role conflict, and job satisfaction of health employees and find out the effects of socio-demographic characteristics of health employees on these concepts. Surveys were distributed to two public hospitals in Is and questionnaires from 246 health employees were returned. Results showed that a significant relationship between participant’s locus of control and their job satisfaction. It has been concluded that individuals with internal locus of control have higher level of satisfaction whereas individuals with an external locus of control have lower level of satisfaction. Additionally, there were no relationships between participant’s locus of control, role ambiguity and role conflict.nbul
___
- Baltas, A. ve Z. Baltas (2000) Stres ve Basa Çıkma Yolları, stanbul: Remzi Kitabevi.
- Basım, H.N. ve H. Sesen (2006) “Kontrol Odagının Çalısanların Nezaket ve Yardım Etme Davranıslarına Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Arastırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 159-168.
- Baydogan, M. ve . Dag (2008) “Hemodiyaliz Hastalarındaki Depresiflik Düzeyinin Yordanmasında Kontrol Odagı, Ögrenilmis Güçlülük ve Sosyotropi-Otonomi”, Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1), 19-28.
- Bedeian, A.G. and A.A. Armenakis (1981) “A Path-Analytic Study of the Consequences of Role Conflict and Ambiguity”, The Academy of Management Journal, 24(2), 417-424.
- Bumin, B. ve A. Sengül (2000) “nsan Kaynaklarının Degerliligi ve Organizasyonlarda Role Dayalı Stres Kaynakları Üzerine Bir Arastırma”, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri, Nevsehir: Erciyes Üniversitesi.
- Canbay, S. (2007) lkögretim Okullarında Çalısan Ögretmenlerin s Doyumu ve Denetim Odagı liskisi, zmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Egitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danısmanlık Programı Yüksek Lisans Tezi.
- Ceylan, A. ve Y.H. Ulutürk (2006) “Rol Belirsizligi, Rol Çatısması, s Tatmini ve Performans Arasındaki liskiler”, Dogus Üniversitesi Dergisi, 7(1), 48-58.
- Çam, O., E. Akgün ve G. Babacan (2005) “Bir Ruh Saglıgı ve Hastalıkları Hastanesinde Çalısan Hekim ve Hemsirelerin Klinik Ortamlarını Degerlendirmeleri le s Doyumları Arasındaki liskinin ncelenmesi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 213-220.
- Çimen, M. (2000) “Saglık Personeli çin Önemli Bir Sorun, Rol Çatısması ve Rol Belirsizligi”, 3. Ulusal Saglık ve Hastane Yönetimi Sempozyumu, Ankara: Ankara Üniversitesi Saglık Egitim Fakültesi, 204-212.
- Çoban, A.E. ve Z. Hamamcı (2006) “Kontrol Odakları Farklı Ergenlerin Karar Stratejileri Açısından ncelenmesi”, Kastamonu Egitim Dergisi, 14(2), 393- 402. Saglık Çalısanlarının Kontrol Odagı, s Doyumu, Rol Belirsizligi ve 45 Rol Çatısmasının Karsılastırılması Dag, . (1991) “Rotter’in ç-Dıs Kontrol Odagı Ölçegi’nin (RDKOÖ) Üniversite Ögrencileri çin Güvenirligi ve Geçerligi”, Psikoloji Dergisi, 7(26), 10-16.
- Davis, K. (1982) sletmelerde nsan Davranısı, (Çev. K. Tosun), stanbul: stanbul Üniversitesi sletme Fakültesi.
- Dönmez, A. (1985) “Denetim Odagı ve Çevre Büyüklügü”, Ankara Üniversitesi Egitim Bilimleri Dergisi, 16(1), 37-47.
- Dubinsky, A.J., R.E. Michaels, M. Kotabe et.al. (1992) “Influence of role stress on industrial salespeople's work outcomes in the United States, Japan, and Korea”, Journal of International Business Studies, 23(1), 77-99.
- Erdogan, . (1994) sletmelerde Davranıs, stanbul: Beta. Eren, E. (1990) Yönetim Psikolojisi, stanbul: stanbul Üniversitesi sletme Fakültesi.
- Fisher, R.T. (2001) “Role Stress, the Type a Behavior Pattern, and External Auditor Job Satisfaction and Performance”, Behavioral Research in Accounting, 13(1), 143-170.
- Hisli S.N., H.N. Basım ve F. Çetin (2009) “Kisilerarası Çatısma Çözme Yaklasımlarında Kendilik Algısı ve Kontrol Odagı”, Türk Psikiyatri Dergisi, 20(2), 153-163.
- Jones, M.L. (1993) “Role Conflict: Cause of Burnout or Energizer?”, Social Work, 38(2), 136-141.
- Kahn, R.L., D.M. Wolfe, R.P. Quinn (1964) Organizational Stres: Studies in Role Conflict and Ambiguity, New York: John Wiley & Sons Inc.
- Kazanç, H. (1998) Kamu Kuruluslarında s Tatmini ve Tübitak Örnegi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Keenan, A. and G.D.M. Mcbain (1979) “Effects of Type A Behaviour, Intolerance of Ambiguity, and Locus of Control on the Relationship Between Role Stress and Work-related Outcomes”, Journal of Occupational Psychology, 52, 277-285.
- Kılıç, K.C., .E. Efeoglu, H. Mimaroglu ve H. Özgen, (2008) “Adana li’ndeki Özel Saglık Merkezlerinde Çalısan Personelin s-Aile Yasam Çatısmasının Örgütsel Baglılık, s Doyumu ve s Stresine Etkisi Üzerine Bir Arastırma”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 241-254.
- Kılınç, T. (1991) “Rol Çatısmasını Belirleyen Örgütsel Faktörler ve Satıs Elemanlarına Yönelik Sektörel Bir Arastırma”, stanbul Üniversitesi sletme Fakültesi Dergisi, 20(2), 19-34.
- Kılınç, T. (1985) “Örgütlerde Çatısma: Mahiyeti ve Nedenleri”, stanbul Üniversitesi sletme Fakültesi Dergisi, 14(1), 103-124.
- Kocabıyık, O.Z. ve E. Çakıcı (2008) ”Saglık Çalısanlarında Tükenmislik ve s Doyumu”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9, 132-138.
- Kurçer, M.A. (2005) “Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hekimlerinin s Doyumu ve Tükenmislik Düzeyleri”, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2(3), 10-15.
- Küçükkaragöz S.H. (1998) lkokul Ögretmenlerinde Kontrol Odagı ve Ögrencilerinin Kontrol Odagının Olusumuna Etkileri, (yayınlanmamıs doktora tezi), zmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Egitim Bilimleri Anabilim Dalı.
- Lefcourt, H.M. (1982) Locus of Control: Current Trends in Theory and Research, (Second Ed.), New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
- Lewis, P.S., S.H. Goodman and P.M. Fandt (1998) Management: Challanges in the 21st Century, (2nd Ed.), Cincinnati, Ohio: South Western College Publishing.
- Locke, E.A. (1976) “The Nature And Consequences Of Job Satisfaction”, Handbook Of Industrial and Organizational Psychology, M.D. Dunnette (ed.), Chicago: Rand McNally Publishing Company.
- Mertol, S. (1993) Orta Kademe Yöneticilerinin s Tatmini ve Kaygı Düzeylerinin Karsılastırılması (Devlet ve Özel Tekstil Sektöründe Bir Çalısma), stanbul: stanbul Üniversitesi sletme Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Organ, D.W., C.N. Greene (1974) “Role Ambiguity, Locus of Control, and Work Satisfaction”, Journal of Applied Psychology, 59(1), 101-102.
- Özgen, H. ve A.Y. Öztürk (2002) nsan Kaynakları Yönetimi, Adana: Nobel Kitabevi.
- Özkan, S. (2008) Rol Çatısması ve Rol Belirsizliginin Hekim ve Hemsirelerin Tükenmislik Düzeyleri Üzerine Olan Etkileri, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Saglık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
- Pektas, Ö., H. Mırsal, Ö.A. Kalyoncu, D. Tan ve M. Beyazyürek (2003) “Remisyondaki Alkol Bagımlılarında Kontrol Odagı”, Bagımlılık Dergisi, 4(3), 72-75.
- Phares, E. (1976) Locus of Control in Personality, Morristown, NJ: General Learning Pres.
- Piko, F.B., (2006) “Burnout, Role Conflict, Job Satisfaction and Psychosocial Health Among Hungarian Health Care Stuff A Questionnaire Survey”, International Journal of Nursing Studies, 43(3), 311-318. Saglık Çalısanlarının Kontrol Odagı, s Doyumu, Rol Belirsizligi ve 47 Rol Çatısmasının Karsılastırılması
- Rizzo, J.R., R.J. House and S.I. Lirtzman (1970) “Role Conflict and Ambiguity in Complex Organizations”, Administrative Science Quarterly, 15(2), 150-163.
- Rotter, J.B. (1990) “Internal Versus External Control of Reinforcement: A Case History of a Variable”, American Psychologist, 45(4), 489-493.
- Rotter, J.B. (1966) “Generalized Expectancies for Internal Versus External Control of Reinforcement”, Psychological Monographs, 80(1), 1-28.
- Salazar, J., S. Hubbard and L. Salazar (2002) “ Locus of Control and Its Influence on Hotel Managers’ Job Satisfaction”, Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 1(2), 15-26.
- Sardogan, M.E., C. Kaygusuz ve T.F. Karahan (2006) “Bir nsan liskileri Beceri Egitimi Programının Üniversite Ögrencilerinin Denetim Odagı Düzeylerine Etkisi”, Mersin Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 184-194.
- Sevimli, F. ve Ö.F. scan (2005) “Bireysel ve s Ortamına Ait Etkenler Açısından s Doyumu”, EGE Akademik Bakıs, 5(1), 55-64.
- Silvester, J., F.M Gough, N.R Anderson and R.M. Afandi (2002) “Locus of Control, Attributions and Impression Management in the Selection Interview”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75, 59-76.
- Spector, P.E. and B.J. O’Connell (1994) “The Contribution of Personality Traits, Negative Affectivity, Locus of Control and Type A to the Subsequent Reports of Job Stressors and Job Strains”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67(1), 1-11.
- Sungur, N. (1992) Yaratıcı Düsünce, stanbul: Özgür Yayın Dagıtım.
- Szilagyi, A.D., He. P. Sims and R.T. Keller (1976) “Role Dynamics, Locus of Control, and Employee Attitudes and Behavior”, Academy of Management Journal, 19(2), 259-276.
- Sahin, H. (2005) “Örgütsel Stres”, Madencilik Bülteni, 72, 54-56.
- Tabak, A. ve A. Erkus (2008) “Denetim Odagının Bireylerin Belirsizlikle Basetme Düzeylerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Arastırma”, H.Ü. ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 213-227.
- Tolay Sabuncuoglu, E. (2008) “Rol Çatısmasının ve Rol Belirsizliginin Tükenmislik ve s Doyumu Üzerindeki Etkilerinin ncelenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 35-49.
- Topuz, A. (2006) Hemsirelerde Rol Çatısması ve Rol Belirsizligi, s Stresi ve Aralarındaki liskinin Belirlenmesi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Saglık Bilimleri Enstitüsü, Hemsirelik Programı Yüksek Lisans Tezi.
- Ugurlu, N. ve M. Ekinci (2007) “Hemsirelerde Kontrol Odagı nancı le Stresle Basa Çıkma Stratejileri ve Psikolojik Belirti Gösterme Durumları Arasındaki liskiler”, Ege Üniversitesi Hemsirelik Yüksek Okulu Dergisi, 23(2), 117- 130.
- Yagısan, N., A.M. Sünbül ve Ö.B. Yücalan (2007) “Müzik Bölümü Ögrencilerinin Benlik mgeleri ve Denetim Odaklarının ncelenmesi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(22), 243-262.
- Yasan, A., A. Essizoglu, M. Yalçın ve M. Özkan (2008) “Bir Üniversite Hastanesinde Çalısan Arastırma Görevlilerinde s Memnuniyeti, Anksiyete Düzeyi ve liskili Etmenler” Dicle Tıp Dergisi, 35(4), 228-233.
- Yesilyaprak, B. (2000) Egitimde Rehberlik Hizmetleri, Ankara: Nobel Yayın Dagıtım.
- Yesilyaprak, B. (1988) Lise Ögrencilerinin çsel Ya Da Dıssal Denetimli Oluslarını Etkileyen Etmenler, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Egitimde Psikolojik Hizmetler Programı Doktora Tezi.
- Yılmaz, A. (2007) Hemsirelik Ögrencilerinin Epistemolojik nançları le Denetim Odagı Arasındaki liski, stanbul: stanbul Üniversitesi Saglık Bilimleri Enstitüsü Hemsirelik Ögretimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.