ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVREYE YÖNELİK BİLGİ VE TUTUMLARINA “ÇEVRE VE İNSAN” DERSİ İLE GÖNÜLLÜ ÇEVRE KURULUŞLARININ ETKİSİ

Bu çalışmada, ortaöğretim programında seçmeli olarak verilen “Çevre ve İnsan” dersi ile Gönüllü Çevre Kuruluşlarının öğrencilerin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarına etkisi araştırılmıştır. Geliştirilen “Çevresel Tutum Ölçeği” ve “Çevre Bilgisi Testi” 2004-2005 eğitim-öğretim yılında, Ankara İli Çankaya İlçesindeki çeşitli ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 1013 öğrenciye uygulanmış ve elde edilen veriler çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) ile değerlendirilmiştir. MANOVA sonuçlarına göre, “Çevre ve İnsan” dersini alan ve almayan öğrencilerin çevreye yönelik bilgi ve tutum ortalamaları arasında, dersi alan öğrencilerin lehine anlamlı bir farkın olduğu tespit edilirken; gönüllü çevre kuruluşlarında aktif olarak çalışma durumlarına göre yapılan değerlendirmede, öğrencilerin çevresel tutum ve çevre bilgisi ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır

Anahtar Kelimeler:

çevre eğitimi, çevreye yönelik tutum, çevre bilgisi, çevre ve insan, gönüllü çevre kuruluşları

THE EFFECT OF THE COURSE “MAN AND ENVIRONMENT” AND VOLUNTARY ENVIRONMENTAL ORGANISATIONS ON SECONDARY SCHOOL STUDENTS’ KNOWLEDGE AND ATTITUDE TOWARDS ENVIRONMENT

In this study, it is aimed to determine the effect of the course “Man and Environment” provided as an elective course in the secondary school curriculum, as well as the Voluntary Environment Organisations, to the students in terms of providing environment-oriented knowledge and attitude. The developed “Environmental Attitude Scale” and “Environment Knowledge Test” are applied in education period 2004-2005 to 1013 students, having education in Ankara, district Cankaya. Obtained data is evaluated by Multivariate Analysis of Variance (MANOVA). According to MANOVA results, there is a significant difference in favor of students that have attended the “Man and Environment” course, in terms of environmentoriented knowledge and attitude average of the students. On the other hand, with the evaluation considering active participation in the voluntary environment organisations, no significant difference is found between the students in terms of envorinment-oriented attitude and knowledge average.

Keywords:

environmental education, environment-oriented attitude, environmental knowledge, man and environment, voluntary environment organizations,

PDF

___

Altın, M. (2001). Biyoloji Öğretmeni Adaylarında Çevre Eğitimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Beklan Çetin, O. (2002). Environmental Knowledge, Attitude and Behavior in Eskişehir. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Bradley, J. C., Waliczek, T.M. ve Zajicek, J. M. (1999). Relationship between environmental knowledge and environmental attitude of high school students. Journal of Environmental Education, 30(3), 17-21.
Çabuk, B. ve Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189-198.
Doğan, M. (1997). Ulusal çevre eylem planı: Eğitim ve katılım. DPT: Türkiye Çevre Vakfı.
Ekici, G. (2005). Lise öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi 18, 72.
Erten, S. (2000). Empirische Untersuchungen zu Bedingungen der Umwelterziehung–ein interkulturellervergleich auf der Grundlage der Theorie des geplanten Verhaltens, Marburg: Tectum Verlag.
Görümlü, T. (2003). Liselerde Çevreye Karşı Duyarlılığın Oluşmasında Çevre Eğitiminin Önemi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara: Yüksek Lisans Tezi.
Jernigan, H.D ve Wiersch, L. (1978). Developing Positive Student Attitude Toward the Environment. American Biology Teacher, 40 (1), 30-35.
Kuhlemeier, H., van den Bergh, H. ve Lagerweij, N. (1999). Environmental knowledge, attitudes and behavior in dutch secondary education. Journal of Environmental Education, 30(2), 4-14.
Makki, M. H., Khalick, F. ve Boujaoude, S. (2003). Lebanese Secondary School Students' environmental knowledge and attitudes. Environmental Education Research, 9(1), 21–33.
MEB (1992). Çevre ve insan dersi programı – Tebliğler Dergisi. Ankara: MEB Basımevi.
Oweini, A. ve Houri, A. (2006). Factors affecting environmental knowledge and attitudes among lebanese college students. Applied Environmental Education and Communication, 5, 95-105.
Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç. ve Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 4(6), 330-344.
Taşkın, Ö. (2005). An evaluation of the studies on environmental attitude and knowledge. Education & Science, 30(138), 78- 85.
Tuncer, G., Ertepinar, H., Tekkaya, C. ve Sungur, S. (2005). Environmental attitudes of young people in Turkey: Effects of school type and gender. Environmental Education Research, 11(2), 215-233.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Orta Öğretim Kurumlarında Çevre Eğitimi ve Öğretmenlerin Çevre Eğitim Programları Hakkındaki Görüşleri, Çalışma XIV.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuştur, Denizli.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006a). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240-250.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006b, Eylül). Orta Öğretim Öğrencilerinin Çevre Eğitim Programları Hakkındaki Görüşleri, Çalışma VII.Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuştur, Ankara.
Ünal, S. ve Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17, 142-154.
Worsley, A. ve Skrzypiec, G. (1998). Environmental attitudes of senior secondary school students in South Australia. Global Environmental Change, 8, 209-255.
Yücel, A. S. ve Morgil, İ. (1999). Çevre Eğitiminin Geliştirilmesi. BAÜ Fen bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 76-89.
Yüksel, Ş. ve Tokay, S. (2004). Çevre ve İnsan. İstanbul: Milli Eğitim Yayınları.