Kilikia’da Hasat ve Haset

Günder ve Ender Varinlioğlu yakın zamanda dağlık Kilikia’dan kısa bir şiir metni yayınladı. Şiir anlaşıldığı kadarıyla bir kapı dikmesine kazınmıştır ve İ. S. 3./4. yüzyıla tarihlenmektedir. Çevirisi şu şekildedir: “Efendilerim için tarım ürünleri getiriyorum [veya koruyorum: κομίζω], ama kıskançlara, bir penis!”. Altına bir phallos kazınmıştır. Editörler konuşanı tanrı Priapos olarak tanımlamıştır. Makale κομίζω’nun tercüme edilmesindeki sorunu tartışmaktadır ve Priapos’un kıskançların kem gözlerine karşı olan gücünü açıklayarak devam etmektedir ve bahçe ürünleri ile olan bağını tartışmaktadır: onları sadece koruyor mu, yoksa büyümelerine de mi yardım ediyor? Makale, daha sonra G. O. Hutchinson tarafından önerilen alternatif bir yorumu sunmaktadır: konuşan bu bakış açısından Priapos değil de satırın yazılı olduğu binanın ta kendisi, yani bir tür ambardır. Phallik semboller Priapos ile bağı olsa da olmasa da kem gözleri defedebilmektedir. Yeni yazıtın editörleri faydalı olarak aynı bölgede (burada Priapos öbür türlü hiç belgelenmemiştir) çok sayıda daha başka kapı dikmesine veya lentolara kazınmış phallos örnekleri toplamıştır. Her durumda şiir olasılıkla bu durum için oluşturulmamış, yaygın olarak belgelenmiş olan ‘Zafer kazanmış Zeus oğlu Herakles burada yaşıyor. Hiçbir kötülük içeri girmesin!’ ifadesindeki gibi daha geniş bir kullanıma sahip koruyucu bir formül niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler:

Priapos, dağlık Kilikia, phalloslar, doğurganlık, koruma formülü, depo

Crops and Envy in Cilicia

Günder and Ender Varinlioğlu have recently published a short verse text from rough Cilicia, apparently engraved on a door post and dated to the 3rd/4th c. AD. It reads ‘For my masters I bring [or, protect: κομίζω] produce; but to the envious, a penis!᾿. A phallus is carved below it. The editors identify the speaker as the god Priapus. This article discusses the problem of translating κομίζω, and goes on to illustrate Priapus’ power against the evil eye of the envious, and to discuss his relation to garden produce: does he merely protect it, or also help it to grow? But it then presents an alternative interpretation suggested by G. O. Hutchinson: the speaker on this view would be not Priapus but the building itself on which the line was inscribed, a warehouse of some kind. Phallic symbols could avert the evil eye whether associated with Priapus or not: the editors of the new inscription have helpfully collected many further examples of phalli inscribed on doorposts or lintels in the same region (where Priapus is otherwise unattested). On either view it is likely that the verse was not composed for this context but was a protective formula of broader use like the widely-attested ‘Victorious Heracles son of Zeus lives here. Let no evil enter!’.

Keywords:

Priapus, rough Cilicia, phalli, fertility, protective formulae, warehouse,

PDF

___

C. Austin – G. Bastianini, Posidippi Pellaei quae Supersunt Omnia, Milan 2002.
S. Brock, The Syriac Version of the Pseudo-Nonnos Mythological Scholia, Cambridge 1971.
P. Chantraine, Dictionnaire étymologique de la langue grecque, Paris 1968-1980.
L. Cavalier, Horrea d’Andriake et Patara, REA 109, 2007, 51-65.
V. Chankowski – X. Lafon – C. Virlouvet (eds.), Entrepôts et circuits de distribution en Méditerranee antique, Paris 2018.
F. Ellendt, Lexicon Sophocleum (ed. 2, rev. H. Genthe), Berlin 1872.
A. Ernout, Recueil de textes latins archaïques, Paris 1957.
V. O. Hanson, The Other Greeks: the Family Farm and the Agrarian Roots of Western Civilization, New York 1995.
H. Herter, De Priapo, Giessen 1932.
H. Herter, RE XIX.2 1938, s.v. Phallos, 1681-1748.
H. Herter, Reallexikon f. Antike und Christentum X, s. v. Genitalien, 2-51.
O. Jahn, Über den Aberglauben des bösen Blicks bei den Alten, Berichte über die Verhandlungen der Königlich Sächsischen Gesellschaft der Wissenschaften zu Leipzig, Phil. Hist. Klasse 7, 1855, 29-110.
G. W. H. Lampe, A Patristic Greek Lexicon, Oxford 1961.
W. R. Megow, Priapos, LIMC VIII.1, 1997, 1028-1044.
J. Patrich, Warehouses and Granaries in Caesarea Maritima, in: A. Raban – K. G. Holum (eds.), Caesarea Maritima. A Retrospective after Two Millennia, Leiden 1996, 146-176.
W. Peek, Lexikon zu den Dionysiaka des Nonnos, Berlin 1968-1975.
G. Rickman, Roman Granaries and Store Buildings, Cambridge 1971.
W. J. Slater, Lexicon to Pindar, Berlin 1969.
G. Varinlioğlu – E. Varinlioğlu, Priapus in Rough Cilicia, in: B. Takmer et al. (ed.), Vir Doctus Anatolicus. Studies in Memory of Sencer Şahin, Istanbul 2016, 907-916.
J. Wackernagel, Sprachliche Untersuchungen zu Homer, Göttingen 1916.