Akademik beklentilere ilişkin stres envanterinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Bu çalışmanın amacı, Akademik Beklentilere İlişkin Stres Envanteri (ABSE)’nin Türkiye’deki lise öğrencilerine uyarlanmasıdır. Ölçeğin yapı geçerliği, ölçüt geçerliği, iç tutarlılığı ve test-tekrar test güvenirliği incelenmiştir. Açıklayıcı faktör analizi sonuçlarına gore ölçeğin iki boyutlu olduğu ortaya çıkmıştır. Aile/Öğretmen Beklentileri (AÖB) olarak adlandırılan birinci boyutta beş madde; Kendine İlişkin Beklentiler (KB) olarak adlandırılan ikinci boyutta dört madde yer almıştır. Ölçüt geçerliği için Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği-Kısa Form, Sürekli Kaygı Envanteri ve Reynolds Ergen Depresyon Ölçeği kullanılmıştır. ABSE’nin toplam ve alt ölçek puanları ile ölçüt alınan ölçekler arasında orta düzeyde korelasyonlar elde edilmiştir. Ölçeğin iç tutarlılığı toplam puan ve alt boyutlar için .65 ve .82 arasında; test-tekrar test güvenirliği .49 ve .66 arasındadır.

___

  • Bahar, M. (2000). Üniversite öğrencilerinin çevre eğitimi konularındaki ön bilgi düzeyi, kavram yanılgıları. V. Uluslararası Ekoloji ve Çevre Sorunları Sempozyumu 1-2 Kasım Tübitak, Ankara.
  • Baldassare, M., & Katz, C. (1992). The personal threat of environmental problems as predictor of environmental practices. Environment and Behavior, 24(5), 601-616.
  • Beyhun, N. E., Vaizoğlu S. A., Mete, A., Okur, S., Ongun, M., Orçan, S., Güler, Ç. (2007). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2005-2006 Öğretim Dönemi Son Sınıf Öğrencilerinde Çevresel Risk Algılama Düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 6, 5, 345-350.
  • Dunlap, R. E., Van Liere, K. D., Mertig, A. G. & Jones, R. E. (2000). Measuring endorsement of new ecological paradigm: A revised NEP scale. Journal of Social Issues, 56(3), 425-442.
  • Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
  • Hines, J., Hungerford, H., & Tomera, A. (1986-1987). Analysis and synthesis of research on responsible behavior: A meta-analysis. The Journal of Environmental Education, 18(2), 1-8.
  • Hungerford, H., & Volk, T. (1990). Changing learner behavior through environmental education. The Journal of Environmental Education, 21(3), 8-21.
  • Gigliotti, L. (1990). Environmental education: What went wrong? What can be done? The Journal of Environmental Education, 22(1), 9-12.
  • Gürsoy, Ş. T., Çiçeklioğlu, M., Börekçi, N., Soyer, M. T ve Öcek, Z. (2008). İzmir Karşıyaka belediye çalışanlarında çevresel risk algılama düzeyi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(1), 20-27
  • Kalaycı, Ş. (Edit.) (2005). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. BRC Matbaacılık, Ankara.
  • Karger C. R. (1996) Wahrnehmung und Bewertung von Umweltrisiken: Was können wir aus der Forschung zu Naturkatastrophen lernen? Heft 57, Julich.
  • Karger, C.R. & Wiedemann, P.M. (1994): Wahrnehmung von Umweltproblemen. Natur und Landschaft, 69(1), 3-8.
  • Karger, C. R. & Wiedemann, P. M. (1996). Wahrnehmung und Bewertung von Umweltrisiken. Forschungszentrum Julich, Programmgruppe Mensch, Umwelt, Technick. Arbeiten zur Risiko-Kommunikation, Heft 59.
  • Lai, C. J., Brennan, A., Chan, H., & Tao, J. (2003). Disposition toward environmental hazards in Hong Kong Chinese: validation of a Chinese version of the environmental appraisal inventory (EAI-C). Journal of Environmental Psychology 23, 369-384.
  • Lazo, J. K., Kinnell, J. C. ve Fisher, A. (2000). Expert and layperson perception of ecosystem risk. Risk Analysis, 20(2), s 179-193.
  • Lemyre, L. L., Jennifer E. C., Mercier P., Bouchard, L. and Krewski, D. (2006). The structure of Canadians' health risk perceptions: Environmental, therapeutic and social health risks'. Health, Risk & Society, 8(2),185-195.
  • McDaniels, T., Axelrod, L. & Slovic, P. (1995): Characterizing perception of ecological risk. Risk Analysis, 15(5), 575-609.
  • Parlak, B. (2004). Çevre-Ekoloji-Çevrebilim: Kavramsal bir tartışma. In Mehmet C. Marın ve Uğur Yıldırım (Eds.), Çevre sorunlarına çağdaş yaklaşımlar. (s.13-30). İstanbul: Beta Basım A.Ş.
  • Ramsey, J., Hungerford, H., ve Volk, T. (1992). Environmental education in the K-12 curriculum: Finding a niche. The Journal of Environmental Education, 23(2), 35-45.
  • Renn, O. (2003). Wahrnehmung technischer Risiken. Gastvortrag am Graduiertenkolleg Naturkatastrophen. Universität Karlsruhe. http://www.gknk.unikarlsruhe.de/Historie/V.Renn.shtml 15.04.2008.
  • Riechard, D. (1993). Risk literacy: Is it the missing link in environmental education? The Journal of Environmental Education, 25(1), 8-12.
  • Riechard, D. E. ve Peterson S. J. (1998). Perception of environmental risk related to gender, community socioeconomic setting, age, and locus of control. The Journal of Environmental Education, 30(1), 11-19.
  • Satterfield, T.A., Mertz, C.K., ve Slovic, P. (2004). Discrimination, vulnerability and justice in the face of risk. Risk Analysis 24(1), 115-129.
  • Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
  • Slimak, M. W. ve Dietz, T. (2006). Personal values, beliefs and ecological risk perception. Risk Analysis, 26(6), 1689-1705.
  • Slovic, P. (1987). Perception of risk. Science, 236(4799), 280-285.
  • Slovic, P., Fischhoff, B. ve Lichtenstein, S. (2007). Rating the risk. In Ragnar, E. Löfstedt (Eds.), The perception of the risk. (s. 104-120). London: Earthscan Publications.
  • Soran, H., Morgil, İ., Yücel, S., Atav, E. ve Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128-139.
  • Szasz, A. (1994). Ecopopulism: Toxic waste and the movement for environmental justice. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
  • Taksin, O. (2009). The environmental attitudes of Turkish senior high school students in the context of postmaterialism and the new environmental paradigm. International Journal of Science Education, 31(4), 481-502.
  • Tuncer, G., Tekkaya, C. ve Sungur, S. (2006). Pre-service teachers’ beliefs about sustainable development: Effect of gender and enrollment to an environmental course. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 179-187.
  • Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Ortaöğretim kurumlarında çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitim programları hakkındaki görüşleri, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli.
  • Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre eğitim programları hakkındaki görüşleri, VII. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
  • Ünal, S. ve Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17,142-154.
  • Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162.
  • Walsh-Daneshmandi, A. & MacLachlan, M. (2000). Environmental risk to self: Factor analysis and development of subscales for the environmental appraisal inventory (EAI) with an Irish sample. Journal of Environmental Psychology, 20, 141-149.
  • Wilson, C. (1990). Education and risk. In J. Handmer & E. Penning-Rowsell (Eds.), Hazards and the communication of risk (s. 53-68). Brookfield, VT: Gower.
  • Zwick, M. M. & Renn, O. (2002). Wahrnehmung und Bewertung von Risiken Ergebnisse des “Risikosurvey Baden Württemberg 2001, Gemeinsamer Arbeitsbericht der Akademie für Technikfolgenabschätzung und der Universität Stuttgart, Lehrstuhl für Technik- und Umweltsoziologie.
  • Zint, M. T. (2001). Advancing environmental risk education. Risk Analysis, 21(3), 417-426.