İlköğretim okullarında örgütsel zekâ düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri

Okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüşlerine göre, resmi ve özel ilköğretim okullarında, örgütsel zekâ düzeylerini belirlemek amacıyla yapılan bu araştırmada, Sakarya il merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan 499 ilköğretim okulu yöneticisi ve öğretmen -resmi ilköğretim okullarından 380, özel ilköğretim okullarından 199- katılmıştır. Veriler, Albrecht (2002) tarafından geliştirilen, "Örgütsel Zekânın Boyutları Ölçeği" den uyarlanan, "İlköğretim Okullarının Örgütsel Zekâ Düzeyleri Ölçeği" kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, "stratejik vizyon, paylaşılan kader, değişime istekli olma, içtenlik, güç birliği ve uygunluk, bilgiyi etkili kullanma, performans baskısı " boyutlarında değerlendirilen örgütsel zekâ düzeylerinin özel okullarda resmi okullara oranla daha yüksek algılandığı belirlenmiştir. Okulda yaptıkları görevlere göre örgütsel zekânın paylaşılan "kader" boyutu hariç, tüm boyutlarında istatiksel olarak anlamlı fark olduğu saptanmıştır. 21 yıl ve üstü kıdeme sahip olan çalışanların diğer çalışanlara oranla örgütsel zekânın tüm boyutlarının gerçekleşme düzeyini daha yüksek algıladıkları belirlenmiştir. Ancak, cinsiyetin çalışanların örgütsel zekâ algısında bir etkisi olmadığı saptanmıştır.

Perceptions of principals and teachers concerning the achieved level of organizational intelligence within primary schools

The objective of this research was to determine to what extent organizational intelligence (OI) has been achieved within private and public schools according to the perceptions of principals and teachers. The research included 499 principals and teachers -380 principals and teachers employed by public primary schools and 119 principals and teachers within the private primary school system- in Sakarya. Data was gathered utilizing the “Organizational Intelligence in Primary Education Schools Questionnaire” adapted from “Dimensions of the Organizational Intelligence Questionnaire” developed by Albrecht (2002). These findings were based on significant differences of perception concerning OI levels for the following dimensions: strategic vision, shared fate, appetite for change, heart, alignment and congruence, knowledge deployment and performance pressure. The results from analysis of all OI dimensions revealed that performances of private primary schools are superior to public primary schools. Principals and teachers with 21 years or more experience expressed more positive perceptions toward all OI dimensions. However, gender among the research subjects registered no effect on OI perceptions.

PDF

___

Albrecht, K. (2002). Seven traits of the intelligent organization. 12 Ocak 2006 tarihinde http://karlalbrecht.com/downloads/OI-WhitePaper-Albrecht.pdf, adresinden alınmıştır.
Argyris, C. (1993). On organizational learning. Cambridge, Massachusetts: Blackwell Publishers.
Balcı, A. (2002). Örgütsel gelişme. 2. Baskı, Ankara: PegemA Yayınları.
Beer, S. (1993). Diagnosing the system for organizations. Chichester: Wiley, (Original 1985).
Choo, C. W. (1995). Information management for an intelligent organization: The art of environmental scanning. Medford, NJ: Learned Information.
Demir, K. (2004). Öğrenen örgütlerden bilgi yönetimine. (Ed. Demir, K., ve Elma, C.), Öğrenen Örgütler. Ankara: Sandal Yayınları, 239-259.
Doğan, E. (2002). Eğitimde toplam kalite yönetimi. Ankara: Academyplus Yayınevi.
Erçetin, Ş. (2001). Örgütsel zekâ. 1. basım, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Erçetin, Ş. (2004a). Örgütsel zekâ ve örgütsel aptallık. 1. Baskı, Ankara: Asil Yayın-Dağıtım.
Erçetin, Ş. (2004b). Okullarda örgütsel zekânın eylemsel boyutları. 05 Şubat 2009 tarihinde http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2004_cilt2/sayi_1/1-11.pdf, adresinden alınmıştır.
Erdoğan, İ. (2002). Okul yönetimi: Öğretim liderliği. 3. Baskı, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Gardner, H. (2004). Zihin çerçeveleri. (Çev., Ebru Kılıç), Ankara: Alfa Yayınları.
Glynn, M. A. (1996). Innovative genius: A framework for relating individual and organizational intelligences to innovation. Academy of Management Review, 21 (4), 1081-1111.
Halal, W. E. (2006). Organizational intelligence: What is it, and how can managers use it? 14 Ekim 2006 tarihinde http://www.strategy-business.com/press/16635507/12644, adresinden alınmıştır.
Halal, W. E. & M. D., Kull (2006). Measuring organizational intelligence. 14 Ekim 2006 tarihinde http://www.auburn.edu/administration/horizon/measuring.html, adresinden alınmıştır.
Kalkan, V. D. (2004). Örgütsel öğrenme çalışmalarında yeni açılımlar: Örgütsel zekâ ve bilgi üretimi. 3.Ulusal Bilgi,Ekonomi ve Yönetim Kongresi Kitabı, Eskişehir.
Karslı, M. D. (2004). Yönetsel etkililik. 2. Baskı, Ankara: PegemA Yayınları.
Liebowitz, J.(1999). Building organizational intelligence. Florida: Crc Pres.
McMaster, M. D. (1996). The intelligence advantage: Organizing for complexity. Newton, MA: Butterworth-Heinemann.
Matheson, D. & Matheson, J. (1999). Akıllı örgüt. (Çev., Meral Tüzel), İstanbul: Boyner Holding Yayınları.
Morgan, G. (1986). Images of organizations. California: Sage Publications, Thousand Oaks.
Nonaka, I.&Taguchi, H. (1995). The knowledge creating company: How Japanese companies create the dynamics of innovation? Oxford: Oxford University Press.
Ökmen, Ö. ve Dönmez, D. (2005). Yönetsel ve organizasyonel yapı açısından kamu kurumlarında mükemmellik. İstanbul: Kalder Yayınları.
Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. 5. Baskı, Ankara: PegemA Yayıncılık.
Pinchot, E. & Pichot, G. (2006). The intelligent organization. 15 Mart 2006 tarihinde http://www.pinchot.com/MainPages/BooksArticles/IntelligentOrganization/TheIntellOrg.html, adresinden alınmıştır.
Rencher, A. C. (2002). Methods of multivariate analysis. New York, NY: Wiley-Interscience.
Schwaninger, M. (2001). "Intelligent organizations: An integrative framework". Systems Research and Behavioral Science, 18: 137-158.
Senge, P. M. (1990). The fifth discipline: The art and practice of the learning organization. New York: Doubleday Currency.
Sydanmaanlakko, P. (2002). An intelligent organization: Integrating performance, competence and knowledge management. Oxford: Capstone, England.
Şişman, M. (2002). Örgütler ve kültürler. 1. Baskı, Ankara: PegemA Yayıncılık.
Titrek, O. (2004). Öğrenen örgütlerde duygusal zekâyı geliştirme. (Ed. Demir, K.,ve Elma, C.), Öğrenen örgütler. Ankara: Sandal Yayınları, 239-259.
Yörük, S. (2006). İlköğretim okullarının örgütsel zekâ özelliklerini yansıtma düzeyleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ, yayınlanmamış doktora tezi.