Reklamların İdari Denetimi: Televizyon Reklamlarına İlişkin Reklam Kurulu Kararlarının Analizi

Bu makalede reklamların yasal denetimiyle yetkili olan mercilerden biri olan ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü bünyesinde yer alan Reklam Kurulu’nun kararları incelenmektedir. Bu bağlamda, çalışmada 2011-2015 yılları arasında Reklam Kurulu’nun televizyon reklamlarına ilişkin verdiği kararlara odaklanılmıştır. Reklam kurulu kararları içerik analizi yöntemiyle incelenecektir. Bu çerçevede, içerik analizinde kullanılacak temel kategoriler, şikâyet edilen kuruluş, kararın alındığı yıl, ürün/hizmet kategorisi, reklam yayın tarihi, ceza verilen kuruluş türü, karar sonucu, yasal düzenlemelere aykırı olan hususlar ve verilen ceza miktarı olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda 2011-2015 yılları arasındaki dönemde Reklam Kurulu’nun televizyon reklamları ile ilgili 873 karar verdiği tespit edilmiştir. İnceleme kapsamında yer alan dönemde Reklam Kurulu’na en çok şikâyet edilen kuruluşlar, en çok başvurunun yapıldığı ürün/hizmet kategorisi, en sık ihlal edilen yasal düzenlemeler, yıllara göre Reklam Kurulu kararların dağılımı, televizyon reklamlarına verilen idari para cezaları, reklamı durdurma cezaları, reklamı düzeltme cezaları, televizyon reklamları için belirlenen ceza miktarları saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Reklam, idari denetim, Reklam Kurulu, içerik analizi.

State Control of Advertising: Analysis of The Decisions Related to Television Advertisements Taken by The Board of Advertising

In this article, the decisions taken by The Board of Advertising in the Ministry of Customs and Trade are analyzed. In this context, this research focuses on the decisions related to television advertisements taken by The Board of Advertising in a period between 2011-2015 years. In this study, the decisions taken by The Board of Advertising are examined using content analysis. In this regard, the main categories used in the content analysis are determined as the organization complained, the date of decision, product/service category, advertising publication date, type of organization that were given punishment, the consequence of decision, the legislative issues that are contrary to regulations, and the amount of the fine. In the conclusion of the research, it is determined that there were 873 decisions related to television advertisements. The Board of Advertising in a period between the years 2011-2015. It is revealed that the most complained organizations product/service category for which application is made, the most often violated legal regulations, the distribution of the decisions according to years, the frequencies of decisions related to television advertisements according to punishment, and the amount of the fine during the period.Key Words: Advertising, state control, The Board of Advertising, content analysis.

PDF

___

11.2013 TARİHLİ VE 6502 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN, http://www.tuketici.gov.tr/source.cms.docs/etuketici. gov.tr.ce/docs/ kanunmevzuat/6502.pdf, Erişim Tarihi: 2 Kasım 2015.
01.2015 TARİHLİ VE 29232 SAYILI TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR YÖNETMELİĞİ, http://www.tuketici.gov.tr /index.snet?wapp=tuketicimevzuati_tr&open=1, Erişim Tarihi: 2 Kasım 2015.
REKLAM KURULU KARARLARI, http://www.tuketici.gov.tr/index.snet?wapp= reklamkurulukararlari tr&open=2, Erişim Tarihi: 1-7 Aralık 2015.
ELDEN, Müge & ULUKÖK, Özkan (2006). “Çocuklara Yönelik Reklamlarda Denetim ve Etik”, Küresel İletişim Dergisi, Sayı 2 (Güz), s. 1-23.
FISKE, John (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Çev: Süleyman İrvan), Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
GERAY, Haluk (2006). Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş, Ankara: Siyasal Kitabevi.
HOLSTI, Ole (1969). Content Analysis for the Social Sciences and Humanities. Reading, MA: Addison-Wesley Publishing Company .
IMRAK, İsmet (2009). Reklam Hukuku ve Aldatıcı/Yanıltıcı Reklamlar, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
KARADAĞ, Volkan (2012). Görsel-İşitsel Medyada Denetim Biçimleri, Ankara: Radyo-Televizyon Üst Kurulu Uzmanlık Tezi.
MÜLGA 8.3.1995 TARİHLİ VE 4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN, http://www.tuketici.gov.tr/index.snet?wapp=tuketici mevzuati_tr&open=1, Erişim Tarihi: 2 Kasım 2015.
MÜLGA 14.8.2003 TARİHLİ VE 25138 SAYILI TİCARİ REKLAM VE İLANLARA İLİŞKİN İLKELER VE UYGULAMA ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK, http://www.tuketici.gov.tr/index.snet?wapp=tuketicimevzu ati_tr&open=1, Erişim Tarihi: 2 Kasım 2015.
MÜLGA 13.03.2011 TARİHLİ VE 27873 SAYILI TİCARİ REKLAM VE İLANLARDA ALTYAZI VE DİPNOTLARIN KULLANILMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLARA DAİR TEBLİĞ, http://www.tuketici.gov.tr/index.snet?wapp=tuketicimevzu ati_tr&open=1, Erişim Tarihi: 2 Kasım 2015.
PEKTAŞ, Özcan (2007). “Tüketicinin Korunması Açısından Reklam Kurulu Çalışmaları”. Tüketici Yazıları-1, (Editörler), Müberra Babaoğul & Arzu Şener, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi, s. 115-123.
SALALI, Gizem (2009). Farklı Hedef Kitlelere Yönelik Reklamların İncelenmesi: Çocuklara ve Kadınlara Yönelik Reklamlar, Ankara: Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi.
TAŞKAYA, Merih (2008). Türkiye’de Neoliberal Süreçte Örtülü Reklam Deneyimi: Düzenlemeler, Denetim ve Aktörler, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
TÜRKİYE REKLAM EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI (2009). (Araştırma Koordinatörü ve Editör), Ferruh Uztuğ, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
ÜREY, Yelda (2010). Türk Hukukunda Karşılaştırmalı Reklamlar, İstanbul: Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.