Sinemada Yıldız İmgesi: James Dean ve Asi Gençlik (Rebel Without A Cause- 1955)

Hemen her toplumda insanlar, içlerinden bazılarını belirli nitelikleri nedeniyle, kendilerinden daha üstün ve ulaşılmaz görme eğiliminde bulunmuşlardır. Tarihte pek çok örneği olan bu kişiler, başarıları ile bir toplumu peşlerinden sürükleyebilecek niteliklere ve karizmaya sahiptir. Bu kişilerin başında da yıldızlar gelmektedir. Yıldızlar, var olmaları zaten yeterince etkili olan, bizi büyüleyen ve peşlerinden sürükleyen kişilerdir. Bir başka deyişler yıldızlar, sinema perdesinde gördüğümüz, ancak gökteki yıldızlar gibi bir türlü erişemediğimiz kişilerdir. Bu yıldızlardan birisi de sadece hayatı boyunca sadece üç filmde rol alarak, genç yaşta bir trafik kazasında hayata gözlerini yuman James Dean’dir. Dean’in rol aldığı ikinci film, onu dünya çapında ölümsüz bir yıldız yapan ve yönetmenliğini Nicholas Ray’in yaptığı Asi Gençlik (Rebel Without A Cause-1955)’tir. James Dean’in öz yaşam öyküsü ve filmde canlandırdığı karakter arasında bir paralellik bulunmaktadır. Bu yazının amacı, bir oyuncu olarak James Dean’in kendi öz yaşam öyküsünden yola çıkarak, Asi Gençlik filminde canlandırdığı karakter ile bağlantı kurup, ne şekilde tüm dünyada popüler ve ölümsüz bir yıldız haline geldiğinin izlerini sürmektir.Anahtar Kelimeler: James Dean, Asi Gençlik, Yıldız, Sinema

Star Image at The Cinema: James Dean and Rebel Without A Cause (1955)

Almost in all societies, people have a tendency to choose the ones who are assumed in the community far superior and unreachable because of their some sort of qualities. As we can see many examples of it in the history, these persons have a charisma and character that can drag a community beside them. And, the stars are at the top of these people. The stars are not only quite effective with their existence, but also they are the ones who enchant us and drag us with their charm. In other words, the stars are the ones who can be seen on silver screen, but can never be reached like the real stars on the sky. Surely, one of these stars is James Dean who took part in only three films throughout his lifetime and died young because of a traffic accident. The second film Dean starred is Rebel Without A Cause-1955, which was directed by Nicholas Ray, made him an immortal and world-famous star. There is a similarity between James Dean’s autobiography and the character he played in the film. The aim of this article is to make a connection between his own life story and the character he played in the film, and also to track the steps until he became a popular and unforgettable icon around the world.Key Words: James Dean, Rebel Without A Cause, star, cinema

PDF

___

ALBERONI, Francesco (2007). The Powerless Elit: Theory and Sociological Resarch on the Phenomenon of the Stars, (Editörler), Sean Redmond ve Sue Holmes. Stradom and Celebrity, London: Sage Publications, s.65-77.
ALEXANDER, Paul (1995). James Dean: Boulevard of Broken Dreams, London: Warner Books.
ALTMAN, Robert (1957). The James Dean Story, Warner Brothers Pictures.
BAST, William (1989). James Dean: O Bir Asiydi! (Çev. Müge İplikçi ve Emel Çelebi), İstanbul: Hil Yayınları.,
BÜKER, Seçil ve ULUYAĞCI, Canan (1993). Yeşilçam’da Bir Sultan, İstanbul: Afa Yayınları.
Dalton, David (2012). James Dean: Mutant Kral, (Çev: Berna Gülpınar), İstanbul: Artemis Yayınları.
DEFLEUR, Melvin L. ve EVERETTE E. Dennis (1985). Understanding Mass Communication, USA: Houghton Mifflin Company.
DORSAY, Atilla (1999). 100 Yılın 150 Oyuncusu, İstanbul: Remzi Kitapevi.
-------------------- (1995). 100 Yılın 100 Yönetmeni, İstanbul: Remzi Kitapevi.
DYER, Richard (1986). Stars, London: BFI Pub. Co.
EISENSCHITZ, Bernard (1993). Nicholas Ray: An American Journey, London: Faber and Faber Publishing.
GRANT, Neil (1991). James Dean in His Own Words, London: Hamlyn Publishing.
JARVIE, Ian.C. (1970). Towards a Sociology of the Cinema: A Comparative Essay on the Structure and Functioning of a Major Entertaintment Industry, London: Routledge & Kegan Paul.
----------------- (1982). “The Social Experience of Movies”. Film/Culture: The Explorations of Cinema in Its Social Context. Ed: Thomas Sarl, London: The Scarecrow Press.
KAZAN, Elia (1997). Bir Yaşam, (Çev: Nihal Yeğinobalı), İstanbul: Afa Yayınları.
KILINÇ, Olcay (2007). Vaka Çalışmalarında Kavramsal Çerçeve Oluşturma ve Tanımlamalar, (Editörler), Atila Yüksel, Burak Mil ve Yasin Bilim. Nitel Araştırma: Neden Nasıl Niçin, Ankara: Detay Yayıncılık, s.183-192.
KIREL, Serpil (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
ÖDEMİR, Murat (2010). “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, No: 11,1
ÖZBEK, Meral (1991). Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İstanbul: İletişim Yayınları.
ÖZMEN, Ahmet (2000). Uygulamalı Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
PIERRE, Roger St. (1985). James Dean: A Story in Words and Pictures, London: Anabas Publishing.
POWDERMAKER, Hortence (1985-1986). Hollywood ve A.B.D., (Çeviren ve Editör), Nurçay Türkoğlu. Kitle Kültürü 1950-1960, Marmara Üniversitesi Basın Yayım Yüksekokulu Yayımlanmamış Ders Notu, İstanbul, s. 52-65.
RIESE, Randall (1994). The Unabridged James Dean: His Life and Legacy From A to Z, New York: Wings Books.
SAINT-EXUPERY, Antoine de (1995). Küçük Prens, (Çev: Tomris Uyar), İstanbul: Can Yayınları.
SAN, Coşkun (1971). Max Weber’de Hukukun ve Meşru Otoritenin Sosyolojik Analizi, Ankara: İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları. No 47.
SPOTO, Donald (1997). Rebel: The Life and Legend of James Dean, London: Harper Collins Publishers.
YÜKSEL, N. Aysun (2001). Tarkan: Yıldız Olgusu, İstanbul: Çivi Yazıları Yayınevi.
TÜRKOĞLU, Nurçay (2004). İletişim Bilimlerinden Kültürel Çalışmalara Toplumsal İletişim: Tanımlar, Kavramlar, Tartışmalar. İstanbul: Babil Yayınları.
WEBER, Max (1987). Sosyoloji Yazıları, (Çev: T. Parla), İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.