Fizik öğretmen adaylarının analoji kullanımına îlişkin görüşleri ve elektrik akımı konusundaki analojileri

Bu araştırma, fizik öğretmen adaylarının analojilerle ilgili görüşlerini ve elektrik akımı konusunda ileride derslerinde kullanmayı düşündükleri analojileri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı bu çalışma, 2007-2008 bahar ve 2008-2009 güz yarı yıllarında Ankara'da bulunan bir devlet üniversitesinin Fizik Eğitimi Anabilim Dalı'nda öğretim gören beşinci sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ilk olarak, 39 öğretmen adayının fizik derslerinin öğretiminde analoji kullanımına yönelik görüşleri ele alınmıştır. 45-kişinin katıldığı araştırmanın ikinci bölümünde ise öğretmen adaylarına; "elektrik akımı", "direnç", "potansiyel fark" ve "üreteç" kavramlarının öğretiminde hangi analojileri kullanmayı düşündükleri sorulmuştur. Araştırma soruları doğrultusunda elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Elde edilen bulguları desteklenmek amacıyla öğretmen adaylarının %15'i ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda; öğretmen adaylarının analojilerin fizik derslerinde kullanılabileceğini, öğrencilerin başarılarını artırmada ve derse karşı tutumlarında olumlu etkisi olacağını düşündükleri tespit edilmiştir. Elektrik akımı konusunun öğretiminde ise, daha çok "borudan akan su modelini" kullanmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Öğretmenler tarafından derslerde genellikle öğretim tekniği olarak kullanılan analojiler, öğrencilerin ön bilgilerini belirlemede tamamlayıcı değerlendirme aracı olarak da kullanılabilir.

The perceptions of pre-service physics teachers about using analogies and their analogies related to electric current

This study aims to take the views of pre-service teachers on analogies, and to determine the analogies they would prefer to use in their future teaching. The study, where qualitative research techniques were made use of, was administered to the final year students at the Physics Education Department of a government university in Ankara within 2007-2008 spring and 2008-2009 fall semesters. The study consists of two sections. The first section involves the studying of 39 pre-service teachers' views on using analogies in teaching physics. In the second section, where 45 people participated, pre-service teachers were asked about the analogies they would use in teaching "electric current", "resistance", "potential difference" and "generator. Descriptive analysis was used in order to analyze the data collected from the research questions. In order to support the data obtained, semi-structured interviews were made with the 15% of the pre-service teachers. The study concluded that pre-service teachers perceived analogies as tools to be used in teaching physics and thought that they would have positive impacts on increasing students' achievement levels as well as their attitudes towards the subject. It was also determined that they preferred the "water flowing through the pipe" model in teaching electric current. Analogies, which are mainly used as teaching techniques in classes, could also be utilized as supplementary evaluation tools in order to determine students' previously learnt knowledge.

PDF

___

Ausubel, D. P. (1968). Educational psychology, a cognitive view. New York, Holt, Rinehart: Winston.
Ayçan, Ş. ve Yumuşak, A. (2003). Lise müfredatındaki fizik konuların anlaşılma düzeyleri üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 159, 20.09.2011 tarihinde http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/159/aycan-3mmusak.htm adresinden alınmıştır.
Bilgin, İ. ve Geban, Ö. (2001). Benzeşim (Analoji) yöntemi kullanılarak lise 2. sınıf öğrencilerinin kimyasal denge konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 29-32.
Brown, D. E. (1993). Refocusing core intuitions: A concretizing role for analogy in conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 30(10), 1273-1290.
Brown, D.E. (1994). Facilitating conceptual change using analogies and explanatory models. International Journal of Science Education, 16(2) 201-214.
Brown, D. E., & Clement, J. (1989). Overcoming misconceptions via analogical reasoning: abstract transfer versus explanatory model construction. Instructional Science, 18, 237-261.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Yayıncılık: Ankara.
Cankoy, O. (2005). Negatif ve pozitif işaretli sayıların çarpımının öğretimine öğretmen adaylarının önerdiği yöntemlerdeki benzetimler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 63-68.
Canpolat, N., Pınarbaşı, T., Bayrakçeken, S. ve Geban, Ö. (2004). Kavramsal değişim yaklaşımı- III: Model kullanımı. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 377-384.
Chiu, M.H., & Lin, J.W. (2005). Promoting fourth graders' conceptual change of their understanding of electirc curent via multiple analogies. Journal of Research in Science Teaching, 42(4), 429-464.
Clement, J. (1993). Using bridging analogies and anchoring ituitions to deal with students' preconceptions in physics. Journal of Research in Science Teaching, 30, 1241-1257.
Dagher, Z. R. (1995). Analysis of analogies used by science teachers. Journal of Research in Science Teaching, 32(3), 259-270.
Dagher, Z., & Cossman, G. (1992). Verbal explanations given by science teacher: Their nature and implications. Journal of Research in Science Teaching, 29, 361-374.
Dikmenli, M. ve Çardak, O. (2007). Biyoloji öğretmen adaylarının geliştirdikleri analojiler üzerine bir araştırma. Uluslar Arası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu, Bakü, 16-20.
Dilber, R., & Düzgün, B. (2008). Effectiveness of analogy on students' success and elimination of misconceptions. Latin-American Journal of Physics Education, 2(3), 174-183.
Duit R. (1991). On the role analogies in learning science. Science Education, 75, 649-672.
Dupin, J.J., & Joshua, S. (1989). Analogies and "modeling analogies" in teaching: Some examples in basic electricity.Science Education, 73(2), 207-224.
Gentner, D. (1983). Structure-mapping: A theoretical framework for analogy. Cognitive Science, 7, 155-170.
Gülçiçek, Ç., Bağı, N. ve Moğol, S. (2003). Öğrencilerin atom yapısı-güneş sistemi pedagojik benzeştirme (anoloji) modelini analiz yeterlilikleri. Milli Eğitim Dergisi, 159, 74-84.
Glynn, S. M. (2007). Methods and strategies: The teaching-with-analogies model. Science and Children, 44(8), 52-55.
Glynn, S. M. (2008). Making science concepts meaningful to students: Teaching with analogies. In S. Mikelskis-Seifert, U. Reingelband & M. Brückman (Eds.), Four decades of research in science education: From curriculum development to quality improment. 113-125. Münster, Germany: Waxmann.
Karamustafaoğlu, S. ve Yavuz, D. (2006). Fen ve teknoloji öğretimine yönelik sınıf öğretmen adaylarının geliştirdikleri analojiler. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara, 322.
Katipoğlu, M. ve Gürel, Z. (2004). Öğrencilerin trafikteki olayları temel fizik kanunlarını kullanarak açıklama becerileri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya, 20.09.2011 tarihinde http://www.pegema.net/dosya/dokuman/355.pdf adresinden alınmıştır.
Kesercioğlu, T., Yılmaz, H., Çavaş, H. P. ve Çavaş, B. (2004). İlköğretim fen bilgisi öğretiminde analojilerin kullanılması. "Örnek uygulamalar". Ege Eğitim Dergisi, (5) 1, 27-35.
Lawson, D., & Lawson, A. (1993). Nueral princip of memory and neural theory of analogical insight. Journal of Research in Science Teaching, 30 (10), 1327-1348.
Mason, L. (2004). Fostering understanding by structural alignment as a route to analogical learning. Instructional Science, 32, 293-318.
Nottis, K.E.K., & McFarland, J. (2001). A comparative analysis of pre-service teacher analogies generated for process and structure concepts. Electronic Journal of Science Education, (5), 4, 20.09.2011 tarihinde http://ejse.southwestern.edu/article/view/7667/5434 adresinden alınmıştır.
Paatz, R. (2004). A case study analysing the process of analogy-based learning in a teaching unit about simple electric circuits. International Journal of Science Education, 29(9), 1065-1081.
Paris, N.A., & Glynn, S.M. (2004). Elaborate analogies in science text: tools for enhancing preservice teachers' knowledge and attitudes. Contemporary Educational Psychology 29, 230-247.
Podolefsky, N.S., & Finkelstein, N.D. (2006). Use anlogy in learning physics: The role of representations. Physical Review Special Topics.-Physics Education Research, 2, 020101, 1-10. doi: 10.1103/PhysRevSTPER.2.020101
Thiele, R. B., & Treagust, D. F. (1994). The nature and extend of analogies in secondary chemistry textbooks. Instructional Science, 22, 61-74.
Treagust, D.F., Duit, R., Joslin, P., & Lindauer, I. (1992). Science teachers' use of analogies: Observations from classroom practice. International Journal of Science Education, 14(4), 413-422.
Treagust, D.F., Harrison, A.G., & Venville, G.J. (1996). Using an anological teaching approach to engender conceptual change. International Journal of Science Education, 81, 213-229.
Şahin, F., Mertoğlu, H. ve Çömek, A. (2001). Öğrencilerin oluşturdukları analojilerin öğrenmeye etkisi. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildirileri, İstanbul, 194-199.
Şen, Al. ve Çıldır, I. (2007). Üniversite öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki düşüncelerinin farklı yöntemlerle tespit edilmesi. Uluslar Arası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu, Bakü, 11-15.
Yerrick, R.K., Doster, E., Nugent, J.S., Parke, H.M., & Crawley, F.E. (2003). Social interaction and the use of analogy: An analysis of preservice teachers' talk during physics inquiry lessons. Journal of Research in Science Teaching, 40(5), 443-463.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin yayınları.