Okul psikolojik danışmanlarının problem çözme ve sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi

Bu araştırmanın amacı, okul psikolojik danışmanlarının algılanan problem çözme becerileri ve sosyal beceri düzeylerinin, psikolojik danışmanlara ait bazı demografik değişkenlere göre farklılıkların olup olmadığının incelenmesidir. Araştırma, betimsel türde genel tarama modelinde olup, nicel araştırma tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu, toplam 145 okul psikolojik danışmanı oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak, "Problem Çözme Envanteri" (PÇE) ile "Sosyal Beceri Envanteri" (SBE) kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, F-testi ve t-testi kullanılarak çözümlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, okul psikolojik danışmanlarının problem çözme becerisi açısından cinsiyet, mezun olunan bölüm ve görev yaptıkları okul türüne göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Mezun olunan bölüme göre, sosyal beceri ölçeğinin "duyuşsal anlatımcılık", "sosyal anlatımcılık" ve "sosyal kontrol" alt boyutlarında; görev yaptıkları okul türüne göre ise "duyuşsal duyarlık" ve "sosyal kontrol" alt boyutlarında anlamlı bir farklılık bulunmuştur.

Examination of school counsellors' level of problem solving and social skills

The aim of this research is to determine whether there is a difference between school counselors' perceptions of their problem solving skills and their level of social skill in regard to certain variables. The study is a descriptive type general scanning model conducted with the quantitative research technique. The sample of the study was consisted of a total of 145 counselors: The data has been collected using "Social Skills Inventory" (SSI) and "Problem Solving Inventory" (PSI). In the analysis of the data, F-Test and t-Test techniques were used. The results of the study revealed that there weren't any significant difference between the school counselors' problem solving skills and their gender, graduated department, type of school they work. According to the results, there were significant differences between the school counselors' department which they were graduated and social skills inventory's sub-dimensions; emotional expressivity, social expressivity and social control. And also there were significant differences between the type of school they work and emotional sensitivity, social control.

___

  • Akkoyun, F. (2001). Transaksiyonel analiz (2. Baskı), İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Akkök, F. (1996). İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi. Öğretmen El Kitabı. İstanbul: Meb Yayınevi
  • Alissa, C., Bell, E., Thomas, J., & D'Zurilla, T. J. (2009). The influence of social problem-solving ability on the relationship between daily stress and adjustment. Cognitive Theaphy Researcs, 33, 439-448.
  • Alper, D. (2007). Psikolojik danışmanlar ve sınıf öğretmenlerinin duygusal zeka düzeyleri-iletişim ve empati becerilerinin karşılaştırılmsı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Antshel, K. M., & Remer, R. (2003). Social skills training in children with attention deficit hyperactivity disorder: A randomized-controlled clinical trial. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 32(1), 153-165.
  • An, R., ve Hamarta, E. (2000). Investigation of social skills and loneliness levels of university students with respect to their personal characteristics. Selçuk University Journal of Faculty of Education, 10, 121-134.
  • Arslan C. (2001). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
  • Avşar, Z. (2004). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin sosyal beceri düzeylerinin belirlenmedi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (2), 111-130.
  • Bacanlı, H.(2005). Duyuşsal davranış eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Bell, A. C., & D'Zurilla, T. J. (2009). The influence of social problem-solving ability on the relationship between daily stress and adjustment. Cognitive Therapy and Research, 3, 439-448.
  • Bozkurt, N., Serin, 0., ve Emran, B. (2004). İlköğretim birinci kademe öğretmenlerinin, iletişim becerileri, problem çözme ve denetim odağı düzeylerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, XII.Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, 2, 373-1393.
  • Bulkeley, R., & Cramer, D. (1994). Social skills training with young adolescents: Group and individual approaches in school setting. Journal of Adolescence, 17(6), 521 -531.
  • Bulut, N. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başaçıkma stratejileri ile olumsuz otomatik düşünceleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (27), 1-13.
  • Bulut Serin, N., ve Derin, R. (2008). İlköğretim öğrencilerinin kişilerarasi problem çözme becerisi algıları ve denetim odağı düzeylerini etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-18.
  • Cartledge, G., & Milburn, J. F. (1992). Teaching social skills to children. USA: Pergamon Book, Inc.
  • Çam, S. (1997). İletişim becerileri eğitimi programının öğretmen adaylarının ego durumlarına ve problem çözme becerisi algılarına etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Çekici, F. (2009). Sosyal problem çözme beceri eğitiminin üniversite öğrencilerinin problem çözme, depresyon, kaygı ve öfke duygusuna etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Donna L.P., & Elliott, N, S. (1993). Assessment of social skills of native American preschoolers: Teachers' and parents' ratings. Journal of School Psychology, 31(2), 293-307
  • Dow, G. T., & Mayer, R. E. (2004). Teaching students to solve insight problems: Evidence for domain specificity in creativity training. Creativity Research Journal, 16 (14), 389-402.
  • D'Zurilla, T- J-, Nezu, A. M. & Maydeu-Olivares, A. (2002). The social problem-solving inventory-revised (SPSI-R): Technical manual; MHS North Tonawanda NY.
  • Eisenberg, N., & Harris, J.D. (1984). Social competence: adevelopmental perspective. School Psychology Review, 13, 267-277.
  • Erwin, P., Furth, K., & Purves, D. (2004). Task characteristics and performance in interpersonal cognitive problem-solving. The Journal of Psychology Interdisciplinary and Applied, 13 8 (2), 185-191.
  • Eschenbeck, H., Kohlmann, C., & Lohaus, A. (2007). Gender differences in coping strategies in children and adolescents. Journal of Individual Differences, 28 (1), 18-26.
  • Fallon, I. H., Barbieri, L., Boggian, I., & Lamonaca, D. (2007). Problem solving training for schizophrenia: Rationale and review. Journal of Menthal Health, 16 (5), 553 -568.
  • Feng, H., Lo, Y., Tsai, S., & Cartledge, G. (2008). The effects of theory-of-mind and social skills training on the competence of a sixth-grade student with autism. Journal of Positive Behavior Intervention, 10, 228-242.
  • Fitch, T.J., Newby, E., & Ballestero, V. (2001). Future school administrators' perceptions of the school counselor's role. Counselor Education and Supervision, 41, 89-99.
  • Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz-saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8,106-121.
  • Gültelcin, A. (2006). Psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Güven. A., ve Alcyüz, M. (2001). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerilerine ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 13- 22.
  • Hamamcı, Z., ve Esen Çoban, A. (2009). Psikodramanın psikolojik danışmanların problem çözme becerilerini algılama düzeyleri üzerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 63-74.
  • Hamarta, E. (2000). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık ve sosyal beceri düzeylerinin öğrencilerin özlük nitelikleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Heppner, P. P., & Krieshok, T. S. (1983). Applied investigation of problem-solving appraisal, vocational identity and career service request, utilization and subsequent evaluations. The Vocational Guidance Quarterly, 31(4), 240-249.
  • Heppner, P. P., Reeder, B. L., & Larson, L. M. (1983). Cognitive variables associated with personal problem-solving appraisal: implications for counseling. Journal of Counseling Psychology. 30 (4), 537 -545.
  • Karahan, T. F. (2008). Bir iletişim ve çatışma çözme beceri eğitimi programı'nm üniversite öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 169-186.
  • Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Katherine, M., & Hannah, R. (2008). Effects of occupational stress management intervention programs: a meta-analysis. Journal of Occupational Health Psychology, 13 (1), 69-93.
  • Kırılmazkaya, G. (2009). İlköğretim ve fen bilgisi ve sınıf öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ve sosyal becerilerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
  • Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-178.
  • Leff, S. S., Gullan, R. L., Paskewich, B. S., Abdul-Kabır, S., Jawad, A. F., Grossman, M. A., Munro, M., & Power, T. J. (2010). An initial evaluation of a culturally adapted social problem-solving and relational aggression prevention program for urban african-american relationally aggressive girls. Journal of Preventon & Intervantion in the Community, 37, 260-274.
  • Licciardello, C. C., Harchik, A. E., & Luiselli, J. K. (2008). Social skills intervention for children with autism during interactive play at a public elementary school. Education and Treatment of Children, 31, 28-37.
  • Constantine, M. G., Okazaki S., Utsey, S. O. (2004). Self-concealment, social-efficacy, acculturative stress, and depression in African, Asian, and Latin American international college students. Am. J. Orthopsychiatry, 74: 250-241.
  • Malik, S., Balda, S., Punia, S., & Duhan, K. (2010). Educating aberrant children for social problem-solving. Int J Edu Sci, 2 (2), 75-79.
  • Nezu, A. M. (2004). Problem solving and behavior therapy revisited. Behavior Therapy, 35, 1-33.
  • O'Reilly, F., Lancioni, E., Sigafoos, J., & O'donoghue, D. (2004). Teaching social skills to adults with intellectual disabilities: a comparison of external control and problem-solving interventions. Research in Developmental Disabilities, 25 (5), 399-412.
  • Öğülmüş, S.( 2001). Kişilerarası sorun çözme becerileri ve eğitimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Özkölc, A. (2005). Disiplinler arası yaklaşıma dayalı yaratıcı problem çözme öğretim programının yaratıcı problem çözme becerisine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 159-167.
  • Paisley, P. O., & Hayes, R. L. (2003).School counseling in the academic domain: Transformation in preparation and practice. Professional School Counseling, 6, 198-204.
  • Plucker, J. A., Beghetto, R., & Dow, G. T (2004). Why isn't creativity more important to educational psychologists? Potentials, pitfalls, and future directions in creativity research. Educational Psychologist, 39 (2), 83-96 ,
  • Riggio, R. E. (1986). Assesment of basic social skills. Journal of Personality and Social Psychology, 51(3), 649-660.
  • Serin, O. (2001). Lisans ve lisansüstü düzeydeki fen grubu öğrencilerinin problem çözme becerileri, fen ve bilgisayara yönelik tutumları ile başarıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Serin, O. (2006). Sınıf öğretmenlerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 31(142), 80-88.
  • Shepherd, G. (1983). Developments in social skills training (1-17). New York: Academic Press.
  • Spence, S. (2003). Social skills training with children and young people, theory, evidence and practice, New York: Academic Press.
  • Şahin, C., ve Yeşil, R. (2010). Sınıf öğretmenliği aday öğretmenlerinin sosyal beceri ve empatik eğilim düzeyleri (AEU Eğitim Fakültesi örneği). E-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 1197-1212.
  • Şahin, D. (2009). Pre-schoolers, pre-school teachers, and inter personal problem-solving skills: a comparative study in Turkey and Belgium. Education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, DOI: 10.1080/03004270903514338
  • Şahin, N. H., ve Savaşır, I. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. No: 9.
  • Şahin, N., Şahin, N., & Heppner, P. P. (1993). Psychometric properties of the Problem Solving Inventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17, 379-396.
  • Taylan, S. (1990). Heppner'in problem çözme envanterinin uyarlama, güvenlik ve geçerlik çalışmaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Tümkaya, S.,Aybek. B.,ve Aldağ, H. (2009). An investigation of university students' critical thinking disposition and perceived problem solving skills. Eurasian Journal of Educational Research, 36, 57-74.
  • Wentzel, K. R. (2003). Motivating students to behave in socially competent ways. Theory Into Practice, 42 (4), 319-326.
  • Yüksel, G. (1989). Eğitim fakültesi ve öğretmenlik bilgisi sertifika programı öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. VII. Ulusal Eğitim Bilimler Kongresi, Konya.
  • Yüksel, G. (1997). Sosyal beceri envanterinin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (11), 39-48.
  • Yüksel, G. (1999). Öğretmen adayı öğrencilerin sosyal beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. G.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2), 97-109.
  • Yüksel, G. (2004). Sosyal beceri envanteri el kitabı. Ankara: Asil Yayıncılık.
  • Zebehazy, K.T., & Smith, T. J. (2011). An examination of characteristics related to the social skills of youths with visual impairments. Journal of Visual Impairment & Blindness, 105 (2), 84-95.