Harun DIRAMAN, Hüsnü GÜNDÜZ, Mehmet DEMİRCİ

Tekirdağ İlinde Yetiştirilen Bazı Sebze ve Meyvelerde Nitrat ve Nitrit Miktarları Üzerinde Araştırmalar

Meyve ve sebzelerin doğal yapılarında bulunan nitrat ve nitritin miktarları, günümüzde çevre kirlenmesinin gıdalar üzerindeki etkisini gösteren önemli parametrelerdendir. Nitrat ve nitritler gerekli ortamı buldukları zaman kanserojen bileşenlere dönüşmektedirler. Nitrat ve nitritin tayininde çeşitli kimyasal yöntemler kullanılmaktadır. Bu araştırmada ISO tarafından meyve ve sebzelerde nitrat ve nitrit belirlenmesinde referans metot olarak verilen moleküler absorpsiyon spektrofotometrik metot kullanılmıştır.Tekirdağ ilinin farklı yerleşim birimlerinden toplanan toplam 96 örnek üzerinde çalışılmıştır. Ispanak, marul, taze fasulye, patates, elma ve üzümde mg/kg taze ağırlık üzerinden belirlenen ortalama nitrat değerleri sırası ile 362.5, 685.6, 168.6, 777.9, 18.1, 16.6 olmuştur. Nitrit miktarları ise çok düşük ve önemsiz düzeyde bulunmuştur. Örnekler üzerindeki nitrat ve nitrit miktarlarıyla ilgili istatistiki değerlendirmede yapılan gruplar arasında önemli farklılık olduğu bulunmuştur. Örneklerin nitrat miktarlarının Türk Gıda Kodeksi tarafından izin verilen maksimum değerlerin altında ve düşük olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Nitrat, nitrit, bazı sebze ve meyveler.

Studies on Nitrate and Nitrite Contents of Some Vegetables and Fruits Growing in Tekirdag Province (Turkish with English Abstract)

Vegetables and fruits contain nitrate and nitrite naturally. It is known today that the levels of nitrates and nitrites in vegetables and fruits are important parameters showing environmental pollution on foods. When nitrates and nitrites find suitable medium may turn carcinogen consolidation. For the determination of nitrate and nitrite, various chemical methods are used. In this research reference molecular absorption spectrometric method given by ISO was used. The samples of vegetables and fruits collected from different locations in Tekirdağ were analyzed. The amount of nitrate found in spinach, lettuce, fresh bean, potato, apple and grape 362.5, 685.6, 168.6, 777.9, 18.1, 16.6 mg/kg (on fresh weight) respectively. The nitrit levels of samples were found very low and insignificant. The variance analysis has been made on the amounts of nitrate and nitrite of the samples and the difference between the locations was found to be significant. Nitrate contents in all cases were lower than the maximum permitted values by Turkish Food Codex.

Keywords:

Nitrate, nitrite, some vegetables and fruits. ,

PDF

___

AcarJ. 1975. Zum Problem der Nitritbildung bei Teilgelier Gemüsprodukten unter Besoderer Berücksichtig der Temperatur und der Nitritbliden Mikroorganismen. DissBeimFachbereich Umweltsichherung der Justug Liebig-Universitât.Giessen.
Anonim. 1904. The Health Ellects of Nitrate and Nitrite and N- Nitroso Compounds. US National Academy of Sciences. Natioanal Academy Press, Washington DC.USA
Anonim. 1984. Fruits, Vegetables and Derived Products-Determinations ot Nitrite and Nitrate Content _Molecular Absorpti- on spectrometric Methodist) No:6635.
Anonim. 1997. Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği. T.C. Flesmi Gazete 16 Kasım 1997. Sayı :23172.( Mükerrer Sayı). Ankara.
Aufray A, Paufique J. 1976.Comment Ia Teneur en Nitrates dans les Aliments de I'Enfance. Ann. Nutr. Alim. 30: 701-705.
GIDA YIL: 30 SAYI : OCAK-ŞUBAT 2005
Aworth OC. Hicks JR , Lee CY.1980. Effects ot chemical treatements and controlled atmospheres on preharvest nitrate-nit- rite conversion in Spinach. J.Focd Sci. 45 (3): 496 — 498.
Bielig HH , Faehte W. Koch J, Wallrauch S und Wucherpfennig,K.1982) Ricwerte und sohwenkungbreiten bestimmeter ken- nenzahien (RSKWerte) für apfelsaft.Traubensait und Oragensatt Flüss.0bst.49: 188- 199.
Burnett J.1971. Hygieneşeorg ThiemeVerlag.Stuttgart
Bream E. Moser H. Gysi Ch, Matheus D und Keller F .1986. Nitratgehalt verschiedenen kopfsaiatsoıten. Gemüse 17 (3): 85 - 66
Corre W J and Bremier T. 1979. Nitrate and Nitrite in Vegetables. Literature Survey No: 39.Centre for Agricultural Publishing and Documentation, Wageningen.
Ekşi A.1976. Konserve Kutularında Korozyon Olayı, Nedenleri, Sonuçları, Azaltma OIanakları.Gıda Kontrol Eğitim Araştırma Enst. Yay.No: 6. Bursa.
Ekşi A, Cemeroğiu B .1977. Doğal ve Ticari Meyve Sularında Nitrat Miktarı Üzerinde Bir Araştırma .Ankara Üniversitesi Zi- raat FakültesiYıilığı 1977, 26 (3): 570 —586.
Gökalp HY.1985. Et ürünlerine katılan nitrat, nitritin Azaltılması, n-nitrozamin oluşum reaksiyonlarının önlenmesi ve gıdalar- da n-nitrozaminlerin saptanması. Gıda 10 (3): 161- 167.
Harada M, Nakamura Y and Tanimura A.1972.Studies on nitrosamines in various foods. J.Food Hyg.Soc.Japan 13: 36 - 40.
Hertz J and Baltensperger U.1984. Determination of nitrate and other inorganic (N02, P04. CISO4) in salad and vegetables by ionchromatography.0rginalarbeiten 316:121-138.
Janice MP.1977. Nitrates and nitrites in food. Commonwhealth Dep. of Health Canberra irı Food and Nutrition Notes and Fie- views. 34 (2): 49 —53.
Kampe W .1981. Stickstoffdüngung und Gesundheit. Gemüse 17 (5): 195 —196.
Leuenberger F, Gauch Fi, Raider K and Baumgartner E1980. Determination of nitrate and bromide in ioodstoffs by high performance liquid chromatography. Journal of Choromatography 202: 461-468
Lyons DJ, Rayment GE , Nobbs PE and McCallum LE.1994. Nitrate and nitrite in fresh vegetables from Queensland. J Sci Food Agric 64 .279 -28'i.
Ough CS and Crowell E A1980. Nitrate determination in California Must and Wines. American Journal Enology and Viticul- ture 31 (4) : 344-346.
Özçelik 8. 1982. Bazı gıdalarda nitrit ve nitrozaminierin oluşumu ve sağlığa zarariı etki eri.Gıda 7 (4): 183-186.
Rebetein H.1967. Beitrag zur bestimmung und beuerteilung des nitratgehalts von traubenmoster und wein. Deutsch. Rundsch. 63 : 233- 239.
Selenka R1980. Gesundheitliche beuerteiiung des nitrates im trinkwasseerl. Bakt. Hyg.172: 44-58.
Simios AS and Dogras 00.1999. Nitrates in vegetables in Greece.J of Vegetable Crrop Production 5 (2): 3 —13.
Soysal 1.1992. Biometrinin Prensipleri .Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fak. Yay. No: 91. Tekirdağ.
Tarı E .2003.Gida kirlenmesinde nitrat ve nitrit ve oluşturdukları riskler. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi 2 (3): 32- 36.
Tekeli ST, Gürses ÖL.1972.Türkiye'de Yetiştirilen Ispanakların Nitrat Miktarları Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Zi- raat Fakültesi Yıllığı (3-4):340 —347.
Terplan G, Bucsis L und Heerdegen Ch.1980. Nitrosamine in Futter Mitch und Miichprodukten.Archiv für Lebensmittel Hygiene. 31 (1): 1-5
Tok HH. 1992. Modern tarımın çevre kirliliği üzerindeki etkisi.Tekirdağ Ziraat Fak. Dergisi. 1 (1): 123 —134.
Tosun İ, Karadeniz B, Yüksel S. 2003. Samsun yöresinde tüketilen yenilebilir bazı yabani bitkilerin nitrat içerikleri. Eko- loji 47: 32— 34.
Venter F. 1973. Einflüsse aul den Nitratgehalt von Kopisalat (Lactuca satı'va L.) Landwirtsch.Forsch.SH 35. Kongressband. Ausburg.