TARİHİ ÇANAKKALE SERAMİKLERİNİN YENİDEN ÜRETİMİNE YÖNELİK GÜNCEL-TEKNOLOJİK DENEMELER / The Production Technology of Çanakkale Ceramics, the Techniques and Reproduction

Tarihi Çanakkale Seramikleri üretim teknolojisi, form ve desen anlayışıve yakın tarih sanatsal üretimi olması bakımından yeniden üretimlerine yönelikbir çalışmaya imkân vermektedir. Günümüzde hala pek çok orijinal örneğineulaşılma rahatlığı da bunu açıkça ortaya koymaktadır. Müzeler, koleksiyonerlerve antikacılarda halen bir 20.yüzyıl Çanakkale seramiği bulmak mümkünolmaktadır. Bu da yeniden üretim çalışma ve araştırmalarında önemli bir veridir.Çanakkale seramikleri çok çeşitli desenleri ve formlarıyla yaratıcı güce sahipeserlerdir. 17. yüzyıl sonu ile 19. yüzyıl ilk yarısı arasına tarihlenen örnekleriustalıkla işlenmiş zevkli desenleriyle ilgimizi çekerler. 19. yüzyıl ikinci yarısı,20. yüzyıl başı örnekleri, genelde farklı astar yapıları ve süslü eserleri ile dikkatçekmekle beraber, bezemeleri ve kabartmalarıyla çok ilginç, modern sanatın enaşırı örnekleriyle paralel tutulabilecek seramiklerdir. Yapılan araştırmalara göregeleneksel Çanakkale çömlek yapımda kullanılan çömlekçi çamuru, boya ve sırmaddeleri genellikle yöreden temin edilirdi. Formların üretiminde kullanılançamur, astar ve astar yapısı, uygulama şekli, boya yapımında kullanılan metaloksitler ve kullanım şekli ve sır yapısı, sırlama yöntemleriyle fırınlamasına kadarbu çalışmada pek deneme yapılarak üretim teknolojisi incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Çanakkale, seramik, çini, çini teknolojisi, sır, boya, kilThe Production Technology of Çanakkale Ceramics, theTechniques and ReproductionAbstractThe production technology of Çanakkale ceramics allows a kind ofreproduction work which can be done towards their form/pattern conceptand artistic production. Today, this is obvious because of the ease of reaching many original ceramic works. It is still possible to find a 20thcentury Çanakkale ceramics in a museum, or in a collection, or in anantique shop. This is an important data for reproduction works andresearches. With their various kinds of patterns/ornamentation and forms,Çanakkale ceramics have the factor of creativity. Çanakkale ceramicswhich are dated between the end of 17th century and the first half of 19thcentury, display tasteful ornaments applied skillfully. The ceramics of thesecond half of 19th century and the beginning of 20th century aresignificant with their different undercoatings, ornamentation and reliefswhich can be considered as having similarities with extreme works ofmodern art. According to researches, the potter’s mud, paints and glazeused for the production of traditional Çanakkale pots, are usually foundand provided in the region. Places in which the potter’s mud can be foundare Eceabat, Akköy, Esenler and Jandarma Mevkii. In this project, themud, undercoating, application tecjnique, metal oxides in paints, theirusage, glaze and glazing methods and firing are experimented and theproduction technology is examined.Keywords: Çanakkale, ceramic, tile, technological of tile, pigment, glaze,clay

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale, seramik, çini, çini teknolojisi, sır, boya, kil : Çanakkale, seramik, çini, çini teknolojisi, sır, boya, kil

-

Abstract Yapılan araştırmalara göre, Çanakkale seramik ve çömlek yapımında kullanılan hammaddeler, çömlekçi çamuru olarak kullanılan ve rengi yöreden yöreye farklılık gösteren toprak (kil), form dış yüzeyini kaplayan ve ürüne bazı dekoratif değerler katan sıvı bir kil tabakası olarak tanımlanan astar, çeşitli boyar maddelerden elde edilen ve formun dekorlanmasında kullanılan renkli boyalar ve seramik çamurlarının üzerinde, artistik ve endüstriyel amaçla kullanılan, pişirim sonucunda elde edilen, kullanma yüzeylerini dış etkenlere daha dayanıklı hale getiren ince camsı tabaka olan da sırdır. Bu hammaddeler Çanakkale civarı yöreleri olan Eceabat, Akköy, Esenler ve Jandarma Mevkii’lerinden temin edilmekteydi. Bu çalışma, Çanakkale seramiklerinin yaşatılması adına Çanakkale’de bulunan çömlekçi atölyelerinden müzelere ve eğitim kurumlarına kadar inceleme ve araştırması yapılarak hazırlanmıştır. Ayrıca tarihi Çanakkale seramiklerinin son dönemlerinde seramik yapan ustalarla da bizzat görüşülerek fikirleri

Keywords:

Çanakkale, ceramic, tile, technological of tile, pigment, glaze, clay,

PDF

___

Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul, 1996
Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı” Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977
Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul,
Bakla, Erdinç, “Çanakkale Seramiğine Saygı”, VİP Dergisi, İstanbul, 1991
Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1996
Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007
Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013
Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New York, 1975
Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve Çanakkale Yöresi Killeri ile Perdahlı Astar Uygulamaları, Yüksek lisans Tezi, 1997
Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve Günümüz Yorumları, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007
Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San., Ankara, 1971
Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk Hanım Museum, İstanbul,1991
Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Kaynakça Kaynakça
Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma
Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul, 1996 Enstitüsü, İstanbul, 1996
Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı”
Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı” Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977 Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977
Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları,
Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul, İstanbul,
Bakla, Erdinç, “Çanakkale Seramiğine Saygı”, VİP Dergisi, İstanbul, 1991
Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları,
Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1996 Eskişehir, 1996
Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer
Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007 Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007
Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı
Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013 Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013
Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New
Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New York, 1975 York, 1975
Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve
Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve Çanakkale Yöresi Killeri ile Perdahlı Astar Uygulamaları, Yüksek lisans Tezi, 1997 1997
Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve
Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve Günümüz Yorumları, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007 Enstitüsü, 2007
Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San.,
Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San., Ankara, 1971 Ankara, 1971
Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk
Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk Hanım Museum, İstanbul,1991 Hanım Museum, İstanbul,1991
Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü,
Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Sadberk