Eski Anadolu Toplumlarında Beslenme Alışkanlıkları

İnsanın evrimsel süreci boyunca beslenme alışkanlıklarında dört önemli aşama gerçekleşmiştir. Bunlar, Geç Miyosen-Erken Pleistosen dönem, Paleolitik dönem, Neolitik dönem ve Endüstri devrimini içeren dönemlerdir. Anadolu üç kıtanın kesiştiği konumu nedeniyle tarih boyunca insan göçlerine ve medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bu çeşitlilik, Anadolu’da tarih öncesi dönemden günümüze kadar geçen süreçte farklı beslenme koşullarının oluşmasına sebep olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Anadolu’da Paleolitik dönemden günümüze beslenme alışkanlıklarındaki değişimler hakkında bilgi vermek ve bu değişimlerin toplumların sağlık yapısı, yaşam uzunluğu ve insanda boy uzunluğu üzerindeki etkilerini değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler:

Beslenme; Anadolu, Sağlık, Yaşam Uzunluğu, Boy

PDF

___

Angel, J.L. (1984). Health as a Crucial Factor in the Change from Hunting to Developed Farming in the Eastern Medditerranean.
Mark Nathan Cohen, Geroge J. Armelos (Ed.), Paleopathology at the Origins of Agriculture içinde (s. 51-73). Academic Press Inc.
Angel, J.L. (1971). Early Neolithic Skeletons from Çatal Höyük: Demography and Pathology. Anatolian Studies, 21:77-98.
Arsebük, G. (1996). Trakya'da Eski Bir Yerleşim Yeri: Yarımburgaz Mağarası Alt Paleolitik Çağ Bulguları. Anadolu Araştırmaları, 33-50.
Başıbüyük, G.Ö., Sönmez, G. (2015). Antropolojik Perspektifte İnsanda Ömür Uzunluğu. Türkiye Dördüncü Nüfusbilim Konferansı Tebliğ Metinler Kitabı (5-6 Kasım 2015, Ankara), 367-374.
Diamond, J. (1987). The Worst Mistake in the History of the Human Race. Discover Magazine: 64-66.
Eaton, S.B, Eaton III, S.B. ve Konner, M.J. (1997). Paleolithic Nutrition Revisited: A twelve-year retrospective on its nature and implications. European Journal of Clinical Nutrition, 51 (4): 207-216.
Güleç, E., Açıkkol, A. (2006). Paleolitik Beslenme. Ö. Erkanal (Ed.). Hayat Erkanal'a Armağan, Kültürlerin Yansıması içinde (s. 389-397). İstanbul: Homer Yayınları.
Güleç, E., Özer, İ., Özer, B. K., Sağır, M., Gültekin, T. (2014). Geçmişten Günümüze Anadolu’da Beslenme. N. Çınardalı vd. (Ed.), Armağan Erkanal’a Armağan Anadolu Kültürlerine Bir Bakış içinde (s.327-342). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Gürgör, İ. (2016). Paleolitik Çağ’dan Günümüze Anadolu Zooarkeolojik Buluntuları. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Jew, S., AbuMweis, S., Jones, P. (2009). Evolution of the Human Diet: Linking Our Ancestral Diet to Modern Functional Foods as a Means of Chronic Disease Prevention. Journal of Medicinal Food, 12 (5): 925-934.
Kuhn, S. L., Stiner, M. C., Güleç, E., Özer, İ., Yılmaz, H., İsmail, B., Açıkkol, A.,Goldberg, P., Molina, M., K., Ünay, E., Suata-Alpaslan, F. (2009). The Early Upper Paleolithic Occupations at Üçağızlı Cave (Hatay, Turkey). Journal of Human Evolution, 87-113.
Larsen, C.S. (1995). Biological Changes in Human Populations with Agriculture. Annual Review of Anthropology, 24: 185-213.
Larsen, C.S. (2000). Dietary Reconstruction and Nutritional Assessment of Past Peoples: The Bioanthropological Record. Kenneth F.
Kipple ve Kriemhild Conee Ornelas (Ed.), The Cambridge World History of Food içinde (s. 13-34). Cambridge University Press.
Nesbitt, M. (1996). Chalcolithic Crops from Kuruçay Höyük: an Interim Report. R. Duru (Ed.), Kuruçay Höyük II içinde (s. 89-93, 134-137). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Özbek, M. (1985). Değirmentepe Eski İnsan Topluluklarının Demografik ve Antropolojik Açıdan Analizi. 1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 107-130, Ankara.
Özbek, M. (1988). Çayönü İnsanları ve Sağlık Sorunları. IV. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 121-152, Ankara.
Özbek, M. (1993). Aşıklı Höyük Neolitik Çağ İnsanları. VII. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 201-212, Ankara.
Özbek, M. (2005). Körtik Tepe’de İnsan Sağlığı. XX. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 41-52, Ankara.
Özer, B.K., Gültekin, T., Özer, İ., Sağır, M., Güleç, E. (2008). Longevity in Ancient Anatolian and Turkish Populations from Neolithic to Present: Cilt 5. E.B. Bodzsar ve C. Susanne (Ed.), Ageing Related Problems in Past and Present Populations- Biennial Books of EAA içinde (s. 45-58). Budapest: Plantin Publ. & Press Ltd.
Özer, B.K., Sağır, M., Özer, İ. (2011). Secular Changes in the Height of the Inhabitants of Anatolia (Turkey) from the 10th Millennium B.C. to the 20th Century A.D. Economics and Human Biology, 9 (2): 211-219.
Özer, B.K., Sağır M., Özer İ., Güleç, E. (2014). Anadolu Ortaçağı’nda İnsan Sağlığı. Ç., Aşkit, S. Kalaycıoğulları, R. Kayapınar, C. Üstünel Keyinci, R. Öztürk (Ed.), Memoriam Filiz Öktem, No:440, (s. 147-154). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları No:45, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayınları.
Schultz, M. (1987). Der Gesundheitszustand der Frühmittelalterhchen Bevölkerung Von Boğazkale-Hettusa. IV. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 401-409.
Schultz, M. (1989). Der Gesundheitszustand der frühbronzeitleichen bevölkerung vom İkiz Tepe. 1. Kinderskelette. IV. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 115-118, Ankara.
Sağır, M., Sağır, S. (2013). Eski Anadolu İnsanlarının Sağlık Sorunları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi,53 (1): 9-26.
Sağır, M., Özer, K.B., Özer, İ., Güleç, E. (2015), Neolitikten Günümüze Eski Anadolu Toplumlarında Yaşam Uzunluğu. Türkiye Dördüncü Nüfusbilim Konferansı Tebliğ Metinler Kitabı (5-6 Kasım 2015, Ankara), 285-295).
Şahin, S., Özbulut, Z., Özer, İ., Sağır, M., Güleç, E. (2015). Pınarkent Roma Dönemi İskeletlerinin Paleoantropolojik Analizi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1): 57-79.
Woteki, C.E. ve Thomas, P.R. (1992). Eat for Life: The Food and Nutrition Board’s Guide to Reducing Your Risk of Chronic Disease. Washington, DC, USA: National Academies Press.
Yalçınkaya, İ., Taşkıran, H., Atıcı, A.L., Kösem, B., Özçelik, K., Kartal, M., Erek, C.M. (2001). 1999 Yılı Karain Kazıları. 22. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1:9-20.
http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1100