Birleştirilmiş ve Bağımsız Sınıflarda Çalışan Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Doyum ve Tükenmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması

Araştırmanın amacı, birleştirilmiş ve bağımsız sınıfta görev yapan sınıf öğretmenlerinin mesleki doyum ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi ve karşılaştırılmasıdır. Çalışmanın verileri 2013-2014 eğitim-öğretim yılı birinci döneminde Ankara ilinin merkez ve taşra ilçelerinde bağımsız sınıfta görev yapan 465 sınıf öğretmeni ve birleştirilmiş sınıfta çalışan 75 sınıf öğretmeninden elde edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin mesleki doyum düzeyleri Minnesota İş Doyum Ölçeği-Kısa Formu (MİDÖ-KF), tükenmişlik düzeyleri ise Maslach Tükenmişlik EnvanteriEğitimci Formu (MTE-EF) kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular birleştirilmiş ve bağımsız sınıfta çalışan sınıf öğretmenlerinin genel iş doyumlarının orta düzeyde olduğunu göstermektedir. Birleştirilmiş ve bağımsız sınıfta çalışan öğretmenler duygusal tükenme boyutunda orta, duyarsızlaşma boyutunda düşük düzeyde tükenmişlik yaşamaktadır. Kişisel başarı boyutunda ise bağımsız sınıfta görev yapan öğretmenler düşük, birleştirilmiş sınıfta çalışan öğretmenler orta düzeyde tükenmiştir. Sınıf öğretmenlerinin mesleki doyum ve tükenmişlik düzeyleri birleştirilmiş ve bağımsız sınıfta çalışma durumuna göre karşılaştırıldığında bağımsız sınıfta çalışan öğretmenler lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar elde edilmiştir. Bağımsız sınıfta çalışan öğretmenler içsel doyum ve genel doyum boyutunda daha fazla iş doyumu yaşamaktadır. Ayrıca kişisel başarı boyutunda birleştirilmiş sınıfta çalışan sınıf öğretmenlerine göre anlamlı biçimde daha az tükenmişlik yaşadıkları tespit edilmiştir

A Comparison of Combination Classroom Teachers' and Single-Grade Teachers' Job Satisfaction and Burnout Levels

The purpose of this study was to determine and compare job satisfaction and burnout levels of primary school teachers working in combination and single-grade classrooms. The data were collected from 465 primary school teachers who work in single-grade classrooms and 75 primary school teachers who work in combination classrooms in the central towns and rural areas of Ankara in the first semester of 2013-2014 academic year. The job satisfaction levels of the primary school teachers were measured through Minnesota Job Satisfaction QuestionnaireShort Form (MSQ-SF), and burnout levels were measured through Maslach Burnout Inventory-Educators Survey (MBI-ES). The results indicated that general job satisfaction level of the primary school teachers working in combination and single-grade classrooms was at medium level. They experienced emotional exhaustion at a medium level and depersonalization at a low level. The teachers of single-grade classrooms had a low level of personal accomplishment, while the teachers of combination classrooms had a medium level of burnout.Statistically significant differences were found as a result of the comparison between the teachers in combination and single-grade classrooms in terms of job satisfaction and burnout levels

PDF

___

Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe işgören iş tatminini etkileyen faktörler: Beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama.Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi,4, 1-25.
Aksoy, N. (2008). Birleştirilmiş sınıflarda eğitim-öğretim: Genç ve deneyimsiz öğretmenlerin görüşlerine dayalı bir araştırma. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 6(21), 83-108.
Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü (19.06.2012). 2012-2013 yılı eğitim istatistikleri. [Çevrim-içi: http://ankara.meb.gov.tr/www/egitim-istatistikleri/icerik/24], Erişim Tarihi: 20.05.2013.
Balcı, A. (1983). İş doyumu ve eğitim yönetimine uygulanması.Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,16(1), 578-586.
Bilir, A. (2008). Birleştirilmiş sınıflı köy ilköğretim okullarında öğretmen ve öğretim gerçeği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 1-22.
Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi (1999). 13 no'lu genel yorum: Eğitim hakkı. [Çevrim-içi: http://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/], Erişim tarihi: 07.03.2014.
Bozkurt, N. (2004, Temmuz). İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başa çıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi.XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunulmuştur, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
Brunswic, É., & Valérien, J. (2004). Multigrade schools: improving access in rural Africa? UNESCO: International İnstitute for Educational Planning.
Byrne, B. M. (1994). Burnout: Testing for the validity, replication, and invariance of causal structure across elementary, intermediate, and secondary teachers. American Educational Research Journal, 31(3), 645-673.
Can, S., Can, Ş. ve Dalaman, O. (2010). Sınıf öğretmenlerinin çeşitli faktörlere göre iş doyum düzeyleri (Muğla ili örneği). Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 299-311.
Cano-García, F. J., Padilla-Muñoz, E. M., & Carrasco-Ortiz, M. Á. (2005). Personality and contextual variables in teacher burnout. Personality and Individual Differences, 38(4), 929-940.
Cordes, C. L., & Dougherty, T. W. (1993). A review and an integration of research on job burnout.Academy of Management Review,18(4), 621-656.
Çıngı, H. (1990). Örnekleme kuramı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi.
Dorman, J. P. (2003). Relationship between school and classroom environment and teacher burnout: A LISREL analysis. Social Psychology of Education, 6(2), 107-127.
Dursun, F. (2006). Birleştirilmiş sınıflarda eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 33-57.
Erdem, A. R. ve Yaprak, M. (2011). Köy ve ilçe merkezinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin halkla etkileşim ve mesleki memnuniyet boyutunda karşılaştığı sorunlar ve bu sorunların performansına etkisi konusundaki görüşleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 152-162.
Erden, M. (1996). Multigraded classes in Turkey: Improving the quality of instruction. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 85-88.
Ertürk, E. ve Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmenler üzerine örnek bir uygulama. Ege Academic Review, 12(1), 41-54.
Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
Friesen, D., & Sarros, J. C. (1989). Sources of burnout among educators. Journal of Organizational Behavior, 10(2), 179-188.
Gömleksiz M. N., Cüro, L. ve Kılınç, H. H. (2011). Birleştirilmiş sınıflarda etkinliklerin uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(2), 1821-1835.
Gözler, A. (2009). Birleştirilmiş sınıflı okulların yönetim problemleri ve çözüm önerileri. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Güllü, E. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim okulu yöneticilerinin liderlik stilleriyle öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Günbayı, İ. (2001). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(2), 93- 112.
Günbayı, İ. ve Toprak, D. (2010). İlköğretim okulu sınıf ve özel sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin karşılaştırılması. İlköğretim Online, 9(1), 150-169. Herzberg, F. (1987). One more time: How http://www.sph.ukma.kiev.ua/images/Seminar_4_One_More_Time_How_Do_You_Motivate_Employees%20(H erzberg).pdf], Erişim tarihi: 20.03.2014. do you motivate
employees? [Çevrim-içi:
Kantas, A., & Vassilaki, E. (1997). Burnout in Greek teachers: Main findings and validity of the Maslach Burnout Inventory. Work & Stress, 11(1), 94-100.
Karakelle, S. ve Canpolat, S. (2008). Tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim öğretmenlerinin öğrencilere yaklaşım biçimlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(147), 106-120.
Kaya, K. ve Taşdemirci, E. (2005). Birleştirilmiş sınıflar ile bağımsız sınıflarda ilk okuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunların karşılaştırmalı incelemesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 1- 26.
Kayhan, N. (2008). İlköğretim okulları I. kademede görev yapan sınıf öğretmenlerinin yeni ilköğretim programlarını kabullenmişlik düzeyleri ve mesleki doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi.
Kazu, H. ve Aslan, S. (2012). Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersi öğretim programına yönelik görüşlerinin incelenmesi (Nitel bir araştırma). Turkish Studies, 7(2), 693-706.
Koçel, T. (2007). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Arıkan Basım Yayın Dağıtım.
Köksal, K. (2005). Türkiye'nin gerçeği birleştirilmiş sınıflı okullar. TSA Dergisi, 3, 174-178.
Kudal, Z. A. ve Altun, T. (2012). Birleştirilmiş sınıflarda yapılandırmacı yaklaşımın uygulanabilirliğinin öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi: Trabzon ili örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 89-109.
Leiter, M. P., & Maslach, C. (2003). Areas of worklife: A structured approach to organizational predictors of job burnout. In P. L. Perrewé and D. C. Ganster (Eds.). Emotional and physiological processes and positive intervention strategies (Research in occupational stress and well-being, Volume 3) (pp. 91-134). Bingley: Emerald Group Publishing Limited.
Little, A. W. (2001). Multigrade teaching: Towards an international research and policy agenda.International Journal of Educational Development,21(6), 481-497.
Luthans, F. (1992). Organizational behavior. Singapore: McGraw Hill.
Maslach, C. (2003). Job burnout new directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
Maslach, C., Jackson, S. E., & Leiter, M. P. (2010). Maslach Burnout Inventory manual. (3rd ed.). mindgarden.com.
Mason, D. A., & Burns, R. B. (1995). Teachers' views of combination classes. The Journal of Educational Research, 89(1), 36-45.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2012-2013). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2012-2013. [Çevrim-içi: http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2012_2013.pdf], Erişim tarihi: 15.06.2013.
Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik (1999). [Çevrim-içi: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/8301.html], Erişim tarihi: 20.09.2013.
Minibaş, J. (1990). Özel ve devlet ilkokullarında görev yapan öğretmenlerin iş tatmini düzeyi ve bu düzeyin frustrasyon karşısında gösterilen tepki tipi ve agresyon yönü ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi.
Nias, J. (1981). Teacher satisfaction and dissatisfaction: Herzberg's 'two-factor' hypothesis revisited. British Journal of Sociology of Education, 2(3), 235-246.
Palavan, Ö. (2012). Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflı ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgilerin kazanımlarına erişim düzeyleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 281-294.
Perie, M., Baker, D. P., & Whitener, S. (1997). Job satisfaction among America's teachers: Effects of workplace conditions, background characteristics and teacher compensation. Washington: National Center for Education Statistics.
Perrachione, B. A., Rosser, V. J., & Petersen, G. J. (2008). Why Do They Stay? Elementary Teachers' Perceptions of Job Satisfaction and Retention. Professional Educator, 32(2).
Russell, D. W., Altmaier, E., & Van Velzen, D. (1987). Job-related stress, social support, and burnout among classroom teachers.Journal of Applied Psychology,72(2), 269-274.
Saiti, A. (2007). Main factors of job satisfaction among primary school educators: Factor analysis of the Greek reality. Management in Education, 21(2), 28-32.
Sağ R., Savaş, B. ve Sezer, R. (2008). Burdur'daki birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin özellikleri, sorunları ve ihtiyaçları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 37-56.
Saraçoğlu, S., Böyük, U. ve Tanık, N. (2012). Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflarda öğrenim gören ilköğretim öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 83-100.
Sarı, H. (2004). An analysis of burnout and job satisfaction among Turkish special school headteachers and teachers, and the factors effecting their burnout and job satisfaction. Educational Studies, 30(3), 291-306.
Schwab, R. L., Jackson, S. E., & Schuler, R. S. (1986). Educator burnout: Sources and consequences. Educational Research Quarterly, 10(3), 14-30.
Şahin, A. E. (2003). Birleştirilmiş sınıflar uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 166-175.
Tengilimoğlu, D. (2005). Hizmet işletmelerinde liderlik davranışları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma.Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi,1, 23-45.
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (1989). Multigrade teaching in single teacher primary schools. [Çevrim-içi: http://unesdoc.unesco.org/images/0008/000845/084515eo.pdf], Erişim tarihi: 22.09.2013.
Veenman, S. (1995). Cognitive and noncognitive effects of multigrade and multi-age classes: A best-evidence synthesis. Review of Educational Research, 65(4), 319-381.
Weiss, D. J., Dawis R. V., England, G. W., & Lofquist, L. H. (1967). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire, %20Manual%20for%20the%20MN%20Satisfaction%20Questionnaire.pdf], Erişim tarihi: 12.01.2013.
https://www.psych.umn.edu/psylabs/vpr/pdf_files/Monograph%20XXII%20
Yavaş, T. (2007). Kırsal alanda ve kent merkezinde çalışan sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Yılmaz, A. ve Ceylan, Ç. B. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(2), 277-394.