Küçük Asya’nın Geç Dönem Miltaşları

Merhum David Henry French tarafından yakın zamanda edisyonu yapılan ve Ankara’daki İngiliz Enstitüsü tarafından online ortama konulan etkileyici miltaşları corpus’u, geç Cumhuriyet’ten Geç İmparatorluk Dönemi’ne kadar Roma yolları boyunca dikilmiş 1200’den fazla taşın derinlemesine ve kapsamlı bir bilgisini sunmaktadır. Miltaşları, Roma dünyasının gücünün en sık epigrafik görünümü olsa da, modern aktiviteler onları yok etme eğilimindedir ve sonuç olarak onlar ortadan kaybolmadan bu kalıntıları toplamak her zamankinden daha acil durumdur. Bu makale, miltaşlarının dengesiz coğrafik ve kronolojik yayılımını incelemektedir. Bunlar, hemen hemen tüm Küçük Asya boyunca dağılmış görünmektedir ve temel olarak Anadolu platosunun kuzey batı bölümüne yoğunlaşmıştır. Ayrıca, birçoğu Geç Antik Çağ’da, özellikle de geç 3. yüzyıl ile erken 4. yüzyıl arasında, yani Diocletianus’dan Constantinus’a kadar geçen dönemde yapılmış, kazınmış ve sık sık yeniden kullanılmıştır. Bu iki imparator, Küçük Asya’da nadiren seyahat etmesine rağmen bu yolla aşırı şekilde temsil edilmişlerdir. Bölgede bulunan Geç Antik Dönem miltaşları hakkında yapılan çalışmaya göre, bir yöneticinin gelişiyle miltaşlarının artması arasında yakın bir ilişki mevcuttu. Bu miltaşları, yalnızca yeni bir imparatorun onuruna yerel topluluklar tarafından dikilen hanedanlığına ait eserlerdi. Bu sebepten pratik amacını kaybederek 6. yüzyılın başında tamamıyla Küçük Asya’dan kayboldular.

Anahtar Kelimeler:

miltaşları, Anadolu boyunca anayol, Tetrarşi, Constantinus, Theodosius Hanedanlığı, Geç Antik Dönem

The Late Milestones of Asia Minor

The impressive corpus of milestones recently edited by the late David Henry French and set online by the British Institute at Ankara provides an extensive and in-depth knowledge of more than 1200 stones erected alongside the Roman roads of Asia Minor from the late Republic to the Later Empire. Even if milestones were the commonest epigraphic display of power in the Roman world, modern activity tends to obliterate them, and consequently it was more than urgent to collect the remains before they vanish. This paper studies the unbalanced geographical and chronological distribution of milestones. They seem to be more or less scattered throughout Asia Minor, but they are mainly concentrated in the north-western part of the Anatolian plateau. Besides most of them were built, inscribed or frequently reused in Late Antiquity, especially between the late third century and the early fourth century, that is from Diocletian to Constantine, both emperors overrepresented in this medium although they rarely journeyed in Asia Minor. According to the study of late milestones found in the region, it did exist a close relation between the advent of a ruler and the multiplication of milestones, which had merely become dynastic monuments erected by local communities in honour of a new emperor. For this reason, they lost any practical purpose and completely disappeared from Asia Minor at the beginning of the sixth century.

Keywords:

milestones, Transanatolian highway, Tetrarchy, Constantine, Theodosian dynasty, Late Antiquity,

PDF

___

E. Banza, I miliari come fonte topografica e storica. L’esempio della XI regio (Transpadana) e delle Alpes Cottiae, Roma 1999.
T. D. Barnes, The New Empire of Diocletian and Constantine, Cambridge (Mass.) - London 1982.
T. D. Barnes, Athanasius and Constantius. Theology and Politics in the Constantinian Empire, Cambridge (Mass.) - London 1993.
T. Bekker-Nielsen, Roads, Roman Empire, Encyclopedia of Ancient History 10, 2012, 5852-5857.
K. Belke, Von der Pflasterstrasse zum Maultierpfad? Zum kleinasiatischen Wegenetz in mittelbyzantinischer Zeit, in Η Βυζαντινή Μικρά Ασία, Athens 1998, 267-284.
K. Belke, Communications, Roads and Bridges, in: E. Jeffreys, J. Haldon - R. Cormack (eds.), The Oxford Handbook of Byzantine Studies, Oxford 2008, 295-308.
K. Belke, Verkehrsmittel und Reise- bzw. Transportgeschwindigkeit zu Lande im Byzantinischen Reich, in: E. Kislinger, J. Koder - A. Külzer (eds.), Handelsgüter und Verkehrswege. Aspekte der Warenversorgung im östlichen Mittelmeerraum (4. bis 15. Jahrhundert), Wien 2010, 45-57.
W. Blümel, Inschriften aus Karien 1, Epigraphica Anatolica 25, 1995, 35-64.
R. Chevallier, Les voies romaines, 2nd ed., Paris 1997.
P. O. Cuneo, La legislazione di Costantino II, Costanzo II e Costante (337-361), Milan 1997.
S. Destephen, Le voyage impérial dans l’Antiquité tardive: des Balkans au Proche-Orient, Paris 2016.
S. Destephen, La naissance de Constantinople et la fin des voyages impériaux (IVe-Ve siècle), Antiquité Tardive 24, 2016, 157-169.
S. Destephen, From Mobile Centre to Constantinople: the Birth of Byzantine imperial government, Dumbarton Oaks Papers, forthcoming.
O. A. W. Dilke, Itineraries and Geographical Maps in the Early and Late Roman Empires, in: J. B. Harley - D. Woodward (eds.), The History of Cartography 1. Cartography in Prehistoric, Ancient, and Medieval Europe and Mediterranean, Chicago - London 1987, 234-257.
D. Feissel, Les inscriptions latines dans l’Orient protobyzantin, Akten des XIV. internationalen Kongresses für christliche Archäologie, Vatican – Wien 2006, 99-129.
D. H. French, The Roman Road-System of Asia Minor, Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt II, 7, 2, 1980, 698-729.
D. H. French, Roman Roads and Milestones of Asia Minor 1. The Pilgrim’s Road, Oxford 1981.
D. H. French, Roman Roads and Milestones of Asia Minor 3. Milestones, 10 vols, Oxford 2012-2016.
R. N. Frye, The Political History of Iran under the Sassanians, in: E. Yarshater (ed.), The Cambridge History of Iran 3.1, The Seleucid, Parthian and Sassanian Periods, Cambridge 1983, 116-177.
G. Greatrex – S. N. C. Lieu, The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars 2. AD 363-628, London – New York 2002.
P. Herrmann, Itinéraires des voies romaines, de l’Antiquité au Moyen Âge, Paris 2007.
K. Herrmann, Gordian III: Kaiser einer Umbruchszeit, Speyer 2013.
F. Hild, Meilensteine, Strassen und das Verkehrsnetz der Provinz Karia, Wien 2014.
F. Hild – H. Hellenkemper, Tabula Imperii Byzantini 5. Kilikien und Isaurien, 2 vols., Wien 1990.
C. Kelly (ed.), Theodosius II. Rethinking the Roman Empire in Late Antiquity, Cambridge 2013.
Kolb A., Römische Meilensteine: Stand der Forschung und Probleme, in: R. Frei-Stolba (ed.), Siedlung und Verkehr im römischen Reich. Römerstrassen zwischen Herrschaftssicherung und Landschaftsprägung, Bern 2004, 135-155.
I. König, Die Meilensteine der Gallia Narbonensis, Bern 1970.
I. König, Zur Dedikation römischer Meilensteine, Chiron 3, 1973, 419-427.
G. Lafaye, Milliarium, Dictionnaire des antiquités grecques et romaines III, 2, 1877, 1897-1899.
P. Maraval, Les fils de Constantin, Paris 2013.
C. Marek, Epigraphy and the provincial organisation of Paphlagonian cities in the Roman Empire, in: K. Winther-Jacobsen – L. Summerer (eds.), Landscape Dynamics and Settlement Patterns in Northern Anatolia during the Roman and Byzantine Period, Stuttgart 2015, 307-328.
F. Millar, A Greek Roman Empire: Power and Blief under Theodosius II 408-450, Berkeley – Los Angeles 2006.
T. Pekáry, Untersuchungen zu den römischen Reichsstrassen, Bonn 1968.
F. Pergami, La legislazione di Valentiniano e Valente 364-375, Milano 1993.
D. S. Potter, The Roman Empire at Bay: AD 180-395, London – New York 2004.
P. Salama, Bornes milliaires d’Afrique proconsulaire. Un panorama historique du Bas Empire romain, 2nd ed., Rome 1987.
S. Schmidt-Hofner, Die Regesten der Kaiser Valentinian und Valens in den Jahren 364 bis 375 n. Chr., ZRG 125, 2008, 498-602.
K. Schneider, Miliarium, Realencyclopädie, Supplementband 6, 1935, col. 395-431.
H.-C. Schneider, Altstraßenforschung, Darmstadt 1982.
O. Seeck, Regesten der Kaiser und Päpste für die Jahre 311 bis 476 n. Chr. Vorarbeit zu einer Prosopographie der christlichen Kaiserzeit, Stuttgart 1919, repr. Munich 1984.
R. J. A. Talbert, Rome’s World: The Peutinger Map Reconsidered, Cambridge 2010.
G. Walser, Die römischen Strassen in der Schweiz 1. Die Meilensteine, Bern 1967.
G. Walser, Die römischen Strassen und Meilensteine in Raetien, Stuttgart 1983.
J. Wilkes, Imperial Movements, A.D. 193-337, in: A. K. Bowman, P. Garnsey – A. Cameron (eds.), The Cambridge Ancient History 12. The Crisis of Empire, A.D. 193-337, 2nd ed., Cambridge 2008, 714-723.