Marksist Sanat Anlayışı

Karl Marx, ekonomik ve toplumsal ilişkilere yoğunlaşarak kapitalist toplumun nasıl işlediğini, feodalizmin içinden nasıl doğduğunu, modern toplumdaki sınıfların üretimsel gelişimlerindeki tarihsel evrelerle nasıl bağlantılı olduğunu açıklamaya çalışır. Ekonomik ve toplumsal ilişkiler bağlamında kapitalizmin ardındaki temelde yatan sınıf mücadelelerini görünür kılarak üretici kaynakların sahibi olan burjuva sınıfının ve çalışmak zorunda olan proleterya sınıfının mücadelesini tarihsel materyalist bir bakışla ele alır. Zira Marksizm’de büyük öneme sahip olan “yabancılaşma kuramı”, “emek-değer kuramı” ve “materyalist tarih anlayışı”, kapitalist toplumun nasıl işlediğini göstermek ve feodal düzenden kapitalist düzene doğru insanların ekonomik temelli ilişkilerine yoğunlaşan evrimlerini açıklayan temel kavramlardır. Bu kavramlar aracılığıyla Marks, sosyal ve tarihsel bir varlık olan insana kapitalizmin dünyasıyla ilgili epistomolojik bilgi aktarımı yaparken, insanların maddi dünyaya dair kavrayışlarını güçlendirir. Düşünceler ve kavramlar insanların maddi etkinliklerine bağımlı olduğu için sanat, toplumsal değişmenin ve dönüşmenin en etkin kuvvetidir. Maddi yaşamın karşıtlıklarından dünyaya dair bir izlenim oluşturur. Bu makalede özellikle sanatın etkin olan yönü vurgulanarak, insan yaşamının sosyo-ekonomik koşullarına entelektüel bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Ulaşılan sonuçlar bakımından, Marksist perspektiften hareketle sanatın sosyo-ekonomik koşullara, politik etkilere yönelik ilgisini karakterize eden entelektüel faaliyet sorunlaştırılmaktadır. Marksist temellerden yola çıkan yeni sanat anlayışı ile birlikte dünyayı değiştirmeye yönelik devrimci nitelikteki pratik amaç işlevselci bir sanat görüşünü onaylayacak şekilde temellendirilmektedir. Buradan hareketle Marksist açıdan ekonomik, politik, ideolojik yapılanmalarla karakterize edildiği düşünülen sanatın ne olduğu sorusunun cevabı belirlenmektedir.

Marxist Art Understanding

Karl Marx expresses how capitalist society functions, how it was born out of feudalism and how it is related to the historical phases during the production developments of modern society class structure by focusing on the economic and social relations. In terms of economic and social relations, Marx deals with the proletarian struggle which has to work and the bourgeoisie that has the producer resources through ahistorical and materialist perspective by making visible the class struggles behind capitalism. For ‘the theory of alienation’, ‘labour theory of value’ and ‘perception of materialist history’ which are very significant in Marxism are the basic concepts explaining the evolutions focusing on the economy-based relations of human beings from feudal order to the capitalist order and revealing how capitalist societfunctioned. Through these concepts, Marx strengthens people's insights into the material world while transferring epistomological knowledge of the world of capitalism to human being, a social and historical entity. Art is the most effective force of social change and transformation because ideas and concepts depend on people's material activities. It creates an impression of the world from the contradictions of material life. In this study, we tried to draw an intellectual frame on the socio-economic conditions of human life by emphasizing the effective aspect of art. In terms of result achieved, the intellectual activity which characterizes the interest of Art to socio-economic conditions and politic influences is problematized. Together with new art intellection which stems from Marxist essentials, the practical purpose, which is in revolutionary trait of changing the world, is being grounded so as to approve a functionalist art view. From this point of view, the answer for the question what the art is, which is thought to characterize economic, politic, ideological structuring in terms of Marxist point of view, is being determined. Marx grounds the concept of alienation upon a dialectic and materialist philosophy within the borders of socialism which has been potentially found in

___

  • Albert, M. (2007). Kapitalizm ötesinde yaşam: umudu gerçeğe dönüştürmek (T. Doğan, Çev.). İstanbul: Bgst Yayınları.
  • Benhabib, S. (2005). Eleştiri, norm ve ütopya (İ. Tekerek, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Derrida, J. (2007). Marx’ın hayaletleri: borç durumu, yas çalışması ve yeni enternasyonal (A. Tümertekin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Eagleton, T. (2010). Estetiğin ideolojisi. B. Gözkan (Ed.). Ankara: Doruk Yayımcılık.
  • Eagleton, T. (2011). Marx neden haklıydı? (O. Köymen, Çev.). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Horkheimer, M. (2008). Akıl tutulması (O. Koçak, Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
  • Hünler, H. (2011). Estetik’in kısa tarihi: modern kültür ve sanat üzerine felsefi bir araştırma. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Mannheim, K. (2004). İdeoloji ve ütopya (M. Okyayuz, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
  • Marks, K. (1966). Felsefenin sefaleti (E. Başar, Çev.). İstanbul: Sol Yayınları.
  • Marks, K. (2003). Kapital: kapitalist üretimin eleştirel bir tarihi (A. Bilgi, Çev.). İstanbul: Eriş Yayınları.
  • Marks, K. (2016). Hegel’in hukuk felsefesinin eleştirisi (K. Somer, Çev.). İstanbul: Sol Yayınları.
  • Marks, K., & Engels, F. (1995). Seçme yazışmalar 1: (1844-1869) (Y. Fincancı, Çev.). İstanbul: Sol Yayınları.
  • Marks, K., & Engels, F. (2004). Alman ideolojisi [Feuerbach] (S. Belli, Çev.). İstanbul: Sol Yayınları.
  • Marks, K., & Engels, F. (2009). Yazın ve sanat üzerine (M. İ. Erdost, Yay. Haz.). İstanbul: Sol Yayınları.
  • Marks, K., & Engels, F. (2018). Komünist manifesto (T. Bora, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Moran, B. (2008). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Nietzsche, F. (2002). Müziğin ruhundan tragedyanın doğuşu (İ. Z. Eyüboğlu, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
  • Rockmore, T. (2014). Marksizmden sonra Marx:Karl Marx’ın felsefesi (H. Türker, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Türdeş, M. (2004). Felsefe üzerine: Karl Marks-Friedrich Engels. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.