Histria’dan Yeni Bir Diyonizyak Speira Yazıtı

Yazar bir Roma askeri belgesi (RMD IV, 609-610, App. I.1: leg(atus) Aug(usti) pr(o) pr(aetore)) ve Marcianopolis’ten bir sikke serisi aracılığıyla İ. S. 215 yılı civarında Moesia inferior valisi olarak belgelenmiş C. Iulius Quintillianus (isim sikkelerde Quintilianus olarak hecelenmiştir) hakkında olan iki fragman biçimindeki Yunanca yazıtı yayımlamaktadır. İlki kısa süre önce (2017) şans eseri Istros/Histria yakınlarında bir köyde bulunmuştur (Fig. 1). Bu, [agon] choron’u ve ‘genel müsabakayı’ (kata p[anton] tamamlama olarak) kazanan [hymnodoi] neoteroi’u kaydeden meşhur speira Dionysiaston tarafından yayımlanan bir albüm niteliğindedir. Bu yeni belge aynı dernek (Avram 2015, 129-133, no. 5) tarafından yayımlanan başka bir albümün daha iyi bir şekilde tamamlanmasına olanak tanımakta ve aktiviteleri hakkında da yeni bilgiler sunmaktadır. Vali C. Iulius Quintillianus’un ismi ayrıca kökeni bilinmeyen (Dobrudja bölgesi, olasılıkla Histria) Bükreş Arkeoloji Enstitüsü’ne ait başka bir yazıt fragmanında da tespit edilebilmektedir (Fig. 2). Bu Quintil(l)ianus, Eck ve Roxan’ın (1998) daha önce gösterdiği gibi 208-211 yılında praefectus vigilum olarak belgelenmiş olan C. Iulius Quintilianus ile aynı kişidir.

A New Inscription of the Dionysiac Speira from Histria

The author publishes two fragmentary Greek inscriptions mentioning C. Iulius Quintillianus, attes­ted as governor of Moesia inferior c. 215 AD through a Roman military diploma (RMD IV, 609-610, App. I.1: leg(atus) Aug(usti) pr(o) pr(aetore)) and a series of coins from Marcianopolis (where the name is spelled Quintilianus). The first one was recently found by chance (2017) in the village lying near Istros/Histria (Fig. 1). It is an album issued by the well-known speira Dionysiaston recor­ding the [hymnodoi] neoteroi who won the [agon] choron and the ‘overall contest’ (kata p[anton], with commentary). This new document allows a finer restoration of another album issued by the same association (Avram 2015, 129-133, no. 5) and furnishes new data on its activities. Furthermore, the name of the governor C. Iulius Quintillianus can be also identified in another fragmenta­ry inscription of unknown provenance (region of Dobrudja, possibly Histria) belonging to the collection of the Institute of Archaeology at Bucharest (Fig. 2). This Quintil(l)ianus is, as already demonstrated in Eck – Roxan 1998, the same as C. Iulius Quintilianus attested as praefectus vigilum in 208-211.

___

  • N. A. Almazova, Der Schlussagon bei den griechischen musischen Spielen, Hyperboreus 3, 1997, 1, 41-56.
  • A. Avram, Newly Published Documents Concerning Cult Associations in the Black Sea: Some Remarks, in: V. Gabrielsen – C. A. Thomsen (Hg.), Private Associations and the Public Sphere, Proceedings of a Symposium held at the Royal Danish Academy of Sciences and Letters, 9-11 September 2010, Kopenhagen 2015 (Scientia Danica, Series H, Humanistica 8, vol. 9), 122-135.
  • A. Avram – M. Bărbulescu – M. Ionescu, À propos des pontarques du Pont Gauche, AWE 3, 2004, 2, 354-364.
  • A. Avram – T. Cliante – V. Lungu, Neue Inschriften aus Tomis, ZPE 197, 2016, 140-148.
  • A. Avram – M. Marcu, Monument epigrafic inedit de la Histria, Studii şi cercetări de istorie veche şi arheologie 50, 1999, 1-2, 71-77.
  • G. Barbieri, L’Albo senatorio da Settimio Severo a Carino (193-285), Rom 1952 (Studi pubblicati dall’Istituto italiano per la Storia antica 6).
  • D. Boteva, Legati Augusti pro praetore Moesiae Inferioris A.D. 193-217/218, ZPE 110, 1996, 239-247.
  • F. Canali de Rossi, Filius publicus. ΥΙΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ e titoli affini in iscrizioni greche di età imperiale, Rom 2007.
  • D. Chiekova, Cultes et vie religieuse des cités grecques du Pont Gauche (VIIe-Ier siècles avant J.-C.), Bern u.a. 2008 (Europäische Hochschulschriften, Reihe XXXVIII, Bd. 76).
  • M. Christol, La carrière de Q. Cerellius Apollinaris, préfet des vigiles de Caracalla, in: J. Tréheux (Hg.), Mélanges d’histoire ancienne offerts à William Seston, Paris 1974, 119-134.
  • M. Dana, Éducation et culture à Istros. Nouvelles considérations, Dacia N.S. 51, 2007, 185-209.
  • M. Dana, Culture et mobilité dans le Pont-Euxin. Approche régionale de la vie culturelle des cités grecques, Paris – Bordeaux 2011 (Ausonius, Scripta Antiqua 37).
  • W. Eck – M. Roxan, Zwei Entlassungsurkunden – tabulae honestae missionis – für Soldaten der römischen Auxilien, AKB 28, 1998, 95-112.
  • R. M. Feraru, Sărbători dionysiace în cetăţile greceşti din Pontul Stâng, Pontica 37-38, 2004-2005, 239-252.
  • J. Fitz, Die Laufbahn der Statthalter in der römischen Provinz Moesia inferior, Weimar 1966.
  • R. Hanslik, Quintilianus 2, in: RE 24.2, 1963, 1268.
  • A.-F. Jaccottet, Choisir Dionysos: les associations dionysiaques ou la face cachée du dionysisme, I-II, Zürich 2003.
  • D. Kienast, Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie, Darmstadt 3 2004.
  • P. M. M. Leunissen, Konsuln und Konsulare in der Zeit von Commodus bis Severus Alexander (180-235 n. Chr.). Prosopographische Untersuchungen zur senatorischen Elite im Römischen Kaiserreich, Amsterdam 1989 (Dutch Monographs on Ancient History and Archaeology 6).
  • K. Maurer, Der Pontarch des westpontischen Koinons, Dacia N.S. 58, 2014, 141-188.
  • F. Mie, Über διὰ πάντων und ὁ ἐπινίκιος in agonistischen Inschriften, AM 34, 1909, 1-17.
  • B. Pferdehirt, Römische Militärdiplome und Entlassungsurkunden in der Sammlung des Römisch-Germanischen Zentralmuseums, Mainz 2004 (RGZM, Kataloge vor- und frühgeschichtlicher Altertümer 37).
  • B. Pick, Die antiken Münzen Nordgriechenlands, I: Dacien und Moesien 1, Berlin 1898.
  • D. M. Pippidi, Dionysische Inschriften aus Histria aus dem 2. und 3. Jh. u. Z., Dacia N.S. 3, 1959, 391-413.
  • D. M. Pippidi, Epigraphische Beiträge zur Geschichte Histrias in hellenistischer und römischer Zeit, Berlin 1962.
  • C. Roueché, Performers and Partisans at Aphrodisias in the Roman and Late Roman Period. A Study Based on Inscriptions from the Current Excavations at Aphrodisias in Caria, London 1993 (Journal of Roman Studies Monographs 6).
  • L. Ruscu, Families at Histria, Tomis and Callatis: Two Prosopographical Notes, in: L. Ruscu – C. Ciongradi – R. Ardevan – C. Roman – C. Găzdac (Hg.), Orbis antiquus. Studia in honorem Ioannis Pisonis, Cluj-Napoca 2004, 907-911.
  • L. Ruscu, On Cult Associations at Istros and Tomi, Ephemeris Napocensis 24, 2014, 139-152.
  • R. Sablayrolles, Libertinus miles. Les cohortes de vigiles, Rom 1996 (Collection de l’École française de Rome 224).
  • B. Salway, Equestrian Prefects and Award of Senatorial Honours from the Severans to Constantine, in: A. Kolb (Hg.), Herrschaftsstrukturen und Herrschaftspraxis. Konzepte, Prinzipien und Strategien der Administration im römischen Kaiserreich, Akten der Tagung an der Universität Zürich 18.-20. 10. 2004, Berlin 2006, 115-135.
  • U. Schillinger-Häfele, mit einem Beitrag von Ph. Filtzinger, Consules - Augusti - Caesares. Datierung von römischen Inschriften und Münzen, Stuttgart 1986.
  • W. J. Slater, The Pantomime Tiberius Iulius Apolaustus, GRBS 36, 1995, 263-292.
  • M. A. Speidel, Honesta missio. Zu Entlassungsurkunden und verwandten Texten, in: Ders., Heer und Herrschaft im Römischen Reich der hohen Kaiserzeit, Stuttgart 2009 (Mavors 16), 317-346.
  • A. Stein, Iulius 429, in: RE 10.1, 1919, 787.
  • A. Stein, Die Legaten von Moesien, Budapest 1940 (Dissertationes Pannonicae I.11).
  • J. -Y. Strasser, Choraules et pythaules d’époque impériale. À propos d’inscriptions de Delphes, BCH 126, 2002, 97-142.
  • J. -Y. Strasser, Inscriptions grecques et latines en l’honneur de pantomimes, Tyche 19, 2004, 175-212.
  • J. -Y. Strasser, L’épreuve artistique διὰ πάντων, Historia 55, 2006, 3, 298-327.
  • A. Suceveanu, Inscriptions, in: A. Suceveanu [et al.], Histria XIII. La basilique épiscopale, Bukarest 2007, 145-153.
  • B. E. Thomasson, Laterculi praesidum, vol. I ex parte retractatum, Göteborg 2009 (zugänglich auch auf www.isvroma.it/public/Publications/laterculi.pdf).
  • J. Żelazowski, L’attività dei governatori nella Mesia Inferiore (86-275) secondo le iscrizioni, Palamedes 4, 2009, 131-146.
Gephyra-Cover
  • ISSN: 1309-3924
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2004
  • Yayıncı: Nalan Eda AKYÜREK ŞAHİN