Sanat Felsefesinde “İfade Ve Anlatım” Açısından “el-Kasibu Habibullah” Levhası

Bu çalışmada herhangi bir sanat eserinin fiziki formu ve bu formun içinde gizli kalmış ve sanatsever tarafından keşfedilmesi istenen ifade ve anlatım, sanat felsefesi açısından ele alınacaktır. Bu bağlamda incelenecek sanat eseri, “el-Kasibu Habibullah” hat levhası olacaktır. Önce “el-Kasibu Habibullah” levhasının konusu olan rivayetin, Hz. Peygamber’e ait bir söz olup olmadığı üzerinde durulacak daha sonra sanat felsefesi açısında ele alınacaktır. Bu meyanda rivayetin kaynak bilgisi, sıhhat değeri ve metin tenkidi yapıldıktan sonra hat levhasının fiziki formu olarak yazının ta’lik yazıya benzerliği, yazının istiflenmesindeki mükemmellik, renk seçimi gibi konular üzerinde durulacaktır. İkinci aşamada bu levhanın sanatsevere verdiği mesaj, sanatseverin günlük hayatta karşı karşıya kaldığı problemler üzerindeki etkisi yanında ayrıca sanat eserinde oluşan ifade ve anlatım ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

el-Kasibu Habibullah, sanat felsefesi, Sami Efendi, Ali Haydar bey, ifade ve anlatım.

The Plate “Al-Kasibu Habibullah” in Terms of “Expression and Exposition” in The Philosophy of Art

In this study, the physical form of any work of art and the expression and exposition hidden in the physical form of that work of art and desired to be discovered by the art lover are discussed in terms of art philosophy. This situation has been evaluated in the context of the “Al-Kasibu Habibullah” calligraphy plate. First of all, the origin of the "el-Kasibu Habibullah" plate, whether it is a hadith or not, is discussed, and then it is also discussed in terms of art philosophy. In this sense, issues such as the similarity of the calligraphy plate to the ta'lik script, the perfection in the stacking of the script, and the choice of color were emphasized. In the second stage, the message of this plate to the art lover, the effect of the art lover on the problems he/she encounters in daily life, as well as the expression and exposition formed in the art work are discussed.

Keywords:

Al-Kasibu Habibullah, art philosophy, Sami Efendi, Ali Haydar Bey, Expression and Exposition,

PDF

___

Akarsu, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 6. Baskı, ty.
Aristoteles. Metafizik, çev. Gurur Sev. İstanbul: Pinhan Yayınları, 3. Baskı, 2017.
Âyetullâh Ebu’l-Kâsım b. Alî Ekber b. Hâşim Mûsevî Hûî, Misbâhu’l-Fekâhe fi’l-Muʿâmelât, nşr. Mirza Muhammed Ali et-Tevhîdî, Necef: Matbaatu’l-Haydariyye, 6/474.
Bozkurt, Nejat. Sanat ve Estetik Kuramları. Bursa: Asa Yayınları, 2000.
Derman, M. Uğur. “Sami Efendi, İsmail Hakkı”. TDV İslam Ansiklopedisi, 36/72-74. İstanbul: TDV Yayınevi, 2009.
Derman, M. Uğur. “Ali Haydar Bey”. TDV İslam Ansiklopedisi. 2/395-396. İstanbul, TDV Yayınevi, 1989. Derman M. Uğur, “Ta’lik”, TDV İslam Ansiklopedisi,.39/507-508. İstanbul: TDV Basımevi, 2010.
Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî el-Buhârî, el-Câmiʿu’s-Sahih,İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Ebû Abdilmu‘tî Muhammed b. Ömer b. Arabî b. Alî en-Nevevî el-Câvî el-Bentenî, Merâhu Lebîd li-Keşfi Maʿne’l-Kurʾâni’l-Mecîd, nşr. Muhammed Emin ed-Dannâvî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1417/1997.
Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-Nesâî, es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin b. Ali el-Beyhakî, Şu’abu’l-İmân, thk. Abdülalî Abdülhamîd Hâmid, Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
Ebu’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî, Tehzîbu’t-Tehzîb, Hindistan: Dâiretu’l-Meârif, 1326/1908.
Ebu’l-Kasım Suleyman b. Ahmed b. Eyyûb Taberânî, el-Mu’cemu’l-Evsât, thk. Târık b. Ivedullah b. Muhammed - Abdulmuhsin b. İbrahim el-Hüseynî, Kahire: Dâru’l-Harameyn, 1415/1995.
Ebu’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhîm es-Semerkandî, Tenbîhü’l-Ğâfilîn, thk. thk. Yusuf Ali Büdeyvî, Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1421/2000.
Ebu’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî el-Âlûsî, Rûhu’l-Meʿânî fî Tefsîri’l-Kurʾâni’l-ʿAzîm ve’s-Sebʿi’l-Mesânî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
Farabi. es-Siyasetü’l-Medeniyye veya Mebadi’ül-Mevcudat. ter. M S. Aydın vdğr. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları, 2. Baskı, 2012.
Fernand Braudel, The Wheels of Commerce Civilization and Capitalism 15Th-18th Century, çev. Siân Reynolds, London, Book Club Assocıates, 1983.
Hegel, G. W. F. Estetik Güzel Sanat Üzerine Dersler I. çev. T. Altuğ & H. Hünler. İstanbul: Payel Yayınları, 1994.
İbn Sina. “Peygamberliklerin İspatı ve Onların Kullandıkları Sembol ve Örneklerin Yorumu Hakkında Risale”. Risaleler. çev: A. Açıkgenç, M. H. Kırbaşoğlu, Ankara: Kitabiyat Yayınları, 2004.
İsmâil Hakkı Bursevî, Rûhu’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kurʾân, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabî, ty.
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Mesnevî-i Ma’nevî, çev. Derya Örs - Hicabi Kırlangıç, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2015.
Muhammed el-Emîn b. Abdullah el-Uremî el-Alevî el-Hererî eş-Şâfii, Tefsîru Hadâiki’r-Ravhi ve’r-Rayhân fi Ravâbî Ulûmi’l-Kur’ân, nşr. Haşim Muhammed Ali b. Hüseyin Mehdî, Beyrut: Dâru’l-Minhâc / Dâru Tavki’n-Necât, 1421/2001.
Mutluel, Osman & Akyüz, Hüseyin. “Müjdeleyiniz, Nefret Ettirmeyiniz. Kolaylaştırınız, Zorlaştırmayınız.” Hadisinin Sanat Felsefesi Açısından Verdiği Mesaj”, Hoşgörü İslam Medeniyetinin Temel Değerleri, Ed. Gencal Şenyayla & Ali Öncü, (Ankara: Fecr Yayınları, 2021.
Mutluel, Osman. Güzelin Dile Geldiği Alan İslam Sanatı. Ankara: Otto Yayınları, 2017.
Platon. Devlet Adamı. Çev. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 3. Baskı, 2014.
Platon. Philebos. çev: Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2013.
Sultan Mahomed Khan, The Life of Abdur Rahman Amir of Afghanistan, London: John Murray Albemarle Street, 1900. Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ömer el-Hafâcî, ʿİnâyetü’l-Kâdî ve Kifâyetü’r-Râzî (Hâşiye ʿalâ Tefsîri’l-Beyzâvî), Beyrut: Dâru sadr, ty.
Timuçin, Afşar. Estetik. İstanbul: Bulut Yayınları, 4. Baskı, 2000.
Tunalı, İsmail. Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi, 4. Baskı, 1996.
Turgut, İhsan. Sanat Felsefesi. İzmir: Üniversite Kitabevi, 1993.
Yetişken, Hülya. Estetiğin ABC’si. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2. Baskı, 1998.